Το CNN Greece σε έναν από τους αρχαιότερους και – κάποτε – μεγαλύτερους παγετώνες των Άλπεων

Έναν από τους αρχαιότερους παγετώνες των Άλπεων επισκέφθηκε το CNN Greece, «ψηλαφώντας» την ιστορία, αλλά και το μέλλον του σε καιρούς κλιματικής κρίσης. 

Πρόκειται για τον παγετώνα του Ροδανού ή αλλιώς «Rhone Glacier», που πριν από 20.000 χρόνια, την Εποχή των Παγετώνων, αποτελούσε τον μεγαλύτερο παγετώνα των Άλπεων.

«Την εποχή εκείνη εκτεινόταν πολύ πέρα από τη Γενεύη και τη Βέρνη» σημειώνει ο λέκτορας του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Περιβάλλοντος και Γεωματικής Μηχανικής στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, Ματίας Χους μιλώντας στο CNN Greece.

Χιλιάδες, πλέον, χρόνια μετά εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη πηγή του ποταμού Ροδανού και ένας από τους μεγαλύτερους παγετώνες της Ελβετίας, ωστόσο, όπως επισημαίνει ο γνωστός παγετωνολόγος «πλέον ο μεγαλύτερος παγετώνας στην Ελβετία είναι ο Aletsch Glacier».

Τα έτη 2022 – 2023 εξαφανίστηκε το 10% του πάγου

Τα δεδομένα, ωστόσο, για τη διάρκεια ζωής του παγετώνα, είναι εξαιρετικά ανησυχητικά. «Από το 2006 παρακολουθούμε λεπτομερώς το λιώσιμο του παγετώνα Rhone Glacier. Υπάρχουν επίσης ορισμένα δεδομένα ακόμη και από το 1880. Ήταν ο πρώτος παγετώνας παγκοσμίως με λεπτομερείς γλαυκολογικές παρατηρήσεις» όπως αναφέρει ο κ. Χους.

«Τυπικά, ο παγετώνας χάνει ετησίως κατά μέσο όρο περίπου 1m σε πάχος. Ωστόσο, τα έτη 2022 και 2023 σημειώθηκαν ακραίες απώλειες πάχους που έφταναν μέχρι και τα 2-3 m. Πρόκειται για απώλειες που δύσκολα μπορεί να εκτιμούσε κανείς».

Για να κατανοήσουμε την τάξη μεγέθους των απωλειών, ο καθηγητής εξηγεί πως τα δύο αυτά έτη το 10% του πάγου του ελβετικού παγετώνα έχει εξαφανιστεί».

Συνολικά τα τελευταία 120 χρόνια, ο παγετώνας έχει υποχωρήσει θεαματικά, περισσότερο από 1.300 μέτρα και αφήνοντας πίσω τεράστιες εκτάσεις λόφων απογυμνωμένων από κάθε σπιθαμή χιονιού.

Μέχρι το 2100 η εξαφάνιση των πάγων αν συνεχίσει να αυξάνεται η θερμοκρασία

Εάν η θερμοκρασία εξακολουθεί να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, οι πάγοι θα εξαφανιστούν εντελώς μέχρι το 2100, προειδοποιεί ο ίδιος.

Αν το κλίμα σταθεροποιηθεί (χωρίς εκπομπές διοξειδίου του μετά το 2050 σε παγκόσμιο επίπεδο), ο παγετώνας θα υποχωρεί σημαντικά, αλλά θα εξακολουθεί να υπάρχει ψηλά στα βουνά μέχρι το 2100.

Ποιες οι επιπτώσεις από το λιώσιμο των πάγων

Στο Νότο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι δύσκολο να κατανοήσει πόσο σημαντικές είναι οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει το λιώσιμο των πάγων στο περιβάλλον και στο κλίμα.

Ο κ. Χους αναφέρεται στις τέσσερις πιο επιπτώσεις, τόσο σε τοπικό επίπεδο (βλ. Άλπεις), όσο και σε παγκόσμιο.

Πέραν των θεαματικών αλλαγών στο τοπίο, αναμένεται αύξηση των φυσικών κινδύνων, όπως μπορεί να είναι οι χιονοστιβάδες και οι πλημμύρες.

Την ίδια ώρα όμως, οι παγετώνες είναι δεξαμενές νερού που έχουν ιδιαίτερη σημασία σε ξηρές και θερμές περιόδους. «Μπορούν να παρέχουν πολύ νερό όταν το χρειαζόμαστε. Αν εξαφανιστούν θα επιδεινωθούν οι συνθήκες ξηρασίας και θα παρουσιάζεται μεγάλη έλλειψη νερού πλέον και στις ορεινές κοιλάδες».

Μιλώντας για την πιο γνωστή επίπτωση του λιωσίματος των πάγων, ο καθηγητής σχολιάζει πως «η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί τη διαβίωση δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο», γιατί όπως εξηγεί δεν είναι μόνο οι παγετώνες στις Άλπεις που λιώνουν, αλλά και οι πολικοί πάγοι, που διαδραματίζουν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στο κλίμα.

Οι παγετώνες θα υποχωρούν για δεκαετίες ακόμη κι αν το κλίμα πάψει να θερμαίνεται

Ερωτώμενος, πόσο εφικτό μπορεί να είναι το ενδεχόμενο να αναστραφεί το φαινόμενο του λιωσίματος των πάγων υπογραμμίζει πως «η σταθεροποίηση του κλίματος θα μπορούσε να σταθεροποιήσει τους παγετώνες».

«Έτσι, αν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα μειωθούν σημαντικά και πάψουν να παράγονται εντελώς μακροπρόθεσμα, αυτό θα σώσει τελικά τους παγετώνες».

«Μέχρι τότε όμως, θα εξακολουθήσουν να υποχωρούν μαζικά, καθώς αυτή τη στιγμή αντιδρούν στην αύξηση της θερμοκρασίας των τελευταίων δεκαετιών. Ως εκ τούτου, οι παγετώνες θα συνεχίσουν να υποχωρούν για μερικές δεκαετίες ακόμη και όταν το κλίμα δεν θερμανθεί περαιτέρω» καταλήγει.

Κουβέρτες από φλις για την συγκράτηση της θερμοκρασίας

Στην προσπάθειά τους να προστατεύσουν τον παγετώνα από την επιταχυνόμενη τήξη, οι περιβαλλοντολόγοι τα τελευταία χρόνια, τον καλύπτουν με ειδικές λευκές κουβέρτες από φλις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η μέθοδος αυτή προστατεύει τους παγετώνες από την υπεριώδη ακτινοβολία και συγκρατεί τη θερμοκρασία.

Τα σκεπάσματα αυτά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, περιορίζουν την τήξη έως και κατά 70% τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού.