Τεχνητή νοημοσύνη: οι προτάσεις της συμβουλευτικής επιτροπής για την Ελλάδα στην εποχή του ΑΙ

Μία σειρά από προτάσεις σε διάφορους κλάδους της οικονομίας και της καθημερινότητας που θα μπορούσαν να δώσουν την ευκαιρία στην Ελλάδα να αξιοποιήσει με το βέλτιστο τρόπο την τεχνητή νοημοσύνη περιλαμβάνει η μελέτη της συμβουλευτικής επιτροπής υψηλού επιπέδου για το ΑΙ.

Στη μελέτη αναφέρθηκε πρόσφατα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έκανε αναφορά στα 6 εμβληματικά έργα που αναφέρονται στη μελέτη στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, η ίδρυση ενός κέντρου αριστείας για την τεχνητή νοημοσύνη, ένα πρωτοποριακό ρυθμιστικό – λειτουργικό πλαίσιο, η ανάπτυξη μιας κεντρικής εκπαιδευτικής πλατφόρμας αλλά και το ΑΙ Factory, η εγκαθίδρυση ενός παγκόσμιου forum για την ηθική του ΑΙ και ενός παγκόσμιου παρατηρητηρίου για την τεχνητή νοημοσύνη στη δημοκρατική διαδικασία.

Όμως, η μελέτη περιλαμβάνει ουκ ολίγες ακόμη προτάσεις που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη θέση της Ελλάδας σε παγκόσμιο επίπεδο σε μία εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται σε βασικό πυλώνα ανάπτυξης.

Καινοτομία και επιχειρηματικότητα

Στον τομέα της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, οι προτάσεις της επιτροπής περιλαμβάνουν:

• Την ανάπτυξη εθνικού brand και τη φημιουργία μιας ισχυρής ταυτότητας για την Ελλάδα ως κράτος καινοτομίας, αξιοποιώντας τη δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης.
• Τη δημιουργία ενός AI Factory, ήτοι την αξιοποίηση ενός υπερυπολογιστή για την προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης. Σημειωτέον πως πρόσφατα η Ελλάδα επιλέχθηκε ως μία από τις 7 χώρες της ΕΕ που θα χρηματοδοτηθούν για τη δημιουργία ενός ΑΙ Factory.
• Δημιουργία προγραμμάτων για την προσέλκυση εταιρειών που ηγούνται στην τεχνητή νοημοσύνη σε παγκόσμιο επίπεδο και τεχνολογικών κολοσσών (hyperscalers) ώστε να επιδιώξουν την ανάπτυξη δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα.
• Προσέλκυση, επαναπατρισμός, καλλιέργεια και διατήρηση μιας κρίσιμης μάζας εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που θα επιτρέψει την ανάπτυξη καινοτόμων οικοσυστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.
• Εφαρμογή ενός προγράμματος Ελληνικής Τεχνολογικής Βίζας για τη διευκόλυνση της μετανάστευσης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού από χώρες εκτός ΕΕ.
• Απλοποίηση της διαδικασίας σχετικά με τις προϋποθέσεις φορολογικών κινήτρων για την πρόσληψη ομογενών.
• Διεύρυνση των ευκαιριών για ποικίλες μορφές μεταπτυχιακής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, εξειδικευμένης κατάρτισης και επανεκπαίδευσης, για την εξασφάλισητου απαιτούμενου ανθρώπινουδυναμικού σε ένα ταχέως εξελισσόμενο τοπίο γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη.
• Ανοιχτή πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα σε τομείς όπου η Ελλάδα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Παροχή κινήτρων (π.χ. διαγωνισμοί) για την προσέλκυση σχετικών εταιρειών.
• Αξιοποίηση του υπερ-υπολογιστή «Δαίδαλος» και άλλων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ εγκαταστάσεων υπολογιστικών συστημάτων υπερ-υψηλής απόδοσης (HPC), για την προσφορά χαμηλότερου κόστους και πιο φιλικών προς το περιβάλλον υπολογιστικών πόρων AI, σε εταιρείες με παρουσία στην τοπική αγορά.
• Παροχή εθνικών και περιφερειακών υπηρεσιών AI για την υποστήριξη των οργανισμών στη μετάβασή τους προς την εξοικείωση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, με έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ).
• Εφαρμογή του κανονισμού τεχνητής νοημοσύνης της ΕΕ (EU AI Act) στην Ελλάδα καθώς και εθνικό πλαίσιο κανονισμών οι οποίοι θα παρέχουν μεγαλύτερη σαφήνεια, απλότητα και ευελιξία στις εταιρείες που επιλέγουν να λειτουργούν στην εγχώρια αγορά.
• Δημιουργία μιας ενιαίας κυβερνητικής δομής για τις ιδιωτικές εταιρείες με σκοπό την ενημέρωση για θέματα που σχετίζονται με το ΑΙ και για θέματα που αφορούν τη συμμόρφωση σε σχέση με τα δεδομένα.
• Εξερεύνηση κινήτρων για την αύξηση της δραστηριότητας εταιρικών επιχειρηματικών επενδύσεων.
• Κατάρτιση λίστας πελατών υψηλής αξίας για προϊόντα σχετικά με το ΑΙ, μαζί με οικονομικά κίνητρα για την προώθηση των πωλήσεων σε αυτούς τους πελάτες.
• Προώθηση του σχηματισμού δεξαμενών δεδομένων (data pools) εστιασμένων σε συγκεκριμένους κλάδους για την ενίσχυση της καινοτομίας γύρω από καθετοποιημένες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης.
• Υποστήριξη συνεργασιών μεταξύ βιομηχανίας και ακαδημαϊκής κοινότητας και πρωτοβουλιών ανοιχτής καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εταιρειών τεχνοβλαστών (spinouts).
• Συστηματική προώθηση σχηματισμών διασύνδεσης μεταξύ νεοφυών και μεγάλων επιχειρήσεων γύρω από σχετικές θεματικές περιοχές.

