Τα πρώτα σχέδια της κυβέρνησης για οχύρωση της οικονομίας

Οχυρωματικά έργα στην ελληνική οικονομία αναζητά η κυβέρνηση, την ώρα που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο χειρότερος εμπορικός πόλεμος των τελευταίων εκατό ετών, απειλώντας με ύφεση ολόκληρο τον πλανήτη.

Σ’ ένα διεθνές σκηνικό που διαρκώς μεταβάλλεται, στη σημερινή συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής θα σταθμιστούν τα δεδομένα και τα πραγματικά περιθώρια αντίδρασης σε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, στον οποίο η ελληνική οικονομία μοιραία θα εμπλακεί ως μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Προς το παρόν, η ελληνική οικονομία απειλείται κυρίως από δευτερογενείς επιπτώσεις, δεδομένου ότι ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ είναι σχετικά περιορισμένος, στα 2,4 δισ. ευρώ ή στο 4,5% του συνόλου.

Αυτό καθόλου δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις. Ήδη η Τράπεζα της Ελλάδος, στην αυριανή έκθεση του διοικητή της, θέτει τον πήχη της προβλεπόμενης ανάπτυξης χαμηλότερα στο 2,3% (από 2,5%) και τον εκτιμώμενο μέσο πληθωρισμό στο 2,9% (από 2,5%) το 2025.

Ο βασικός εμπορικός εταίρος της Ελλάδας, οι χώρες της Ε.Ε., απορροφούν σχεδόν το 70% των ελληνικών εξαγωγών και οι νεότερες προβλέψεις της ΕΚΤ, οι οποίες αναμένονται στα μέσα του μήνα σύμφωνα με πληροφορίες θα περιορίζουν την προβλεπόμενη ανάπτυξη φέτος στην ευρωζώνη στην περιοχή του 0,5% από 0,9% προηγουμένως.

Πληγές αναμένονται και στον ελληνικό τουρισμό, όχι από τη φετινή σεζόν, αλλά κυρίως από την επόμενη, καθώς οι δασμοί θα πλήξουν το διαθέσιμο εισόδημα των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα, αν δεν υπάρξουν θετικές ανατροπές στο διεθνές σκηνικό.

Επιμέρους, μια σειρά εξαγωγικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά των ΗΠΑ εξάγοντας κυρίως βρώσιμες ελιές, ελαιόλαδο, φέτα, τσίπουρο, ούζο και γιαούρτι αναμένεται να δεχθούν ουσιαστικό «χτύπημα» μετά την επιβολή δασμών 20% στα προϊόντα τους, εάν δεν υπάρξουν εξαιρέσεις.

Η αναζήτηση εναλλακτικών αγορών δεν είναι εύκολη υπόθεση, την ώρα που ήδη παραγγελίες που είχαν δρομολογηθεί έχουν μπει σε καθεστώς αναμονής με άμεσες επιπτώσεις στη ρευστότητα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων και τις προοπτικές απασχόλησης.

Αναφορικά με τις επιπτώσεις στον εγχώριο πληθωρισμό, η απάντηση της Ε.Ε θα κρίνει πολλά. Εάν η Ευρώπη χτυπούσε ισοδύναμα στους δασμούς Τραμπ, οι τιμές των εισαγόμενων αμερικανικών προϊόντων θα επιβαρύνονταν καταλυτικά.

Στην εξίσωση θα πρέπει να συνυπολογιστεί η αντίδραση της Κίνας και το ενδεχόμενο η ευρωπαϊκή αγορά να κατακλυστεί από φθηνά κινέζικα προϊόντα τα οποία θα βρίσκουν «τοίχο» εξοντωτικών δασμών στις ΗΠΑ, αλλά και οι αποπληθωριστικές επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης παγκόσμιας ύφεσης.

Όσο το σκηνικό των δασμών παραμένει σε εξέλιξη, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια την επόμενη μέρα, παρά μόνο να επιχειρήσει να οχυρωθεί έναντι κινδύνων που πρακτικά δεν μπορεί να εξουδετερώσει.

Ευρωπαϊκές γραμμές άμυνας

Οι κυβερνητικές γραμμές άμυνας χαράσσονται εντός του πλαισίου της Ε.Ε. Όπως σημείωσε στην κυριακάτικη ανάρτησή του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «η χώρα μας, παραμένοντας σταθερά προσηλωμένη στις αρχές του ελεύθερου εμπορίου, θα συμμετέχει ενεργά στη συνδιαμόρφωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αντίδρασης απέναντι στην καινούργια πραγματικότητα. Και θα παλέψουμε η οικονομία μας να βγει όσο πιο αλώβητη γίνεται και από αυτή τη νέα σοβαρή αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία».

