Το μέλλον των ελαφιών της Ρόδου – Το μυστήριο με τα νεκρά πλατώνια στο δημοτικό ελαφοκομείο

Αναστάτωση και ανησυχία έχουν δημιουργήσει οι εικόνες των αποστεωμένων πλατωνίων στο Δημοτικό Ελαφοκομείο της Ρόδου στην περιοχή Ροδίνι, με τις Αρχές να αναζητούν τα αίτια και τους υπευθύνους για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαβιούν τα θηλαστικά, που αποτελούν το σύμβολο του νησιού. 

Υπενθυμίζεται ότι, για το σοκαριστικό αυτό σκηνικό που αντίκρισαν μέλη φιλοζωικών οργανώσεων στα μέσα Μαρτίου, η Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου διέταξε προκαταρκτική εξέταση προς διερεύνηση τυχόν τελέσεως των αδικημάτων της κακοποίησης ζώου και της παραβάσεως καθήκοντος, ενώ η πρόεδρος της Φιλοζωικής Ρόδου κ. Γιούλα Διμέλη έχει κάνει γνωστό ότι κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Ρόδου.

Μέχρι στιγμής έχουν καταθέσει επιτελείς της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, καθώς και μέλη της Φιλοζωικής Ρόδου.

Η ιστορία των ελαφιών της Ρόδου

Ο πληθυσμός των ελαφιών της Ρόδου χρονολογείται από την νεολιθική εποχή, όπως εξηγεί στο CNN Greece ο πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος της Ρόδου, Δημήτρης Γρηγοριάδης.

Η επιστημονική του ονομασία είναι Dama dama και είναι ένα από τα τρία είδη ελαφιού της Ελλάδας μαζί με το ζαρκάδι και το κόκκινο ελάφι.

Παρόλο που τα απολιθώματα του είδους στο νησί φτάνουν μόλις μέχρι τη Νεολιθική εποχή, ο πληθυσμός των ζώων δεν φέρει σημάδια εξημέρωσης και έτσι θα μπορούσε πλέον να χαρακτηρισθεί αυτόχθονος.

Το 2005, το ροδίτικο πλατώνι βρέθηκε να είναι γενετικά ξεχωριστό από όλους τους άλλους πληθυσμούς του είδους και έτσι να είναι επείγουσας ανάγκης διατήρησης.

Πώς δημιουργήθηκε το πάρκο Ροδινίου

Τα τελώνια μεταφέρθηκαν στο πάρκο Ροδινίου σε μια περίοδο που ο πληθυσμός τους μειωνόταν δραματικά, με σκοπό να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο απειλής τους με εξαφάνιση, όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου.

Μείωση του αριθμού τους παρατηρήθηκε όταν αρκετά ελάφια κάηκαν αφού εγκλωβίστηκαν στις δύο μεγάλες πυρκαγιές της Ρόδου του 1987 και του 1992. Ωστόσο, σημαντική μείωση παρουσιάστηκε όταν μειώθηκαν οι καλλιεργούμενες εκτάσεις όταν άρχισε να ανθίζει ο τουρισμός στο νησί.

Σύμφωνα με τον κ. Γρηγοριάδη «ο κίνδυνος εξαφάνισης του είδους, ακόμη και μετά τις μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2023, πλέον δεν υπάρχει. Το ελαφοκομείο, δηλαδή, πλέον δεν εξυπηρετεί κάποια ανάγκη».

Ωστόσο, όπως εξηγεί «επειδή τα ελάφια αυτά έχουν μεγαλώσει σε ένα κλειστό περιβάλλον και όχι ελεύθερα στη φύση, δεν θα καταφέρουν να επιβιώσουν αν επιστρέψουν σε αυτή. Έχουν εξημερωθεί, είναι σαν να είναι ζώα φάρμας, αγροκτήματος και υπ’ αυτό το πρίσμα δεν θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν».

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για την διαβίωσή τους

Διαφορετικές είναι, όμως, οι προσεγγίσεις σχετικά με το πώς θα έπρεπε να διαβιούν τα ελάφια αυτά στο νησί.

«Υπάρχει μια περιοχή στο άλσος του Αγίου Σίλα στην κοινότητα Σορωνής, έκτασης περίπου 1000 στρεμμάτων, όπου σταδιακά θα μπορούσαν να μεταφέρονται για να αποκτήσουν μια αυτονομία και να καταφέρουν κάποια στιγμή να απελευθερωθούν» αναφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου.

Η περιφέρεια από την άλλη πλευρά εισηγείται να δημιουργηθούν πάρκα, στα οποία θα μεταφερθούν τα πλατώνια του νησιού.

«Τον Αύγουστο του 2023 ανακοινώθηκε ότι θα φτιαχνόταν μια περιφραγμένη περιοχή, ένα πάρκο, τώρα ανακοινώθηκε πως οι περιοχές που θα φτιαχτούν θα είναι πέντε. Από τις πληροφορίες που διαθέτουμε, όμως, το υπουργείο δεν φαίνεται να συμπλέει με την απόφαση αυτή» τονίζει ο ίδιος.

«Δεν μπορεί ένα άγριο ζώο να ζει εγκλωβισμένο και να εξημερωθεί»

Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου, αλλά και φιλοζωικές οργανώσεις του νησιού, φαίνεται να διαφωνούν με την δημιουργία ελαφοκομείων στο νησί.

«Οι λόγοι για τους οποίους διαφωνούμε με τη δημιουργία των πάρκων αυτών είναι οι εξής: πρώτον, δεν είναι εφικτό ο πληθυσμός των ελαφιών που ανέρχεται σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του ΑΠΘ σε σχεδόν 6.000 να συγκεντρωθεί».

«Κυρίως, όμως» όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Συλλόγου «το πρόβλημα στην στρατηγική αυτή είναι ότι θα εγκλωβιστεί ένα ζώο που θα έπρεπε να ζει στο φυσικό περιβάλλον ελεύθερα».

Ο ΟΦΥΠΕΚΑ (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής) σε σχετική μελέτη του προτείνει συγκεκριμένα διαχειριστικά μέτρα, όπως επισημαίνει ο κ. Γρηγοριάδης.

«Μέτρα διαχείρισης του ελαφιού, χωρίς να κινδυνεύσει, μέτρα πρόληψης ατυχημάτων που μπορεί να προκληθούν από ελάφια, όπως η επαρκής σήμανση, αποζημιώσεις στον αγροτικό κόσμο των οποίων οι καλλιέργειες μπορεί να υφίστανται ζημιές από τα πλατώνια, αλλά και μέτρα προφύλαξης των καλλιεργειών αυτών» σημειώνει ο κ. Γρηγοριάδης.

Καταλήγοντας, ο πρόεδρος του Συλλόγου τονίζει πως η προσπάθεια εξημέρωσης ενός ελεύθερου ζώου προορισμένου να ζει στην άγρια φύση, δεν είναι η λύση.