Μπορεί το πολύ χιόνι να προκαλεί σεισμούς;

Μπορεί η τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος να έχει οδηγήσει σε αλματώδη εξέλιξη πολλούς τομείς από τους υπολογιστές, τις τηλεπικοινωνίες και την ιατρική μέχρι τη διαστημική εξερεύνηση με στόχο την ανθρώπινη διαμονή μακριά από τη Γη, δεν έχει συμβεί το ίδιο, όμως, με τον τομέα της τεκτονικής δραστηριότητας της Γης.

Οι γνώσεις μας έχουν σίγουρα αυξηθεί σημαντικά για τους μηχανισμούς πρόκλησης ενός σεισμού, αλλά απέχουμε ακόμη αρκετά από την ανάπτυξη μιας τεχνολογίας που, με αξιόπιστο τρόπο, θα ειδοποιεί για την εμφάνιση μεγάλης ισχύος σεισμικής δραστηριότητας, σε έγκαιρο χρονικό σημείο, ώστε να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του πληθυσμού που ζει στην επίμαχη περιοχή.

Η μελέτη παλαιότερων και νεότερων σεισμολογικών δεδομένων δείχνει, σύμφωνα με δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, μια σχέση ανάμεσα στις χιονοπτώσεις και την πρόκληση σεισμών.

Πριν από 60 χρόνια, στις 16 Ιουνίου 1964, η πόλη Νιγκάτα, στη βόρεια Ιαπωνία, χτυπήθηκε από σεισμό. Χιλιάδες σπίτια υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν, περισσότεροι από 300 άνθρωποι σκοτώθηκαν και ένα κύμα τσουνάμι, που προκλήθηκε από τον σεισμό, κατέστρεψε το λιμάνι της πόλης.

Αυτή η περιοχή της Ιαπωνίας είναι μεν επιρρεπής σε σεισμούς, ωστόσο πιθανώς το να υπήρξε ένα ασυνήθιστο έναυσμα για την πρόκλησή του: η δόνηση εκδηλώθηκε μετά από έναν χειμώνα με εξαιρετικά έντονες χιονοπτώσεις. Μετά τον σεισμό στη Νιγκάτα, μια έρευνα εξέτασε αρχεία σεισμικών δονήσεων στην Ιαπωνία και διαπίστωσε ότι ισχυροί σεισμοί ήταν τρεις φορές πιθανότερο να συμβούν άνοιξη ή καλοκαίρι και μετά από χειμώνες με έντονες χιονοπτώσεις.

Τι μπορεί να συμβαίνει;

Μια εξήγηση που δίνουν οι ειδικοί είναι ότι οι έντονες χιονοπτώσεις πιέζουν το έδαφος και τεντώνουν τα σεισμικά ρήγματα βαθιά κάτω από το έδαφος. Οταν το χιόνι λιώνει, την άνοιξη και το καλοκαίρι, η πίεση στις γραμμές του ρήγματος απελευθερώνεται και αυτές σπάνε, προκαλώντας σεισμούς.

Μια πρόσφατη μελέτη ανακάλυψε περαιτέρω στοιχεία για το πώς ο καιρός επηρεάζει τους σεισμούς. Από τα τέλη του 2020, η χερσόνησος Nότο, στη βόρεια Ιαπωνία, έχει ταρακουνηθεί από εκατοντάδες μικροσεισμούς που ονομάζονται «σεισμοί-σμήνη» και δεν παρουσιάζουν  κανένα εμφανές γεωλογικό χαρακτηριστικό από εκείνα που παρατηρούνται συνήθως σε σεισμούς.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτά τα σμήνη σεισμών έτειναν να συνδέονται με τις εποχές, ειδικά με εποχιακά μοτίβα εξαιρετικά έντονων χιονοπτώσεων. Συμπέραναν, λοιπόν, ότι αυτό το φαινόμενο μπορεί να προκαλείται από το βάρος του χιονιού που πιέζει το έδαφος, αυξάνοντας την πίεση στο νερό που συγκρατείται σε μικροσκοπικές ρωγμές βαθιά κάτω από τον βράχο.

Το νερό σε αυτές τις μικροσκοπικές ρωγμές επιβραδύνει τα σεισμικά κύματα που περνούν μέσα από τους βράχους, αλλά την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν το νερό αποστραγγίζεται ή εξατμίζεται, τα σεισμικά κύματα ταξιδεύουν πιο γρήγορα, συμβάλλοντας στην πρόκληση σεισμών.

Εκτός από τη χερσόνησο του Νότο, οι ερευνητές υποψιάζονται ότι οι έντονες χιονοπτώσεις, και πιθανώς οι ακραίες βροχοπτώσεις, μπορεί να συμβάλλουν στην πρόκληση σεισμών και σε άλλες περιοχές της Γης – αν και τονίζουν ότι το κύριο αίτιο για έναν σεισμό βρίσκεται πάντα σε μεγάλο βάθος.

Κοιτάζοντας προς το μέλλον, οι σεισμολόγοι προβλέπουν επίσης ότι οι σεισμοί θα μπορούσαν να γίνουν πιο έντονοι λόγω κλιματικής αλλαγής: οι χιονοπτώσεις και οι βροχοπτώσεις θα γίνουν πιο έντονες, ασκώντας έτσι μεγαλύτερη πίεση στον φλοιό της Γης.

. . .