Συναγερμός για να αποφευχθεί μπλακ άουτ το Πάσχα

Αντιμέτωπο ξανά με τον εφιάλτη ενός μπλακ άουτ το Πάσχα λόγω της παραδοσιακά χαμηλής ζήτησης για ρεύμα και της ακόμη μεγαλύτερης παραγωγής φωτοβολταϊκών σε σχέση με πέρυσι, βρίσκεται για δεύτερη συνεχή χρονιά το ενεργειακό σύστημα της χώρας.

Η κρίση που αποφεύχθηκε την περυσινή περίοδο των εορτών με μαζικές περικοπές ΑΠΕ, φέτος επανέρχεται δριμύτερη, όχι μόνο γιατί έχουν εγκατασταθεί στο σύστημα περίπου 1 GW περισσότερα φωτοβολταϊκά, αλλά και γιατί το Πάσχα των Ορθοδόξων (20 Απριλίου) συμπίπτει με εκείνο των Καθολικών.

Τυχόν περίσσεια δηλαδή παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά δεν θα μπορεί να εξαχθεί στη γειτονική Ιταλία, καθώς και εκεί η ζήτηση για ρεύμα θα είναι τη συγκεκριμένη εβδομάδα εξαιρετικά χαμηλή.

Και ενώ την επίμαχη εβδομάδα πέρυσι για να αποφευχθούν τα χειρότερα και να διατηρηθεί η ευστάθεια του συστήματος, χρειάστηκε να περικοπούν πολύ μεγάλοι πράσινοι όγκοι (23,8 GWh τη Κυριακή του Πάσχα 5 Μαΐου και ενώ είχε προηγηθεί το ρεκόρ έτους με 41,7 GWh τη Κυριακή των Βαΐων 28 Απριλίου), στο δυσμενές σενάριο φέτος μπορεί να απαιτηθούν ακόμη μεγαλύτερες περικοπές.

Και το ερώτημα είναι, με ποιον τρόπο αυτές θα είναι στοχευμένες, δηλαδή θα αφορούν μόνο έργα ΑΠΕ και δεν θα συμπαρασύρουν και γραμμές που τροφοδοτούν επιχειρήσεις ή νοικοκυριά, καθώς τα περισσότερα από τα περίπου 7.000 φωτοβολταϊκά που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο διανομής δεν έχουν ακόμη εγκαταστήσει τα περίφημα συστήματα τηλεμέτρησης ή αλλιώς εξοπλισμό «set point».

Είναι ένας μηχανισμός που επιτρέπει τον αυτόματο περιορισμό της ισχύος που παράγεται από ένα φωτοβολταϊκό όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για τη σταθερότητα του δικτύου, ένα σύστημα τηλεποπτείας για την παρακολούθηση και τον έλεγχο του έργου σε realtime, που επιτρέπει στον Διαχειριστή να περικόπτει την παραγωγή του για να διατηρηθεί η ευστάθεια του συστήματος, όταν μειώνονται τα φορτία την άνοιξη ή το φθινόπωρο.

Εννιά όμως μήνες από τότε που ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος (παρ. 4, άρθρο 111 του ν. 5106/2024 – ΦΕΚ Α’ 63/01.05.2024), ότι τα έργα ΑΠΕ άνω των 400 κιλοβάτ πρέπει να έχουν βάλει συστήματα τηλεποπτείας το αργότερο έως πέρυσι τον Δεκέμβριο και παρά τη δίμηνη παράταση που δόθηκε μέχρι τις 13 Φλεβάρη του 2025, ελάχιστα το έχουν κάνει.

Κίνδυνος αποσύνδεσης για χιλιάδες φωτοβολταϊκά

Την ανησυχία αποτυπώνει και η πρόθεση του ΥΠΕΝ να μη δοθεί καμία παράταση στη σχετική προθεσμία που εκπνέει αυτή την Πέμπτη για την εγκατάσταση εξοπλισμού «set point» στα έργα ΑΠΕ, ισχύος από 400 κιλοβάτ έως 1 Μεγαβάτ.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, άλλη παράταση δεν θα δοθεί και άρα από αυτή την Παρασκευή 14 του Φλεβάρη, με βάση τουλάχιστον το νόμο, όποιο πάρκο δεν έχει κάνει τη σχετική εγκατάσταση, θα πρέπει να αποσυνδέεται από το ηλεκτρικό σύστημα.

Ακριβώς επειδή το μέτρο αφορά πολλές χιλιάδες, κυρίως μικρούς και μεσαίους επενδυτές, είναι σίγουρο ότι ασκούνται και θα ασκηθούν πιέσεις στην κυβέρνηση να δώσει και νέα παράταση, γεγονός όμως που θα έστελνε μήνυμα εφησυχασμού στους παραγωγούς, σε μία περίοδο που είναι μονόδρομος να επιταχυνθεί η επέκταση του τηλεχειρισμού στο δίκτυο διανομής. Την καθιστά απαραίτητη η σίγουρη μείωση των φορτίων την άνοιξη και οι δραστικές περικοπές που εκτιμάται ότι θα χρειαστούν για την ευστάθεια του συστήματος, όχι μόνο στα έργα που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ) αλλά και σε εκείνα πάνω στο δίκτυο διανομής.

Σενάρια έσχατης λύσης

Κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα και δίχως να είναι σαφές σε πόσους επιμερίζεται η ευθύνη της καθυστέρησης, το θέμα είναι ότι έχει σημάνει ένας συναγερμός στις αρμόδιες αρχές, καθώς εκτιμάται ότι τη φετινή άνοιξη η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης μπορεί να είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ, άρα και οι περικοπές που θα χρειαστούν, για να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Εσχάτη λύση ασφαλώς και υπάρχει, ωστόσο ουδείς την επιθυμεί. Αφορά περικοπές γραμμών μέσης τάσης που θα τροφοδοτούν και καταναλωτές, δηλαδή και επιχειρήσεις. Είναι προφανές ότι ακόμη και στο κακό σενάριο, θα γίνουν όλες εκείνες οι ενέργειες για να αποφευχθεί ένα γενικευμένο μπλακ άουτ, ωστόσο σε μια συγκυρία που η κυβέρνηση διαφημίζει τις επιτυχίες της στις ΑΠΕ, θα αποτελούσε μεγάλη δυσφήμηση για το αφήγημα της πράσινης ανάπτυξης, να την πληρώσουν με περικοπές ρεύματος οι επιχειρήσεις.

Οι περικοπές πράσινης ενέργειας ήταν πέρυσι στο υψηλότερο επίπεδο από κάθε προηγούμενο έτος. Συνολικά κατέληξαν στα «σκουπίδια» 860 GWh καθαρής ενέργειας, που αντιστοιχούν στο 3,3% της συνολικής παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ στο ίδιο χρονικό διάστημα. Οι περισσότερες περικοπές καταγράφηκαν την άνοιξη και συγκεκριμένα τον Απρίλιο με 259 GWh, για να ακολουθήσει ο Μάιος με 122 GWh.