Χεζμπολάχ: Από τον πόλεμο στην κατάπαυση του πυρός – Πώς ήρθε το «ναι» στην πρόταση των ΗΠΑ

Η εκεχειρία, διάρκειας 60 ημερών, αποσκοπεί στη δημιουργία βάσης για μια μακροπρόθεσμη λύση.

Ωστόσο, έχει εγείρει ερωτήματα για τη μειωμένη επιρροή της Χεζμπολάχ, την απομόνωσή της στον Λίβανο και τις ευρύτερες περιφερειακές επιπτώσεις.

Η Χεζμπολάχ, που κάποτε θεωρείτο ο πιο ισχυρός υπερασπιστής του Λιβάνου απέναντι στο Ισραήλ, υπέστη μεγάλες απώλειες.

Ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών κατάφεραν να σκοτώσουν κορυφαίους ηγέτες της, συμπεριλαμβανομένου του -επί 32 χρόνια γενικού γραμματέα της- Χασάν Νασράλα.

Επίσης, οι βομβαρδισμοί από τους ισραηλινούς εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, κατέστρεψαν χωριά και προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στα προπύργια της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο και τα νότια προάστια της Βηρυτού.

Η απόφαση της Χεζμπολάχ να επιτεθεί στο Ισραήλ σε αλληλεγγύη με τη Χαμάς απομόνωσε πολιτικά την οργάνωση, αφήνοντας τον Λίβανο να αντιμετωπίσει το κόστος της ανασυγκρότησης και προκαλώντας οργή σε άλλες πολιτικές φατρίες της χώρας.

Παρά όμως τις σημαντικές απώλειες, η Χεζμπολάχ διατηρεί την στήριξη μεγάλου μέρους της σιιτικής κοινότητας του Λιβάνου.

Μετά την κατάπαυση του πυρός, χιλιάδες υποστηρικτές της γιόρτασαν στη Βηρυτό, θεωρώντας τη διατήρηση της οργάνωσης ως νίκη.

Ωστόσο, η εκεχειρία απαιτούσε σοβαρές υποχωρήσεις, όπως την αποδοχή ρόλου επίβλεψης από τις ΗΠΑ (αλλά και τη Γαλλία) έναν παραδοσιακό αντίπαλο της Χεζμπολάχ και του Ιράν.

Σημειώνεται ότι δεν θα σταθμεύσουν αμερικανικά στρατεύματα στον Λίβανο, αλλά οι ΗΠΑ θα παρέχουν εκπαίδευση και υποστήριξη στον λιβανέζικο στρατό.

Αυτή η αποδοχή μαρτυρά την ανάγκη της Χεζμπολάχ να σταματήσει τη σύγκρουση, ενώ παράλληλα αναδεικνύει τις αυξανόμενες αδυναμίες του Ιράν, ιδιαίτερα μετά τη νίκη του Τραμπ.

Ο πόλεμος αποκάλυψε αδυναμίες στον περιφερειακό «άξονα αντίστασης» του Ιράν, με συμμάχους όπως η Συρία και το Ιράκ να αποτυγχάνουν να στηρίξουν αποτελεσματικά τη Χεζμπολάχ, υπονομεύοντας την αξιοπιστία του δικτύου αντι-ισραηλινών πολιτοφυλακών του Ιράν.

Οι ταχείες και ανελέητες επιθέσεις του Ισραήλ εξουδετέρωσαν τις δυνατότητες της Χεζμπολάχ, μειώνοντας την αποτρεπτική της ισχύ και αποδυναμώνοντας τη στρατηγική επιρροή του Ιράν.

Στο εσωτερικό του Λιβάνου, η Χεζμπολάχ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.
Πολλοί Λιβανέζοι, συμπεριλαμβανομένων υποστηρικτών της, είναι εξοργισμένοι από την απόφασή της να προκαλέσει έναν πόλεμο που εκτόπισε 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσε ζημιές ύψους 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι εκτοπισμένοι, κυρίως σιίτες μουσουλμάνοι, ζουν τώρα σε περιοχές όπου κυριαρχούν σουνίτες, χριστιανοί και δρούζοι, που είναι συχνά απρόθυμοι να τους φιλοξενήσουν. Η επανεγκατάσταση αυτών των κοινοτήτων θα είναι δύσκολη, δεδομένης της οικονομικής κρίσης του Λιβάνου και της αποδυναμωμένης περιφερειακής θέσης της Χεζμπολάχ.

