Χάθηκε η άνοιξη; Πόσο έχει αλλάξει τις εποχές η ανθρωπογενής κλιματική κρίση

«Η εαρινή περίοδος, δηλαδή η άνοιξη, έχει μειωθεί σε διάρκεια, ενώ η θερμή περίοδος, το καλοκαίρι έχει επεκταθεί» υπογραμμίζει ο φυσικός και μετεωρολόγος Σταύρος Ντάφης, ενώ παραθέτοντας στοιχεία προσθέτει πως την περίοδο 1981–2020, το καλοκαίρι έχει μεγαλώσει κατά περίπου ένα μήνα, σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες».

«Πάντοτε υπήρχαν αυτές οι απότομες μεταβολές και το Μάρτη και τον Οκτώβρη» τονίζει ο διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς, με χαρακτηριστική περίπτωση τον Οκτώβριο του 1991, όταν την πρώτη ημέρα του μήνα ο υδράργυρος να φτάνει τους 39 βαθμούς Κελσίου στην Αθήνα – θερμοκρασία ρεκόρ όλων των εποχών – και μετά τέσσερις ημέρες να πέφτει στους 16 βαθμούς Κελσίου».

«Τα 30άρια που έχουν καταγραφεί μπορεί να είναι σπάνια, αλλά όχι πρωτόγνωρα, καθώς έχουν παρατηρηθεί τουλάχιστον ακόμη επτά φορές τα τελευταία 50 χρόνια» εξηγεί από την πλευρά του ο γνωστός μετεωρολόγος Τάσος Αρνιακός. «Η άνοιξη, όμως, μόλις ήρθε και μάλιστα φέτος, με τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής στη διάθεσή μας θα έχει την φυσιολογική αστάθεια που τη διακρίνει, με καλό καιρό το μεσημέρι και το βράδυ, αλλά με βροχές και μπόρες τα απογεύματα» όπως συμπληρώνει ο ίδιος.

«Αυτός είναι ο χαρακτηριστικός καιρός της Ελλάδας την εποχή αυτή» τονίζει για να συμπληρώσει πως αυτή η ποικιλία φαινομένων, από βροχές και καταιγίδες σε πεδινές, ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές, αλλά ακόμη και χιόνια στα βουνά.

«Η άνοιξη παλεύει με τον χειμώνα που αντιστέκεται να φύγει. Αυτή η πάλη των δύο εποχών έχει φυσιολογικά χαρακτηριστικά για τη χώρα μας».

Οι βροχές, δε, που αναμένεται να επικρατήσουν είναι περισσότερο από αναγκαίες λόγω της μεγάλης λειψυδρίας που έχει πλήξει την Ελλάδα, προσθέτει ο κ. Αρνιακός. «Έχουμε περισσότερες βροχοπτώσεις συγκριτικά με τα δύο προηγούμενα χρόνια, εντούτοις, το υδατικό έλλειμμα είναι μεγάλο. Τουλάχιστον μέχρι τις 5 Απριλίου αυτές οι βροχές που θα επικρατήσουν» θα δώσουν ανάσα στα φαινόμενα ανομβρίας.

Οι χειμώνες μας μικροί και ατέλειωτα καλοκαίρια

Απαντώντας στο ερώτημα, εάν παρατηρείται αλλαγή της διάρκεια των εποχών, ο κ. Ντάφης, τονίζει πως πράγματι «οι εποχές στη Μεσόγειο – και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα – αλλάζουν σημαντικά σε διάρκεια, εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής».

«Η άνοιξη ξεκινά μεν ελαφρώς νωρίτερα, αλλά τελειώνει νωρίτερα, αφήνοντας τη θέση της σε ένα πρώιμο και πιο έντονο καλοκαίρι. Αυτό επιβεβαιώνει την εμπειρική παρατήρηση ότι η άνοιξη «χάνεται»: δηλαδή η διάρκεια της μειώνεται, ενώ οι θερμοκρασίες της μοιάζουν όλο και περισσότερο με καλοκαίρι» επισημαίνει.

Ο κ. Αρνιακός συνηγορεί πως «η υπερθέρμανση του πλανήτη, που οφείλεται κυρίως στις ανθρώπινες δραστηριότητες και την υπερκατανάλωση έχει κάνει τους χειμώνες μας μικρότερους».

«Οι βιομηχανίες παράγουν συνεχώς καινούρια αγαθά και ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων οδηγεί αντίστοιχα στην παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων αποβλήτων από τα εργοστάσια, το καυσαέριο των αυτοκινήτων ή των αεροπλάνων, όλα αυτά είναι που έχουν ως αποτέλεσμα την υπερθέρμανση της υδρογείου» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο ίδιος.

