Τι σημαίνει η «επιστροφή» του Βερολίνου

Διπλό πράσινο φως έλαβε χθες (13.3.25) η προσπάθεια των CDU – SPD προκειμένου να περάσει η συνταγματική αναθεώρηση του φρένου χρέους στη Γερμανία.

Και αυτό γιατί κατά πρώτον, υπήρξε συμφωνία μεταξύ CDU – SPD και Πρασίνων για το οικονομικό περιεχόμενο αυτής της αναθεώρησης (βασικό στοιχείο του οποίου είναι η επέκταση της χαλάρωσης του φρένου χρέους και στη στήριξη της Ουκρανίας και τη προστασία των πολιτών) και έτσι υπάρχει πλέον η αναγκαία πλειοψηφία των 2/3 στην Βουλή.

Κατά δεύτερον, το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του AfD και της Αριστεράς, σύμφωνα με την οποία η παλιά Βουλή δεν νομιμοποιείται να ψηφίσει αναθεώρηση του Συντάγματος, αφού έχει εκλεγεί νέα Βουλή.

Έτσι, ο εν αναμονή κυβερνητικός συνασπισμός CDU – SPD μπορεί πλέον, τόσο κοινοβουλευτικά (καθώς διαθέτει την απαιτούμενη ενισχυμένη πλειοψηφία στη Βουλή), όσο και συνταγματικά (καθώς έχει τη σύμφωνη γνώμη του αρμοδίου, ανωτάτου δικαστηρίου της Καρλσρούης) να περάσει την ιστορική συμφωνία για τη χαλάρωση του φρένου χρέους από το 0,35% στο 1% του ΑΕΠ της χώρας με στόχο τον επανεξοπλισμό της χώρας (με αυξημένο, όμως, δημόσιο δανεισμό) για πρώτη φορά μετά τη λήξη του β’ παγκοσμίου πολέμου.

Από αυτήν την άποψη, μόνο «τυχαία», δεν μπορεί να θεωρηθεί η δήλωση του Μερτς μετά τη συμφωνία με τους Πράσινους: «Η Γερμανία επέστρεψε».

Η σχετική ψηφοφορία στην ομοσπονδιακή βουλή (Bundestag) είναι προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τρίτη 18 Μαρτίου 2025, ενώ στις 21 Μαρτίου 2025 θα πρέπει να ψηφιστεί και από τον ομοσπονδιακό συμβούλιο (Bundesrat).

Έτσι, η Γερμανία θα είναι η πρώτη χώρα – μέλος της ΕΕ η οποία θα έχει ψηφίσει -έστω και σε μία γενική μορφή- ένα πακέτο αύξηση των αμυντικών δαπανών της μετά την ανακοίνωση της πρότασης της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν περί ευρωπαϊκού πακέτου 800 δις. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας.

Η πρόταση αυτή έγινε δεκτή από την έκτακτη σύνοδο κορυφής της 6ης Μαρτίου 2025 και έτσι υπάρχει η πρώτη σύσταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου 150 δις. ευρώ για παροχή χαμηλότοκων δανείων και για την ενεργοποίηση των εθνικών ρητρών διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Η επόμενη, τακτική σύνοδος της κορυφής της ΕΕ είναι προγραμματισμένη για τις 20 – 21 Μαρτίου 2025 και σε αυτήν θα συμμετάσχει ο απερχόμενος Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, με ψηφισμένη από την Bundestag συμφωνία στο χαρτοφύλακά του.

Ωστόσο, εκτιμάται εξαιρετικά δύσκολο να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για το ευρω – πακέτο της άμυνας στις 20 – 21 Μαρτίου, δηλαδή σε μόλις πέντε μέρες από σήμερα και έτσι ο ορίζοντας μεταφέρεται για την τακτική σύνοδο κορυφής της 26ης – 27ης Ιουνίου 2025.

Ωστόσο, πηγές του site σήμερα.gr από το οικονομικό επιτελείο βλέπουν πριν τον Ιούνιο την οριστικοποίηση των σχετικών ευρωπαϊκών αποφάσεων, καθώς δύο μέρες πριν και συγκεκριμένα στις 24 – 26 Ιουνίου 2025 είναι προγραμματισμένη η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (Ολλανδία).

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η εισηγητική έκθεση του αρχικού νομοσχεδίου του CDU – SPD (πριν την συμφωνία με τους Πράσινους) στόχος είναι έως τότε (δηλαδή έως τη σύνοδο του ΝΑΤΟ) η Γερμανία να δώσει το «σήμα ότι ο μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος εκσυγχρονισμός της Bundeswehr (ς.ς. γερμανικός στρατός) θα υλοποιηθεί στη βάση μιας μόνιμα ασφαλούς χρηματοδοτικής βάσης και, συνεπώς, με τρόπο διεθνώς διακριτό και αξιόπιστο».

Aξίζει στο σημείο αυτό να τονιστεί η λέξη «μακροπρόθεσμος», καθώς η δυνατότητα αύξησης του δανεισμού της Γερμανίας για την άμυνα ξεπερνά τα όρια του 4ετους μεσοπρόθεσμου προγράμματος που θέτει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2025.

Εξάλλου, ο ίδιος ο Σολτς έχει ήδη προτείνει το ίδιο μοντέλο με της Γερμανίας και της ΕΕ, δηλαδή τη μακροπρόθεσμη ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Ακόμα, όμως, και αν δεν δεχθεί κάτι τέτοιο η ΕΕ, η Γερμανία από την 18η Μαρτίου 2025, θα έχει θέσει τα θεμέλια για την …ξε – θεμελίωση του υποτιθέμενου νέου (καθώς φαίνεται ότι έχει ήδη…παλιώσει 3 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του) Συμφώνου Σταθερότητας της ΕΕ.

Μετά την παραπάνω ημερομηνία, αλλά και την ψηφοφορία στην Bundesrat και την τακτική Σύνοδο Κορυφής, αναμένεται ο σχηματισμός της κυβέρνησης.

Χθες (στη βάση της συμφωνίας του CDU – SPD – Πράσινων για την χαλάρωση του φρένου χρέους) ξεκίνησαν οι εξειδικευμένες διερευνητικές συνομιλίες του CDU και του SPD σε 16 πεδία για τη διαμόρφωση του προγράμματος διακυβέρνησης των δύο κομμάτων.

Διακηρυγμένος στόχος του CDU είναι οι συνομιλίες αυτές να ολοκληρωθούν τις επόμενες δέκα μέρες, δηλαδή έως τις 23 Μαρτίου 2025.

Αμέσως μετά θα κλειδώσει το νέο υπουργικό συμβούλιο και θα λάβει η κυβέρνηση CDU – SPD υπό το Μερτς την ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή, πιθανότατα μέχρι τα μέσα Απριλίου 2025.