Τι προκαλούν στα ζώα τα φάρμακα που διαχέονται στο περιβάλλον

Από την καφετιά πέστροφα που «εθίζεται» στη μεθαμφεταμίνη μέχρι την ευρωπαϊκή πέρκα που χάνει τον φόβο της για τα αρπακτικά εξαιτίας των φαρμάκων για την κατάθλιψη, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η σύγχρονη φαρμακευτική και η παράνομη φαρμακο-ρύπανση συνιστούν αυξανόμενη απειλή για την άγρια ​​ζωή.

Η έκθεση στα φάρμακα προκαλεί σημαντικές, απροσδόκητες αλλαγές στη συμπεριφορά και στην ανατομία ορισμένων ζώων, αναφέρει ρεπορτάζ του Guardian. Τα θηλυκά ψαρόνια που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά όπως Prozac από συγκεντρώσεις στα λύματα, γίνονται λιγότερο ελκυστικά για τους πιθανούς συντρόφους τους, με τα αρσενικά πουλιά να συμπεριφέρονται πιο επιθετικά και να τραγουδούν λιγότερο για να τα δελεάσουν, συγκριτικά με όσα δεν καταναλώνουν ουσίες.

Τα αντισυλληπτικά χάπια έχουν προκαλέσει αντιστροφή του φύλου σε ορισμένους πληθυσμούς ψαριών – οδηγώντας σε κατάρρευση των αριθμών τους και σε τοπικά συμβάντα εξαφάνισης, καθώς αρσενικά ψάρια αποκτούν θηλυκά όργανα. Οι επιστήμονες λένε ότι τα σύγχρονα φαρμακευτικά απόβλητα έχουν σημαντικές συνέπειες για την άγρια ​​ζωή, τα οικοσυστήματα της οποίας εκτίθενται σε απορρίμματα – και προειδοποιούν για ανεπιθύμητες συνέπειες στον άνθρωπο.

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature Sustainability, ερευνητές αναφέρουν ότι η φαρμακευτική βιομηχανία πρέπει επειγόντως να μεταρρυθμίσει τον σχεδιασμό των φαρμάκων ώστε να τα κάνει πιο οικολογικά. Οι δύο βασικοί τρόποι που οι ουσίες μολύνουν τα ζώα είναι η απελευθέρωσή τους κατά τη διάρκεια παραγωγής τους και η μεταφορά των μη διασπώμενων χαπιών στα λύματα μέσω των ανθρώπινων περιττωμάτων.

Ουσίες όπως η καφεΐνη, τα φάρμακα κατά του άγχους, τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιψυχωσικά εισέρχονταν στα οικοσυστήματα μαζί με τα παράνομα ναρκωτικά, όπως η κοκαΐνη και η μεθαμφεταμίνη. Κάπως έτσι, ψαράκια παρουσιάζουν άγχος μετά την έκθεσή τους σε χαμηλά επίπεδα καφεΐνης, ενώ η η ρύπανση από αντιβιοτικά έχει επίδραση και στα μικρόβια.

Η δικλοφενάκη, ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο που χορηγούνταν τακτικά σε βοοειδή στη νότια Ασία, προκάλεσε μείωση του πληθυσμού των γυπών της Ινδίας κατά περισσότερο από 97% μεταξύ 1992-2007. Ακολούθως, η πολυπληθής χώρα παρουσίασε αύξηση των συμπτωμάτων λύσσας από δαγκώματα σκύλων που τρέφονταν με πτώματα βοοειδών τα οποία δεν τολμούσαν να αγγίξουν ούτε τα πουλιά.

Το ανησυχητικό είναι ότι το ίδιο χαρακτηριστικό των φαρμακευτικών προϊόντων που τα καθιστά αποτελεσματικά σε ασθενείς, ανθρώπους και ζώα, τα μετατρέπει και σε ιδιαίτερα επικίνδυνους περιβαλλοντικούς ρύπους: Τα φάρμακα έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να έχουν βιολογικές επιδράσεις όταν παρέχονται σε χαμηλές δόσεις.

Μια πρόσφατη μελέτη που μέτρησε ποσότητες 61 διαφορετικών φαρμάκων από 104 χώρες σε ποτάμια που βρίσκονται σε 1.052 τοποθεσίες, βρήκε ότι το 43,5% των τοποθεσιών αυτών είχαν ίχνη τουλάχιστον ενός φαρμάκου, τα οποία ξεπερνούσαν τα ασφαλή επίπεδα για την οικολογική υγεία.

Οι ερευνητές, σύμφωνα με τον Guardian, ισχυρίζονται ότι ο κύκλος ζωής της παραγωγής φαρμακευτικώ σκευασμάτων θα μπορούσε να μεταρρυθμιστεί ώστε να περιοριστεί η διάχυσή τους στα οικοσυστήματα, ενώ φαρμακοποιοί, γιατροί, νοσοκόμες και κτηνίατροι θα πρέπει να εκπαιδευτούν στις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των φαρμάκων.

Προσθέτουν ότι τα νέα, πιο «πράσινα» φάρμακα θα μπορούσαν να σχεδιαστούν έτσι ώστε να διασπώνται πιο εύκολα μετά τη χρήση τους, και ότι η επεξεργασία των λυμάτων θα πρέπει να επεκταθεί για να αποτραπεί η είσοδος της ρύπανσης από τα ενεργά φαρμακευτικά συστατικά στο περιβάλλον.

. . .