Τα μηνύματα που έρχονται κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά είναι. Ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Μιχάλης Αργυρού δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μιας νέας παγκόσμιας κρίσης, εκτιμώντας ότι οι συνέπειες στην οικονομία και την καθημερινότητα των νοικοκυριών θα γίνουν αισθητές σε ορίζοντα 12-18 μηνών, ο ΥΠΕΘΟ Κυριάκος Πιερρακάκης έκανε λόγο για πιθανούς πολλαπλούς γύρους κλιμάκωσης σημειώνοντας πως οι επιπτώσεις δεν μπορούν ακόμα να αποτιμηθούν εξ ολοκλήρου, ενώ ο διοικητής της TτΕ Γιάννης Στουρνάρας έχει περιγράψει το νέο σκηνικό με τη φράση «δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει».

Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, μιλώντας στο Εuro2day.gr, εκτιμά πως οι κίνδυνοι είναι πολλαπλοί. Σημειώνει πως μπορεί να μη φαίνονται αυτή τη στιγμή βαριές επιπτώσεις για το 2025, αλλά ελλοχεύουν σοβαροί κίνδυνοι για τα επόμενα χρόνια, τόσο εξαιτίας της στασιμότητας ή της ύφεσης που απειλεί την παγκόσμια οικονομία όσο και εξαιτίας των επιπτώσεων στον τουρισμό και στη ναυτιλία (μείωση όγκου παγκόσμιου εμπορίου 1% εκτιμά ο ΠΟΕ), ενώ πάντα υπάρχει ο κίνδυνος εκρηκτικών συνθηκών στις αγορές σε βάθος χρόνου, από χρεοκοπίες σε παγκόσμιο επίπεδο, ικανές να προκαλέσουν ντόμινο.

Ο ίδιος θεωρεί ότι «κλειδιά» για την αντιμετώπιση των εξωγενών κινδύνων αποτελούν η πολιτική σταθερότητα, η εμμονή στις μεταρρυθμίσεις και οι δομικές αλλαγές στο κράτος.

Ευχή όλων, προφανώς, είναι οι αναταράξεις να έχουν προσωρινό χαρακτήρα, αλλά πιθανότερο θεωρείται πως έχουν ορίζοντα τετραετίας, τουλάχιστον έως τη λήξη της θητείας του σημερινού Αμερικανού προέδρου.

Η συνταγή

Σε παρέμβαση, λίγες ώρες μετά το παγκόσμιο σοκ των ανακοινώσεων Τραμπ για σαρωτικούς δασμούς σε όλο τον κόσμο, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης ιεράρχησε επτά τομείς στους οποίους θα πρέπει να εστιάσει η ελληνική κυβέρνηση στην προσπάθεια θωράκισης, όσο είναι δυνατό, της οικονομίας. Σύμφωνα με τον Κ. Χατζηδάκη, η κυβέρνηση πρέπει να εστιάσει σε:

1. Προσέλκυση ακόμα περισσότερων επενδύσεων, μεταξύ άλλων, με αναμόρφωση του Θεσμικού Πλαισίου για την προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων.
2. Μεγαλύτερη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, με κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου που συζητείται στη Βουλή για ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς, με ταυτόχρονη αξιοποίηση του ΕΣΠΑ αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αλλά και με την Αναπτυξιακή Τράπεζα για τη στήριξη ιδιαίτερα της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
3. Ενίσχυση της εξωστρέφειας. Βασικός στόχος είναι η διείσδυση σε δύο πολύ μεγάλες αγορές, που είναι η Ινδία και η Κίνα, με κίνητρα και απλοποίηση τελωνειακών διαδικασιών για εξαγωγές.
4. Αναβάθμιση των υποδομών: επενδύσεις και μεγάλα έργα για να γίνει η Ελλάδα εξαγωγέας «καθαρής» ενέργειας, επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης, κατασκευή νέου διεθνούς αεροδρομίου στο Καστέλι Ηρακλείου, αξιοποίηση περιφερειακών λιμανιών, προώθηση του δικτύου οπτικών ινών.
5. Διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας. «Ήδη υπάρχει σημαντική αύξηση της συμμετοχής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα αλλάζει σταδιακά. Και στόχος της κυβέρνησης είναι να ενισχυθεί αυτή η αλλαγή σε τομείς, όπως τεχνολογίες και εφαρμογές υγείας, η ρομποτική, η αμυντική βιομηχανία και η επισκευή και ναυπήγηση πλοίων», σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης.
6. Ανθρώπινο δυναμικό: «Οι αλλαγές αντικατοπτρίζονται και στη μείωση της ανεργίας, η οποία έχει μειωθεί στο 8,6%. Ενισχύουμε αυτή την προσπάθεια με μαζικά προγράμματα κατάρτισης εργαζομένων, με έμφαση στην πιστοποίηση των δεξιοτήτων, έτσι ώστε οι πόροι που δαπανώνται να πιάνουν τόπο και στην ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών, των νέων και των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας», τόνισε.
7. Δημοσιονομική σταθερότητα: «Φεύγοντας από το υπουργείο Οικονομικών παρέδωσα στον διάδοχό μου όχι μόνο πρωτογενές, αλλά κανονικό πλεόνασμα», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, για να τονίσει ότι «η Ελλάδα, από μαύρο πρόβατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει μετατραπεί σε παράδειγμα επιτυχίας», αλλά και να δείξει πως «θα συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο, διορθώνοντας λάθη όπου χρειάζεται».