Εκπαίδευση και έρευνα

Στον τομέα της εκπαίδευσης και της έρευνας, η επιτροπή έχει μία σειρά από διαφορετικού τύπου προτάσεις, όπως είναι:

• Αναθεώρηση και επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών για την ενσωμάτωση του ΑΙ υιοθετώντας μία προσέγγιση που διακρίνει επίπεδα.
• Ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στα παραδοσιακά μαθήματα.
• Παροχή εκπαιδευτικού υλικού σχετικού με την τεχνητή νοημοσύνη μέσω μιας κεντρικής πλατφόρμας η οποία θα υποστηρίζει τη διδασκαλία και τη μάθηση, τη διαδικτυακή συνεργασία και τη φιλοξενία διαγωνισμών.
• Εκπαίδευση των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στη τάξη.
• Εισαγωγή νέων μαθημάτων όπως η στατιστική και η επιστήμη των δεδομένων.
• Χρήση εργαλείων της ΤΝ στην εκπαιδευτική διαδικασία με προσοχή και μεθοδικότητα.
• Ίδρυση ενός Κέντρου Αριστείας ΤΝ, μιας νέας σχολής μεταπτυχιακών σπουδών και ερευνητικού κέντρου στην ΤΝ, στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες.
• Συντονισμός της στρατηγικής της Ελλάδας για την έρευνα στην ΤΝ και σχεδιασμός αντίστοιχου προγράμματος χρηματοδότησης.
• Ενοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και μονάδων εντός των υφιστάμενων δομών.
• Ανάπτυξη μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών για την καλλιέργεια δεξιοτήτων ΑΙ «επόμενης γενιάς».
• Ανάπτυξη προγράμματος με τίτλο: «Λύσεις ΤΝ για την Ενίσχυση της Ελλάδας» που θα υποστηρίζει τις επιχειρήσεις, ώστε να συνεργάζονται με ερευνητικούς φορείς σε πιλοτικά έργα ΑΙ σχετικά με προκλήσεις εθνικής σημασίας.
• Διευκόλυνση της ανταλλαγής γνώσεων και της πρόσβασης σε δεδομένα για έρευνα.

