Τα τεστ πλευρικής ροής αλλάζουν τη διαδικασία διάγνωσης παθήσεων

Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί από εμάς συνηθίσαμε να χρησιμοποιούμε τεστ πλευρικής ροής για να ελέγξουμε εάν είχαμε μολυνθεί από τον Covid ή ήταν πιθανό να μολύνουμε άλλους. Όμως, παρά την ρουτίνα των τεστ που περιόρισαν την πανδημία και (ευτυχώς) ξεθωριάζουν στη μνήμη, μπορεί να μην έχουμε δει το τέλος αυτών των μικρών διαγνωστικών κασετών.

…

Η Boots UK κυκλοφόρησε πρόσφατα τεστ πλευρικής ροής (LFT) για τον εντοπισμό των επιπέδων βιταμίνης D, σιδήρου ή χοληστερόλης στο αίμα των ανθρώπων, καθώς και ένα τεστ γρίπης. LFT για την ταχεία διάγνωση της φυσης ενος εγκεφαλικού επεισοδίου που πρόκειται να δοκιμαστεί σύντομα. Ο τύπος του δείγματος που μπορεί να φορτωθεί σε αυτές τις δοκιμές επεκτείνεται γρήγορα, από τον ιδρώτα των δακτύλων ή το νερό του ποταμού έως τον εμετό μίας γάτας.

Τα LFT έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν γρήγορα ένα μόριο ενδιαφέροντος χωρίς την ανάγκη εξειδικευμένου και δαπανηρού εξοπλισμού, ενσωματώνοντας εξαιρετικά ειδικά αντισώματα σε ένα πλαστικό φυσίγγιο. Αυτά συνδέονται με τον στόχο – και αν αυτός υπάρχει, ενεργοποιούν μια αλλαγή χρώματος, συνήθως με αποτέλεσμα μια κόκκινη ή μπλε γραμμή στο παράθυρο ανάγνωσης της συσκευής.

Το πρώτο εμπορικό LFT, το τεστ εγκυμοσύνης Clearblue, κυκλοφόρησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και μέχρι την εμφάνιση του Covid, τέτοια τεστ εγκυμοσύνης με βάση τα ούρα, ήταν η κύρια εφαρμογή τους. Ωστόσο, η πανδημία εγκαινίασε μια νέα εποχή καινοτομίας για αυτά τα τεστ.

…

«Πρώτα από όλα, υπάρχει πολύ ευρύτερη ευαισθητοποίηση – όχι μόνο στο ευρύ κοινό αλλά και στην επιστημονική κοινότητα – για την πλευρική ροή και την χρήση της ως μια σοβαρής εναλλακτικής λύσης στις εργαστηριακές εξετάσεις», δήλωσε ο Δρ Chris Hand, πρόεδρος και συνιδρυτής της Abingdon Health, η οποία αναπτύσσει και κατασκευάζει LFT για λογαριασμό άλλων εταιρειών. «Οι άνθρωποι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται το όφελος από τη δυνατότητα τεστ επί τόπου ή στο σημείο περίθαλψης και ότι μπορεί να κάνει κανείς αμέσως το επόμενο στάδιο όποιας άλλης διαδικασίας χρειάζεται», συμπληρώνει.

Εξαιτίας της πανδημίας, η ικανότητα κατασκευής αυτών των τεστ έχει επίσης επεκταθεί μαζικά, ενώ η εμπειρία του αυτοδιαγνωστικού ελέγχου σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι και άνετοι με την τεχνολογία.

…

«Η ομορφιά των πλευρικών ροών είναι ότι είναι εύχρηστες αλλά και κατανοητές από τους ανθρώπους: βάζετε ένα δείγμα εδώ και μια γραμμή σημαίνει θετικό καμία γραμμή είναι αρνητικό», δήλωσε ο Gonzalo Ladreda, διευθύνων σύμβουλος της Upfront Diagnostics, η οποία αναπτύσσει LFT για έγκαιρη ανίχνευση της φυσης εγκεφαλικού επεισοδίου (θρομβωτικό ή αιμορραγικό)

Εξαιτίας αυτού και της έμφυτης ευελιξίας της τεχνολογίας, ο αριθμός των πιθανών εφαρμογών επεκτείνεται γρήγορα.

