Ψηφιακός κόμβος διακίνησης δεδομένων η Ελλάδα – Ποιοι μεγάλοι παίκτες ενισχύουν την παρουσία τους

Οι ανακοινώσεις της Microsoft, της Amazon Web Services (AWS) και της Google για τη δημιουργία τοπικών υποδομών στη χώρα μας έχουν συγκεντρώσει μεν τη μεγαλύτερη δημοσιότητα αλλά παράλληλα δρομολογούνται κινήσεις από εταιρείες, οι οποίες είναι άγνωστες στο ευρύ κοινό μεν αλλά από την άλλη πλευρά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διακίνηση δεδομένων σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη από διεθνείς «παίκτες» όπως η Digital Realty και η EXA Infrastructure έχουν ιδιαίτερη σημασία όπως και αυτές που κάνουν ελληνικές εταιρείες, όπως είναι η Lancom.

Η σημασία της γεωγραφίας

Το σημείο – κλειδί είναι η γεωγραφική θέση της χώρας. Όπως εξηγούσαν τα στελέχη της EXA Infrastructure, ενός εκ των σημαντικότερων παρόχων διεθνούς συνδεσιμότητας στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για τη στρατηγική συνεργασία τους με τη Lancom, η Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα, η Κρήτη είναι η πρώτη περιοχή που συναντάνε τα υποθαλάσσια καλώδια που συνδέουν την ασιατική με την ευρωπαϊκή ήπειρο και περνούν από τη Διώρυγα του Σουέζ. Ο «διάδρομος» που περνά από την Αίγυπτο είναι αυτός με τη μεγαλύτερη «συμφόρηση» δεδομένου του μεγάλου αριθμού υποθαλάσσιων καλωδίων που τον αξιοποιούν. Υπάρχουν σε εξέλιξη προσπάθειες για τη δημιουργία εναλλακτικών «διαδρόμων» βρίσκονται μεν σε εξέλιξη όπως, για παράδειγμα, αυτός που περνά από Σαουδική Αραβία και Ισραήλ αλλά πέραν της εμπόλεμης κατάστασης που υπάρχει, προς το παρόν δεν έχει υλοποιηθεί κάποιο καλώδιο.

Η έτερη «συμφόρηση» αφορά τη Μασσαλία, η οποία την τελευταία δεκαετία έχει εξελιχθεί στην κύρια «πύλη» διακίνησης δεδομένων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Όμως, με τη γαλλική πόλη να δέχεται όλο και μεγαλύτερο φόρτο δεδομένων και την ανάγκη για εξεύρεση εναλλακτικών επιλογών, οι «παίκτες» του συγκεκριμένου κλάδου έστρεψαν το ενδιαφέρον τους προς την Ελλάδα με την Κρήτη να φέρεται να παίζει σημαντικό ρόλο στα σχέδια πολλών από αυτών.

Εκεί που η Ελλάδα και δη η Κρήτη δεν περιλαμβάνονταν ως περιοχή προσαιγιάλωσης, τους τελευταίους 18 μήνες η κατάσταση μοιάζει εντελώς διαφορετική. Για παράδειγμα, το σύστημα καλωδίων Blue και Raman, το οποίο υλοποιεί μία κοινοπραξία όπου συμμετέχουν η Google και η Sparkle, θα φέρνει κίνηση από την Μέση Ανατολή και την Ασία στην Ευρώπη θα προσαιγιαλώνεται στην περιοχή των Χανίων. Επίσης, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν και άλλα καλώδια που θα προσεγγίσουν τη νότια Κρήτη, όπως το 2A Africa που υλοποιεί η Meta (Facebook), το Medusa αλλά και το India Europe Express (ΙΕΧ).

Στην ανάδειξη της Κρήτης ως «στάση» των υποθαλάσσιων καλωδίων που υλοποιούνται στην νοτιοανατολική Μεσόγειο δεν είναι τυχαίο ότι η ιδιαίτερα δραστήρια σε αυτόν τον τομέα Grid Telecom προχώρησε στην κατασκευή νέου καλωδιακού σταθμού προσαιγιάλωσης οπτικών ινών (Cable Landing Station – CLS) στη νότια πλευρά της Κρήτης. Παράλληλα, η Grid Telecom, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, έχει προχωρήσει ήδη σε συμφωνία με την Telecom Egypt για νέα διασύνδεση Ελλάδας και Αιγύπτου μέσω διακλάδωσης υποβρύχιου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου με σημείο προσαιγιάλωσης την Κρήτη. Όπως, επίσης, και σε συμφωνία με την η Cinturion για την προσαιγιάλωση του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος TEAS στην Ελλάδα. Και η πιο πρόσφατη εξέλιξη ήταν η συμφωνία με την Tamares Telecom για την κατασκευή του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος οπτικών ινών ANDROMEDA που θα διασυνδέει την Ελλάδα, με την Κύπρο και το Ισραήλ.