Ρυθμιστικό πλαίσιο

Ένας τομέας που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι το θέμα του ρυθμιστικού πλαισίου όπου και εκεί υπάρχουν ουκ ολίγες προτάσεις, όπως:

• Θέσπιση της Εθνικής Εποπτικής Αρχής ΤΝ (ΕΕΑΤΝ) με αποστολή την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προώθησης της καινοτομίας και της έρευνας, καθώς και μεταξύ της ενίσχυσης της αγοράς και της διασφάλισης του ανταγωνισμού. Η Αρχή θα έχει την ευθύνη να εποπτεύει τα συστήματα ΤΝ και να συμβουλεύει τον νομοθέτη.
• Μετασχηματισμός της Αρχής Προστασίας Δεδομένων σε Αρχή Προστασίας Δεδομένων και Πρόσβασης στην Πληροφορία για να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και της πρόσβασης στις πληροφορίες.
• Εισαγωγή δύο κυβερνητικών δομών: του ρόλου του Επικεφαλής Στρατηγικής ΤΝ (Chief AI Strategy Officer), ο οποίος θα αναλάβει την ευθύνη στρατηγικού σχεδιασμού για την ΤΝ και την ίδρυση της Υπηρεσίας Δεδομένων και ΤΝ (Data and AI Office), η οποία θα έχει ως αποστολή την επιμέλεια των δεδομένων, την διακυβέρνηση των δεδομένων και την εφαρμογή της ΤΝ.
• Εκσυγχρονισμός και εξορθολογισμός του ρυθμιστικού πλαισίου που σχετίζεται με τα δεδομένα και την ΤΝ.
• Ρύθμιση και χρήση της ΤΝ για την προστασία και ενίσχυση της Δημοκρατίας.
• Εισαγωγή ρύθμισης για τη διατήρηση της ακεραιότητας των πληροφοριών.
• Ενίσχυση της εργατικής νομοθεσίας για την προστασία της εργασίας από τη νέα πραγματικότητα που εισάγει η ΤΝ και διασφάλιση της έγκαιρης εναρμόνισης της Ελλάδας με τις διατάξεις του κανονισμού ΤΝ της ΕΕ που σχετίζονται με τη χρήση της ΤΝ στον χώρο εργασίας.

Δημόσιος τομέας

Στον τομέα του κράτους, οι προτάσεις της επιτροπής υψηλού επιπέδου περιλαμβάνουν:

• Αναθεώρηση και εκ βάθρων σχεδιασμός της Στρατηγικής Διακυβέρνησης Δεδομένων και ΤΝ της Ελλάδας.
• Ανάπτυξη στρατηγικής για την υποδομή ΤΝ.
• Ανάπτυξη του χώρου δεδομένων (data space) ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού.
• Επανεξέταση και εκ νέου σχεδιασμός της διαδικασίας ψηφιοποίησης του τομέα δημόσιας υγείας υπό το πρίσμα της προστιθέμενης αξίας και της ετοιμότητας για τεχνητή νοημοσύνη.
• Στον τομέα της άμυνας, ενίσχυση της τεχνικής επάρκειας, της συλλογής και διαχείρισης δεδομένων, καθώς και της ανάπτυξης τεχνολογίας διττής χρήσης.
• Ενίσχυση της συλλογής δεδομένων, της ποιότητας και της προσβασιμότητας και προτεραιότητα λύσεων πολιτικής προστασίας που βασίζονται σε δεδομένα σχετιζόμενα με την πρόβλεψη, την υποστήριξη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο και με τις επιχειρήσεις εκκένωσης.
• Χρήση της Παραγωγικής ΤΝ (Generative AI) για τον επαναπροσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο βιώνουμε και συμμετέχουμε στον πολιτισμό, καθώς και για τη διατήρησή του.
• Ενίσχυση των υπηρεσιών εσόδων μέσω χρήσης ΤΝ.
• Δημιουργία πλαισίου για την ανάπτυξη λύσεων ΤΝ στις πόλεις.