«Τα περισσότερα πράγματα που θέλουμε να μετρήσουμε, μπορούν να μετρηθούν με την πλευρική ροή», λέει ο Hand. Αναπτύσσονται ή ξεκινούν δοκιμές για την ανίχνευση μικροβιακών ρύπων στα καύσιμα των αεροσκαφών, οργανισμών που προκαλούν ασθένειες όπως η E coli στο νερό ποταμών ή η διάσειση σε αθλήματα επαφής. Τον Ιούλιο, κυκλοφόρησε η πρώτη σειρά LFT στο Ηνωμένο Βασίλειο για κατοικίδια, ικανών να ανιχνεύουν τις 12 πιο κοινές λοιμώξεις σε γάτες και σκύλους.

Η πρόοδος στα υλικά που χρησιμοποιούνται στα LFT ανοίγει επίσης τη δυνατότητα δοκιμής σε επιπρόσθετες ουσίες – όπως πχ περιττώματα, γάλα ή ιδρώτας, ή φυτικό υλικό όπως φύλλα ή ρίζες – σε όλο και μικρότερους όγκους. Για παράδειγμα, η Intelligent Fingerprinting με έδρα το Κέιμπριτζ έχει αναπτύξει LFT που μπορούν να ανιχνεύσουν ναρκωτικά όπως κάνναβη, κοκαΐνη και οπιούχα στον ιδρώτα των δακτυλων, τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη για τον έλεγχο εργαζομένων και υποψηφίων θέσεων εργασίας σε βιομηχανίες κρίσιμες για την ασφάλεια.

Ένας σημαντικός τομέας ανάπτυξης είναι η υγειονομική περίθαλψη. Εκτός από την πρώιμη ανίχνευση της φυσης εγκεφαλικού επεισοδίου, ξεκινούν δοκιμές στο Ηνωμένο Βασίλειο δύο LFT για την ανίχνευση της θανατηφόρας σηψαιμίας.

Το πρώτο, το Neutrocheck, έχει σχεδιαστεί για να χρησιμοποιείται στο σπίτι από ασθενείς των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα έχει εξασθενήσει λόγω χημειοθεραπείας και ως εκ τούτου διατρέχουν υψηλό κίνδυνο λοιμώξεων. Επί του παρόντος, σε αυτούς τους ασθενείς συνιστάται να πηγαίνουν στο νοσοκομείο εάν παρουσιάζουν ακόμη και ήπια σημάδια λοίμωξης, για να ελέγξουν ότι τα επίπεδα των ανοσοκυττάρων που καταπολεμούν τη μόλυνση και ονομάζονται ουδετερόφιλα είναι αρκετά υψηλά. Εν αναμονή των αποτελεσμάτων, συνήθως τους χορηγείται προληπτική ένεση με αντιβιοτικά, παρόλο που οι περισσότεροι είναι καλά και δεν χρειάζεται να νοσηλεύονται καθόλου στο νοσοκομείο. Αυτό ασκεί πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) και είναι αγχωτικό και ενοχλητικό για τους ασθενείς.

«Αν βρίσκεστε στον τελευταίο στάδιο της ζωής σας, δεν θέλετε να περνάτε 12 ώρες περιμένοντας σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών για να σας πουν να πάτε σπίτι», λεει ο Δρ Ron Daniels, εντατικολόγος του NHS και ιδρυτής και επικεφαλής ιατρός του UK Sepsis Trust. Υποστηρίζει την ανάπτυξη της συσκευής Neutrocheck με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να προσδιορίσει ποιοι ασθενείς χρειάζονται πραγματικά να πανε στο νοσοκομείο και ποιοι θα μπορούσαν να παραμείνουν στο σπίτι τους.

Ενώ τα LFT συνήθως μετρούν διαλυμένες ουσίες ή μικροσκοπικά ιικά σωματίδια, το Neutrocheck συλλαμβάνει και ποσοτικοποιεί πολύ μεγαλύτερα ουδετερόφιλα κύτταρα, καθώς και μια πρωτεΐνη αίματος που ονομάζεται C-αντιδρώσα πρωτεΐνη που σχετίζεται με λοίμωξη.

Ένα άλλο τεστ που ονομάζεται Septiloop ανιχνεύει εάν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στο αίμα έχουν πρόσφατα εκτεθεί σε βακτήρια. Έχει σχεδιαστεί για χρήση από τμήματα A&E για τον εντοπισμό πρώιμων σημείων σηψαιμίας σε ασθενείς που δεν παρουσιάζουν ακόμη συμπτώματα. Μια δοκιμή για τη διερεύνηση του οικονομικού αντίκτυπου αυτού του τεστ στο NHS αναμένεται να ξεκινήσει εντός μηνών.