Η κατάπαυση του πυρός σηματοδοτεί επίσης αλλαγές στην περιφερειακή δυναμική. Παρά τις προσπάθειες της Χεζμπολάχ να παρουσιάσει την εκεχειρία ως νίκη, η θέση της στον Λίβανο και τη Μέση Ανατολή γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιη.

Πώς ο Άμος Χοξτιν έκλεισε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός

Ο ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Πολιτειών, Άμος Χοξτιν έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμεσολάβηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Οι διπλωματικές του προσπάθειες με εντατικές συνομιλίες με Λιβανέζους αξιωματούχους στη Βηρυτό και με Ισραηλινούς ηγέτες στην Ιερουσαλήμ. υπήρξαν ζωτικής σημασίας.

Η προσέγγισή του επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση των βασικών ανησυχιών και των δύο πλευρών, με στόχο τη δημιουργία ενός πλαισίου που θα διευκολύνει μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.

Ένα σημαντικό στοιχείο της συμφωνίας ήταν η δέσμευση της Χεζμπολάχ να αποσύρει τον βαρύ οπλισμό της από τον νότιο Λίβανο, μετακινώντας τον βόρεια του Ποταμού Λιτάνι.

Αυτό το βήμα σχεδιάστηκε για να μειώσει τις άμεσες απειλές για την ασφάλεια του Ισραήλ.

Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ συμφώνησε να σταματήσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις και να αποσύρει σταδιακά τις δυνάμεις του από τις νότιες περιοχές του Λιβάνου.

Ο διεθνής μηχανισμός παρακολούθησης

Για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση και να χτιστεί εμπιστοσύνη, ο Χόξτιν πρότεινε τη δημιουργία ενός διεθνούς μηχανισμού παρακολούθησης.

Αυτός ο μηχανισμός, που περιλαμβάνει τον ΟΗΕ, τον λιβανέζικο στρατό και διεθνείς φορείς, είχε ως αποστολή να επιβλέπει την εφαρμογή των όρων της κατάπαυσης του πυρός και να διασφαλίζει ότι και οι δύο πλευρές τηρούν τις δεσμεύσεις τους.

Συγκεκριμένα, η Δύναμη του ΟΗΕ στον Λίβανο (UNIFIL), με περίπου 10.000 μέλη από 50 χώρες, θα βοηθήσει στην παρακολούθηση και την εφαρμογή της συμφωνίας.

Η διαμεσολάβηση του Χόξτιν χαρακτηρίστηκε από επιμονή και αξιοποίηση της επιρροής βασικών περιφερειακών παραγόντων. Αυτή η εκεχειρία αποσκοπεί να αποτελέσει τη βάση για μια πιο μακροχρόνια ειρήνη μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ.

Διεθνολόγοι και αναλυτές εκτιμούν ότι η κατάπαυση του πυρός αποτελεί σημείο καμπής για τη Χεζμπολάχ, σηματοδοτώντας το τέλος της άμεσης σύγκρουσης αλλά και την αντιμετώπιση της μειωμένης πλέον δύναμής της και της αξιοπιστίας της.

Ωστόσο, η εκεχειρία παραμένει εύθραυστη, με αξιωματούχους να υπογραμμίζουν τη σημασία συνεχών διπλωματικών προσπαθειών. Η επιτυχία της συμφωνίας θα μπορούσε να επηρεάσει μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για την επίλυση της σύγκρουσης στη Γάζα.

Το μέλλον της Χεζμπολάχ, πάντως, εξαρτάται από την ικανότητά της να διαχειριστεί τις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις που είναι προ των πυλών, ενώ παράλληλα πρέπει να απαντήσει στις διαμαρτυρίες των εκτοπισμένων υποστηρικτών της και ενός ολοένα και πιο απογοητευμένου λιβανικού πληθυσμού.