Τι θερμοκρασία έχει το φεγγάρι – Το πιο ακραίο θερμικό περιβάλλον στο ηλιακό σύστημα

Το φεγγάρι μπορεί να φαίνεται σαν ένας κρύος, άψυχος βράχος. Αλλά πόσο κρύο κάνει στην πραγματικότητα η επιφάνεια της Σελήνης; Ποια είναι η θερμοκρασία του φεγγαριού;

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Live Science, στην πραγματικότητα, το φεγγάρι δεν είναι τόσο κρύο – τουλάχιστον όχι όλη την ώρα. Όπως και στη Γη, η θερμοκρασία της επιφάνειας της σελήνης αλλάζει ανάλογα με το αν τη χτυπά το ηλιακό φως. Αυτές οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, όμως, μπορεί να είναι αρκετά δραματικές.

«Η θερμοκρασία απλώς μεταβάλλεται δραματικά από εξαιρετικά ζεστή σε εξαιρετικά κρύα», δήλωσε ο Τζον Μονιέρ, καθηγητής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, στο Live Science. Η θερμοκρασία του φεγγαριού μπορεί να κυμαίνεται από περίπου μείον 100 βαθμούς Κελσίου, έως πάνω από 100 βαθμούς Κελσίου, δήλωσε ο Μονιέρ.

Αντίθετα, η μέση επιφανειακή θερμοκρασία της Γης είναι 15 βαθμούς Κελσίου, αλλά κυμαίνεται από περίπου μείον 89 έως 57 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με τη NASA.

Παρόλο που η Γη και το φεγγάρι απέχουν περίπου την ίδια απόσταση από τον ήλιο -περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα- μερικοί παράγοντες επηρεάζουν γιατί οι θερμοκρασίες τους είναι τόσο διαφορετικές. Πρώτον, η Γη έχει ατμόσφαιρα, η οποία παγιδεύει τη θερμότητα και διατηρεί ανεκτές θερμοκρασίες στον πλανήτη μας. Το φεγγάρι δεν έχει ατμόσφαιρα, αφήνοντάς το ευάλωτο στην πλήρη θερμότητα του ήλιου, δήλωσε ο Μονιέρ.

Η Γη έχει επίσης τεράστιους ωκεανούς, οι οποίοι απορροφούν και αποθηκεύουν ενέργεια από τον ήλιο και την απελευθερώνουν αργά τη νύχτα. Το βραχώδες φεγγάρι, αντίθετα, ψήνεται ή παγώνει στο φως και τη σκιά. Επιπλέον, ένας σεληνιακός κύκλος ημέρας – νύχτας προσεγγίζει έναν γήινο μήνα, οπότε η επιφάνειά του εκτίθεται στο φως και το σκοτάδι για μεγαλύτερες περιόδους.

Το έδαφος της σελήνης, γνωστό ως ρεγκόλιθος, είναι «ένας πολύ καλός μονωτής», δήλωσε ο Μονιέρ. Έτσι, τόσο στο φως όσο και στο σκοτάδι, η επιφάνεια της σελήνης διατηρεί τη θερμότητα ή το κρύο. Αυτές οι μεταβολές της θερμοκρασίας ποικίλλουν σε όλη την επιφάνεια της σελήνης. Αν και ο ρεγκόλιθος είναι καλός μονωτής, δεν είναι καλός αγωγός. Κατά τη διάρκεια των αποστολών Apollo 15 και 17, το πλήρωμα έκανε μετρήσεις ροής θερμότητας κάτω από την επιφάνεια. Η μέση θερμοκρασία, 35 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια των σημείων που μετρήθηκαν ήταν μεταξύ 40 και 45 Κelvin θερμότερη από την επιφάνεια, υποδεικνύοντας ότι το υπέδαφος του φεγγαριού δεν υφίσταται τις ίδιες ακραίες θερμοκρασίες.