«Μελέτες δείχνουν να έχουμε πιο υψηλές θερμοκρασίες και πιο ζεστές νύχτες, αλλά αυτό έχει να κάνει με τη δόμηση της πόλης, ενώ ρόλο παίζει πολλές φορές και το τοπικό κλίμα και ειδικά στις μεγαλουπόλεις που πράγματι εκεί δεν κυκλοφορεί ο αέρας» αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Κολυδάς.

«Υπάρχει δηλαδή μία σημαντική αλλαγή των κλιματικών στοιχείων, αλλά οφείλονται κυρίως στη ρυμοτομία των πόλεων. Έχουμε ψηλά κτήρια, με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορεί εύκολα ο αέρας, λίγο πράσινο, οπότε αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πράγμα αντί το καλοκαίρι να εμφανίζονται πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ειδικά οι ελάχιστες το βράδυ. Γιατί δεν προλαβαίνει να πέσει η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας» συμπληρώνει ο κ. Κολυδάς.

Την ίδια ώρα, ο κ. Αρνιακός επισημαίνει πως «δυστυχώς η υπερκατανάλωση που έχει κατακυριεύσει τον άνθρωπο έχει κόστος για την ανθρωπότητα, τον πλανήτη και τις καιρικές συνθήκες» επισημαίνει.

Οι μεταβατικές εποχές συρρικνώνονται

«Πλέον η διάρκεια της ζέστης έχει αυξηθεί και το κρύο έχει μειωθεί σημαντικά» όπως αναφέρει ο ίδιος, με αποτέλεσμα τα καλοκαίρια μας να μεγαλώνουν και οι χειμώνες μας να μικραίνουν.

«Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή επηρεάζει σημαντικά τα πρότυπα των εποχών, οδηγώντας σε μεταβολές στη διάρκειά τους» επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Ντάφης.

«Ανάλυση δεδομένων από το 1949 έως το 2018 από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αποκάλυψε αλλαγές στις ημερομηνίες έναρξης και λήξης των εποχών στη Μεσόγειο. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην έναρξη του χειμώνα και της άνοιξης, οδηγώντας σε μείωση της διάρκειάς τους, ενώ το φθινόπωρο επεκτάθηκε λόγω καθυστέρησης στη λήξη του» προσθέτει.

«Αυτές οι αλλαγές υποδηλώνουν ότι οι μεταβατικές εποχές, όπως η άνοιξη, συρρικνώνονται, ενώ το καλοκαίρι τείνει να επεκτείνεται. Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται και από άλλες μελέτες, όπου σημειώνεται ότι οι εποχές της άνοιξης και του φθινοπώρου μειώνονται, με το καλοκαίρι να παρατείνεται μέσα στο φθινόπωρο» αναφέρει.

«Μην αποδίδουμε τα πάντα στην κλιματική αλλαγή»

Ο διευθυντής της ΕΜΥ, αναφέρεται στην απώλεια της προσαρμοστικότητας που έχει αρχίσει να διαφαίνεται στους ανθρώπους, σημειώνοντας πως «τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι ευαισθησίες μας».

«Στην εποχή μου, όταν ήμασταν παιδιά με τα χιόνια χαιρόμασταν. Τώρα το χιόνι έχει αποκτήσει έναν κίνδυνο για πολλούς» σχολιάζει.

Σύμφωνα με τον κ. Κολυδά, με το να αποδίδουμε τα αποτελέσματα μιας ισχυρής καταιγίδας στην κλιματική αλλαγή, πολλές φορές αποποιούμαστε τις ευθύνες που φέρουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι.

Για παράδειγμα «όταν έγινε η Ολυμπιάδα στην Αθήνα το 1896, ο Ιλυσσός μπαζώθηκε, δεν δρομολογήθηκε η διευθέτηση του Ιλυσσού που κατέληγε στο Μοσχάτο, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η πλημμύρα και του 1896 και του 1899, η λεγόμενη πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου».

Υπ’ αυτή την έννοια, σύμφωνα με τον ίδιο, «οι διάφορες καταστροφές που βλέπουμε οφείλονται σε διάφορες ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως την αναδιανομή της γης στη δεκαετία του ‘30 της Θεσσαλίας.

«Όταν λέμε ότι φταίει η κλιματική αλλαγή για μια καταστροφή, αυτόματα μετατοπίζεται η ευθύνη στο ίδιο το φαινόμενο, μια αόριστη κατάσταση, χωρίς να αποδίδεται η ευθύνη αυτή σε εκείνους που βρίσκονται σε καίριες θέσεις.