25 Ιανουαρίου 2015: Ο ΣΥΡΙΖΑ σαρώνει, ο δικομματισμός καταρρέει, η αβεβαιότητα ανατέλλει

Το βράδυ της 25^ης Ιανουαρίου ο Αλέξης Τσίπρας κατευθύνεται προς τα Προπύλαια, χιλιάδες τον περιμένουν να τον αποθεώσουν ως τον μεγάλο νικητή των εκλογών. Όλα είναι διαφορετικά πλέον. Ακόμα και το σημείο του εκλογικού πανηγυρικού λόγου. Δεν επιλέχθηκαν τα κεντρικά γραφεία του κόμματος στην Κουμουνδούρου, αλλά ούτε η πλατεία Συντάγματος ή έστω αυτή της Ομόνοιας. Ίσως ο «νέος μεγάλος παίκτης» της πολιτικής σκηνής ήθελε να κάνει σαφές ότι τίποτα πλέον δεν θα είναι το ίδιο.

Τα σχεδόν αυτονόητα δεδομένα της μεταπολίτευσης με την εναλλαγή στην εξουσία της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ μοιάζουν να είναι πλέον παρελθόν. Το εντυπωσιακό δεν είναι μόνο το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ που έφτασε το 36,34%, αλλά και τα ποσοστά που κατέγραψαν οι μέχρι εκείνη τη στιγμή κυρίαρχοι. Η Νέα Δημοκρατία πέφτει στο 27,81%, ενώ τα πράγματα για το ΠΑΣΟΚ είναι ακόμα χειρότερα. Κατατάσσεται έβδομο πανελλαδικά με ποσοστό μόλις 4,68%. Τα δύο κόμματα που λάμβαναν στη μεταπολίτευση αρθοιστικά πάνω από 80%, το 2015 καταφέρνουν να ξεπεράσουν μόλις το 30%. Όλο αυτό το σκηνικό συμπληρώνεται και από το γεγονός ότι τη θέση του τρίτου κόμματος καταλαμβάνει η Χρυσή Αυγή.

Οι ευρωεκλογές του 2014 προάγγελος του θριάμβου

Αυτό το σκηνικό δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Είχαν προηγηθεί οι ευρωεκλογές του 2014, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά κατακτά την πρώτη θέση με 26,56%. Αυτή η ανατροπή δίνει ουσιαστικά στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τον «αέρα» να αρχίσει την μετωπική σύγκρουση με την κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ διεκδικώντας την εξουσία.

Μπορεί τυπικά οι εθνικές εκλογές να αργούν και να είναι τον Μάιο του 2016, αν η κυβέρνηση εξαντλήσει τη θητεία της, αλλά με την δυναμική που έχει αναπτύξει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι βέβαιο ότι δεν θα περιμένει δύο χρόνια στα έδρανα της αντιπολίτευσης.

Το «χαρτί» της προεδρικής εκλογής

Εκτός της σκληρής κριτικής στην κυβέρνηση με κύριο άξονα τα μνημόνια, που έφεραν θεαματικές μειώσεις στα εισοδήματα, δημιουργώντας έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια, ο Αλέξης Τσίπρας έχει στα χέρια του ένα «ισχυρό» χαρτί. Την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η θητεία του Κάρολου Παπούλια λήγει και η Βουλή θα πρέπει να εκλέξει νέο Πρόεδρο. Καθώς η τότε συνταγματική απαίτηση είναι 180 ψήφοι για την εκλογή, η κυβέρνηση Σαμαρά γνωρίζει ότι τα «κουκιά» δε βγαίνουν και κυρίως το γνωρίζει ο Αλέξης Τσίπρας.

Η κυβερνητική τακτική είναι να «εκθέσει» τον ΣΥΡΙΖΑ στα μάτια του εκλογικού σώματος, ως το κόμμα που εκμεταλεύται την προεδρική εκλογή ώστε να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, βάζοντας σε κίνδυνο την σταθερότητα που έχει ανάγκη η Οικονομία, καθώς το κυβερνητικό αφήγημα είναι ότι μετά από 4,5 χρόνια μνημονίων «πάμε καλά» και είμαστε έτοιμοι για την έξοδο απ’ αυτά.

Ο Αντώνης Σαμαράς προτείνει τον Σταύρο Δήμα για τον ανώτατο πολιτειακό αξίωμα και ζητά από τον πρόεδρο της Βουλής την έναρξη της διαδικασίας εκλογής. Η πρώτη ψηφοφορία γίνεται στις 17 Δεκεμβρίου και ο κ. Δήμας λαμβάνει 160 ψήφους, οι 155 ψήφοι ήταν της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και οι πέντε από ανεξάρτητους βουλευτές. «Παρόντες» δήλωσαν 135 βουλευτές και πέντε βουλευτές απουσίαζαν ή απείχαν. Στη δεύτερη ψηφοφορία, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου, ο κ. Δήμας έλαβε 168 ψήφους, ενώ τα «παρών» έφτασαν τα 131. Στην τρίτη και τελευταία ψηφοφορία που έγινε στις 29 Δεκεμβρίου, ο Δήμας έλαβε και πάλι 168 ψήφους και αυτό σήμαινε ότι η χώρα οδηγούνταν σε εκλογές.

Ο Αντώνης Σαμαράς με μήνυμα του ανακοινώνει ότι η χώρα πάει σε εκλογές κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «σύρει τη χώρα σε εκλογές, τη στιγμή που δεν τις θέλει η πλειοψηφία του ελληνικού λαού». Ουσιαστικά δίνει και το στίγμα της προεκλογικής του τακτική προτάσσοντας την «σταθερότητα», έναντι της «αβεβαιότητας».