Σύμφωνα με τη NASA, κοντά στον ισημερινό του φεγγαριού, οι θερμοκρασίες μπορούν να φτάσουν τους 121 βαθμούς Κελσίου στο φως του ήλιου και να πέσουν στους μείον 133 βαθμούς Κελσίου στο σκοτάδι. Μετά τον Ερμή, η επιφάνεια της σελήνης έχει το πιο ακραίο θερμικό περιβάλλον στο ηλιακό σύστημα.

Ωστόσο, στους πόλους της σελήνης, ο ήλιος δεν ανατέλλει ούτε δύει. Δεν βρίσκεται ποτέ περισσότερο από 1,5 βαθμό πάνω ή κάτω από τον ορίζοντα, οπότε ρίχνει μεγάλες σκιές που περιστρέφονται με τη σελήνη. Αυτές οι χαμηλές γωνίες σημαίνουν ότι υπάρχουν κάποιοι κρατήρες σε αιώνιο σκοτάδι. Ο Μονιέρ δήλωσε ότι είναι πιθανό αυτοί οι κρατήρες, γνωστοί ως μόνιμα σκιασμένες περιοχές, να περιέχουν παγιδευμένα σωματίδια πάγου, τα οποία θα μπορούσαν να είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη επιβίωση στο φεγγάρι.

Η NASA έχει μετρήσει τη θερμοκρασία του φεγγαριού με το Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO), το οποίο εκτοξεύτηκε τον Ιούνιο του 2009. Τον Ιούλιο του 2022, ο LRO – χρησιμοποιώντας την ενσωματωμένη θερμική κάμερα, το Diviner Lunar Radiometer Experiment – ανακάλυψε ότι ορισμένες σκιασμένες περιοχές μέσα σε κρατήρες παραμένουν γύρω στους 17 βαθμούς Κελσίου. Η διαπίστωση δείχνει ότι οι κρατήρες αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν κατάλληλες τοποθεσίες για ανθρώπινο καταφύγιο.

Ωστόσο, το φεγγάρι θα μπορούσε να γίνει εξαιρετικά κρύο σε ορισμένες σκιερές περιοχές, και θα μπορούσε ακόμη και να περιέχει την πιο κρύα θερμοκρασία στο ηλιακό σύστημα, αναφέρει η έρευνα. Οι κρατήρες στον σεληνιακό νότιο πόλο μπορεί να είναι «διπλά σκιασμένοι», πράγμα που σημαίνει ότι προστατεύονται όχι μόνο από την άμεση ηλιακή θερμότητα αλλά και από δευτερεύουσες πηγές θέρμανσης, όπως η ηλιακή ακτινοβολία που αντανακλάται από κοντινές περιοχές. Δεν έχουν ληφθεί άμεσες θερμοκρασίες σε αυτούς τους κρατήρες, αλλά είναι πιθανό να είναι -248,15 βαθμούς Κελσίου ή ακόμα πιο κρύοι.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι θερμοκρασίες του φεγγαριού κυμαίνονται σε διάφορα μέρη θα είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική εξερεύνηση. Ακόμα και πριν εξετάσουμε την πιθανότητα παρατεταμένης παραμονής ανθρώπων στο φεγγάρι, πρέπει να κατασκευάσουμε εξοπλισμό που να μπορεί να αντέξει τις υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες, δήλωσε ο Μονιέρ. Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε πώς ο μονωτικός ρεγκόλιθος αλληλεπιδρά με τα διάφορα όργανα, ώστε να αποφύγουμε την υπερθέρμανσή τους.

«Αν θέλουμε να έχουμε μια μόνιμη εγκατάσταση στο φεγγάρι, όπως μια βάση, ή αν θέλουμε να έχουμε επιστημονικά όργανα, τότε φυσικά πρέπει να γνωρίζουμε τη θερμοκρασία και πώς αυτή μεταβάλλεται, ώστε να μπορούμε να κατασκευάσουμε πράγματα που θα αντέξουν», δήλωσε ο Μονιέρ.