Επιπλέον, η ΕΧΑ Infrastructure ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι προχώρησε σε συμφωνίες για την εκμίσθωση κυκλωμάτων που θα διασυνδέουν το σημείο παρουσίας της στα Χανιά με την Αθήνα αλλά και την Πρέβεζα. Η τελευταία, επίσης, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν περιφερειακό κόμβο καθώς εκεί καταλήγει το καλώδιο της Islalink που έρχεται από τον Κρότωνα (Ιταλία) και αποτελεί μία ακόμη όδευση για τη διακίνηση δεδομένων από και προς την Ευρώπη με διασυνδέσεις προς τη Μέση Ανατολή και την Ασία μέσω των υπόλοιπων υποθαλάσσιων καλωδίων που είτε υπάρχουν είτε δημιουργούνται.

Παράλληλα, θα πρέπει να επισημάνουμε και κινήσεις όπως η δημιουργία από τη Vodafone ενός υποθαλάσσιου δικτύου οπτικών ινών για τη διασύνδεση των νησιών του νοτίου Αιγαίου που δείχνει το ενδιαφέρον που υπάρχει για το συγκεκριμένο χώρο.

Πέραν της νότιας και δυτικής Ελλάδας, ορισμένοι παρατηρητές επισημαίνουν ότι και η βόρεια περιοχή της χώρας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στα επόμενα χρόνια. Και επισημαίνουν την ύπαρξη καλωδίου οπτικών ινών μέσα στον αγωγό TAP, το οποίο έχει εγκατασταθεί εδώ και 6 χρόνια! Την εμπορική εκμετάλλευση έχει αναλάβει η ΕΧΑ Infrastructure, οπότε δεν αποκλείεται να δούμε και από εκεί εξελίξεις.

Επενδύοντας στα data centers

Τα υποθαλάσσια καλώδια αποτελούν το ένα μέρος της εξίσωσης καθώς χρειάζονται και τα data centers εκείνα που θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αποθηκευτούν και να επεξεργαστούν όλα αυτά τα δεδομένα. Και γι’ αυτό υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τη δημιουργία data centers στην Ελλάδα όπως και σε άλλες γείτονες χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η EXA Infrastructure η διεθνής κίνηση δεδομένων στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία εκτιμάται ότι θα φθάσει συνολικά στα 123 Tbps το 2023. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, όμως, είναι πως ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του όγκου δεδομένων που διακινείται στην περιοχή είναι της τάξεως του 31,5% για την περίοδο 2020-2025. Μία εκτίμηση που δικαιολογεί το ενδιαφέρον για τη δημιουργία data centers στην Ελλάδα.

Κάτι που πρέπει να επισημανθεί είναι πως Microsoft, AWS και Google έχουν μεν κάνει ανακοινώσεις για μεγάλες επενδύσεις σε data centers στην Ελλάδα αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει ξεκινήσει κάποιο να λειτουργεί. Και επενδύσεις που δρομολογούν λιγότερο γνωστοί στο ευρύ κοινό «παίκτες» όπως η Digital Realty και η Lancom προχωράνε αρκετά γρήγορα.

Υπενθυμίζεται ότι η Microsoft ήταν η πρώτη που έκανε τη σχετική ανακοίνωση τον Οκτώβριο του 2020 αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει καν ξεκινήσει η κατασκευή κάποιου από τα τρία κέντρα που θα αποτελούν το data center region. Αυτό που είναι γνωστό ότι θα κατασκευαστούν στην περιοχή του Κορωπίου Αττικής και οι πληροφορίες κάνουν λόγο ότι οι εργασίες κατασκευής θα ξεκινήσουν μέσα στους επόμενους μήνες.