Το αφήγημα της τότε κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι ότι βρισκόμαστε στο «τέλος του Γογλοθά», ότι τα επόμενα δύο χρόνια είναι καθοριστικά για να επιστρέψει η χώρα στην «κανονικότητα». Τους τελευταίους μήνες γίνεται ευρεία συζήτηση για το περιβόητο «mail Χαρδούβελλη», που είναι ουσιαστικά οι προτάσεις μέτρων της ελληνικής κυβέρνησης προς τους εταίρους, που περιλαμβάνει μέτρα ύψους ενός δισ. Ο Γκίκας Χαρδούβελης έχει διαδεχθεί στη θέση του υπουργού Οικονομικών τον Γιάννη Στουρνάρα, που έχει μεταπηδήσει στη θέση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας.

Τα μέτρα που προτείνει η κυβέρνηση στους εταίρους δε θα μάθουμε ποτέ αν θα γινόταν αποδεκτά από τους εταίρους, οι οποίοι βλέποντας τη δυναμική που έχει αναπτύξει ο ΣΥΡΙΖΑ κρατούν στάση αναμονής, καθώς μια πολιτική αλλαγή, θα μετέβαλε άρδην τα δεδομένα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αν και έχει επιθετική ρητορική απέναντι τους εταίρους- δανειστές εκμεταλεύεται αυτή τη στάση αναμονής, ερμηνεύοντας την ως παραδοχή ότι αυτός θα είναι ο νικητής των επικείμενων εκλογών.

Η κόπωση του κόσμου και το «κύμα» που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία

Στον κόσμο υπάρχει μια εμφανής κόπωσης από τα σκληρά μέτρα των τελευταίων 4,5 ετών, έχει ξανακούσει για έξοδο από τα μνημόνια ήδη από την εφαρμογή του πρώτου και μπορεί να έχει υποχωρήσει η κοινωνική δυναμική του «Αγανακτισμένων» από το 2012 και μετά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια δεν είναι υπαρκτή.

Σε αυτό το κύμα «καβάλησε» ο ΣΥΡΙΖΑ κατακτώντας τα έδρανα της κυβέρνησης.

Η νίκη ήταν ένα σοκ για το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ήταν η πρώτη φορά ένα κόμμα της Αριστεράς, πέραν της σοσιαλδημοκρατίας, κερδίζει τις εκλογές.

Η είδηση της νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτη στα περισσότερα τηλεοπτικά δίκτυα του κόσμου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να έκανε ένα εκλογικό άλμα, που σε συνδυασμό με τον καταποντισμό των δύο κομμάτων του παραδοσιασκού δικομματισμού, τον έφερε στην πρώτη θέση, πλην όμως δεν κατάφερε να κατακτήσει αυτοδυναμία για μία. Το «φλέρτ» με τον Πάνο Καμμένο άρχισε την αμέσως επόμενη μέρα. Μια ετερόκλητη πολιτικά συμμαχία, που μπορεί να έδωσε κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά συνεχίζει να κυνηγά τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις μέρες μας.

Η διαδοχή των γεγονότων από την 25η Ιανουαρίου του 2015 και μετά είναι κατακλυσμιαία. Διαπραγματεύσεις που προσφέρουν αγωνία θρίλερ, δημοψήφισμα, capital control, νέες εκλογές. Κανείς όμως τη στιγμή της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ δεν γνώριζε τη συνέχεια. Κανείς δεν ήταν σε θέση να γράψει το σενάριο της επόμενης μέρας. Το δεδομένο είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στην εξουσία εκφράζοντας ένα μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος, που είχε κουραστεί να πληρώνει το «μάρμαρο» και ήθελε να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα στο πολιτικό κατεστημένο. Και αυτό φαίνεται ότι οι μέχρι τότε κυρίαρχοι του πολιτικού παιχνιδιού δεν το έλαβαν σοβαρά υπόψη. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην κατάφερε να σταθεροποιηθεί ως κύρια πολιτική δύναμη εξουσίας, όπως έδειξαν και οι εξελίξεις των δύο τελευταίων ετών, η νίκη του όμως το 2015 έστειλε ένα μήνυμα: Τίποτα στην πολιτική δεν είναι δεδομένο, μόνιμο ή αυτονόητο.

Το κόστος της «πρώτης φοράς Αριστερά»

Από την άλλη τα γεγονότα που ακολούθησαν έδειξαν ότι η έλλειψη «πυξίδας» και τελικού στόχου, η πανσπερμία απόψεων εντός του ΣΥΡΙΖΑ, που θόλωνε την εικόνα για το πού οδεύουμε, οι «ερασιτεχνισμοί» και οι μεγάλες κουβέντες για εσωτερική κατανάλωση οδήγησαν σε μία περιπέτεια που έχει επιπτώσεις μέχρι και τις μέρες μας. Από την αυταρέσκεια Βαρουφάκη κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου της διαπραγμάτευσης, στο δημοψήφισμα και εν τέλει στην ανατροπή του αποτελέσματός του και την υπογραφή ενός τρίτου μνημονίου, που επιφύλασσε νέες θυσίες για τους πολίτες, η χώρα έζησε μια παρατεταμένη περίοδο στην κόψη του ξυραφιού, κάτι που είχε μεγάλο κόστος. Και αυτό πάντα το πληρώνουν οι πολίτες.