Η ικανότητα ταχείας αναγνώρισης ασθενών υψηλού κινδύνου ή της πιθανής αιτίας των συμπτωμάτων τους θα μπορούσε επίσης να είναι ιδιαίτερα πολύτιμη σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπου η εργαστηριακή υποδομή μπορεί να είναι αδύναμη ή ανύπαρκτη και το πλησιέστερο νοσοκομείο βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση.

Ο Daniels πιστεύει ότι τα LFT θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης απειλής που δημιουργεί η μικροβιακή αντοχή. Η χορήγηση αντιβιοτικών σε ασθενείς που δεν τα χρειάζονται ή δεν θα ανταποκριθούν σε αυτά, συμβάλλει σε αυτό το πρόβλημα. Ωστόσο, επειδή οι εργαστηριακές εξετάσεις συχνά χρειάζονται μέρες για να δώσουν ένα αποτέλεσμα, οι γιατροί συχνά συνταγογραφούν αντιβιοτικά για να καλύψουν τον ασθενη. «Πιστεύω ότι υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για τα LFT να εντοπίσουν ποιοι ασθενείς με συμπτώματα μόλυνσης χρειάζονται αντιβιοτικά και ποιοι όχι», λεει ο Daniels.

Στο δρόμο βρίσκονται και άλλες καινοτομίες. «Ένα από τα πλεονεκτήματα της πλευρικής ροής είναι ότι μπορεί να συνδυάζει, ώστε να μπορεί κανείς να μετρά διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα», δήλωσε η Umaima Ahmad, διευθύνουσα σύμβουλος και συνιδρύτρια της 52 North, η οποία ανέπτυξε το Neutrocheck. «Αυτήν τη στιγμή μετράμε δύο πράγματα, αλλά σίγουρα θα μπορούσαμε να εξετάσουμε την ενσωμάτωση πέντε ή έξι πραγμάτων σε μία μόνο συσκευή».

Η Abingdon εργάζεται για τη μείωση της ποσότητας πλαστικού μιας χρήσης που σχετίζεται με αυτά τα τεστ. «Εξετάζουμε τη χρήση πιο βιώσιμου υλικού στις κασέτες, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων που βασίζονται σε χαρτί ή βιοδιασπώμενων πλαστικών», είπε ο Hand.

Ακόμα κι έτσι, μπορεί να υπάρχουν ακόμη πολλές προκλήσεις μπροστά. Όσο χρήσιμες και αν είναι οι γρήγορες διαγνωστικές δοκιμές, ο Daniels πιστεύει ότι: «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ποιότητα των τεστ πλευρικής ροής δεν είναι τόσο υψηλή όσο αυτή των εργαστηριακών εξετάσεων και επομένως πρέπει να βεβαιωθούμε ότι τα ενσωματώνουμε στα κλινικά ευρήματα με προσεκτικό τρόπο».

Η καθηγήτρια Kamila Hawthorne, πρόεδρος του Royal College of GPs, δήλωσε: «Ενώ η χρήση των κιτ αυτοελέγχου, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών πλευρικής ροής, μπορεί να έχει οφέλη για τη φροντίδα των ασθενών, είναι ζωτικής σημασίας να πραγματοποιηθεί μια ενδελεχής πιλοτική δοκιμή και αξιολόγηση πριν λάβει η χώρα οποιαδήποτε ευρύτερη ανάπτυξη πρωτοβουλιών αυτοελέγχου στο NHS».

Η ίδια προέτρεψε παρόμοια προσοχή με αυτή που δίνεται σε τεστ των καταναλωτών για ορμονικές ή διατροφικές ελλείψεις. «Με τον κίνδυνο ψευδώς θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων και χωρίς προσφορά ερμηνείας των αποτελεσμάτων από ειδικό γιατρο ή μετέπειτα φροντίδα, τα κιτ αυτοελέγχου μπορεί να σημαίνουν ότι οι ασθενείς βιώνουν σημαντικό άγχος που τους ωθεί να αναζητήσουν καθοδήγηση από τον γιατρό τους για να ερμηνεύσουν τυχόν αποτελέσματα», είπε. «Αυτό όχι μόνο επηρεάζει αρνητικά τους ασθενείς μας, αλλά μπορεί επίσης να εντείνει τις τεράστιες πιέσεις που δέχονται επί του παρόντος οι γιατροί και οι ομάδες τους».

Πηγή: The Guardian