Η AWS είχε ανακοινώσει τον Δεκέμβριο του 2021 ότι στην Αθήνα θα υλοποιήσει μία «τοπική ζώνη» (local zone), ήτοι μία υποδομή των cloud υπηρεσιών της. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν πρόκειται να χτίσει καινούριο data center αλλά θα αξιοποιήσει κάποιο από τα ήδη υπάρχοντα με τις πληροφορίες να επισημαίνουν ότι έχει επιλέξει τη Lamda Hellix ως τον τοπικό συνεργάτη της. Πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι το local zone θα τεθεί σε λειτουργία εντός των επόμενων μηνών καθώς οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του βρίσκονται στην τελική ευθεία.

Όσον αφορά στη Google, η ανακοίνωση για το δικό της cloud region έγινε τον Σεπτέμβριο του 2022 και 14 μήνες μετά το μόνο που έχει γίνει επίσημα γνωστό είναι πως θα δημιουργηθεί στην Αθήνα. Τα στελέχη της Google υποστήριξαν πρόσφατα ότι η επένδυση προχωρά κανονικά και επεσήμαναν ότι στην αρχική ανακοίνωση είχαν αναφέρει ότι θα χρειαστούν περίπου 3 χρόνια για να ξεκινήσει η λειτουργία του cloud region, όπερ σημαίνει υπομονή μέχρι το 2025. Το συγκεκριμένο cloud region εκτιμάται ότι θα αποτελεί από 3 data centers και το πρώτο είναι αρκετά πιθανό να «φιλοξενηθεί» στο ένα από τα δύο data centers της ιταλικής Sparkle στη Μεταμόρφωση Αττικής, δεδομένης και της ευρύτερης συνεργασίας που υπάρχει μεταξύ των δύο εταιρειών.

Αντίθετα με τους γνωστούς τεχνολογικούς κολοσσούς, οι επενδύσεις που κάνει η Digital Realty, η οποία έχει εξαγοράσει την Lamda Hellix, αλλά και η Lancom δείχνουν να προχωρούν με αρκετά γρήγορους ρυθμούς. Από τις αρχές του 2023, το Athens-3, το τρίτο και μεγαλύτερο data center της Digital Realty στο Κορωπί έχει αρχίσει να δέχεται πελάτες. Το συγκεκριμένο data center, ικανό να υποστηρίξει έως και 6,8 MW χωρητικότητας εντός των εγκαταστάσεων έκτασης 8.600 τ.μ., αποτελεί το μεγαλύτερο data center στην Ελλάδα αλλά και στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Παράλληλα, προχωρά και με τη δημιουργία του Athens-4, το οποίο προβλέπεται να προσθέσει επιπλέον 6,8 MW ισχύος όταν θα λειτουργήσει, κάτι που αναμένεται εντός του 2024. Επιπλέον, η Digital Realty έχει δρομολογήσει τη δημιουργία του Heraklion-1 στην Κρήτη, ενώ ετοιμάζεται και για το Athens-5, το οποίο επίσης θα βρίσκεται στο Κορωπί Αττικής. Και στα πλάνα είναι η επέκταση και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως η Θεσσαλονίκη.

Από την πλευρά της, η Lancom, η οποία από το 2022 λειτουργεί το Balkan Gate Thessaloniki, το οποίο είναι το μεγαλύτερο data center στη βόρεια Ελλάδα. Το συγκεκριμένο data center είναι το τρίτο της Lancom, η οποία έχει ξεκινήσει τη διαδικασία επέκτασης του ώστε να καλύψει την αυξημένη ζήτηση που υπάρχει. Παράλληλα, προχωρά και η κατασκευή του data center στο Ηράκλειο Κρήτης, το οποίο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο για λειτουργία προς το τέλος του 2024. H στρατηγική συνεργασία με την EXA Infrastructure με πρώτη κίνηση ενός «δακτυλίου» διασύνδεσης με τα μεγάλα internet exchanges της Ευρώπης θεωρείται, επίσης, ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά στην προσπάθεια για ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο διακίνησης δεδομένων.

Επιπλέον, στα παραπάνω υπάρχουν αρκετές πληροφορίες που θέλουν και άλλους μεγάλους «παίκτες» στο χώρο των data centers όπως είναι η Equinix να ενδιαφέρονται για επέκταση στην Ελλάδα και επένδυση στη δημιουργία μεγάλων υποδομών, εκτιμώντας ότι η χώρα μπορεί να εξελιχθεί σε βασικό ψηφιακό κόμβο διακίνησης δεδομένων.