Συμβούλιο Ασφαλείας: Ανανεώθηκε η θητεία της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο

Tο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθέτησε ομόφωνα το ψήφισμα για την ανανέωση της εντολής της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP) για έναν ακόμη χρόνο, έως τις 31 Ιανουαρίου 2026. Οι διαπραγματεύσεις για το σχέδιο απόφασης εξελίχθηκαν ομαλά, γεγονός που αντανακλά την ευρεία υποστήριξη του Συμβουλίου στο έργο της UNFICYP. Το ‘Ψήφισμα 2771’ επιβεβαιώνει επίσης τη δέσμευση του ΟΗΕ για μια ολοκληρωμένη και δίκαιη λύση του Κυπριακού.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, που είχε τον ρόλο του συντάκτη του ψηφίσματος, κυκλοφόρησε στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας το προσχέδιο της απόφασης στις 17 Ιανουαρίου, ενώ μετά από αρκετές διαβουλεύσεις και αναθεωρήσεις, το τελικό κείμενο πέρασε τη «διαδικασία σιωπής» στις 29 Ιανουαρίου και κατατέθηκε στις 30 Ιανουαρίου.

Το ψήφισμα διατηρεί τη βασική εντολή και τα καθήκοντα της UNFICYP, όπως ορίζονται στο περσινό Ψήφισμα 2723 (30 Ιανουαρίου 2024), με ορισμένες τροποποιήσεις με βάση τις πρόσφατες εξελίξεις.

«Προτρέπει και τις δύο πλευρές και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να λάβουν μέτρα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων εντός και γύρω από τη νεκρή ζώνη και να απέχουν από ενέργειες που δεν ευνοούν την ευρύτερη ειρηνευτική διαδικασία, και τονίζοντας τη σημασία του σεβασμού της ακεραιότητας και του απαραβίαστου της νεκρής ζώνης και υπογραμμίζοντας τη σημασία της αποχής από ενέργειες που υπονομεύουν την εντεταλμένη εξουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Υπενθυμίζει την προεδρική του δήλωση (S/PRST/2021/13) και όλα τα σχετικά ψηφίσματα και δηλώσεις του Προέδρου του σχετικά με τα Βαρώσια» αναφέρεται.

Κύρια σημεία του ψηφίσματος

Σύμφωνα με το τηλεγράφημα της ανταποκρίτριας του ΑΠΕ ΜΠΕ στη Νέα Υόρκη, Γεωργίας Γαραντζιώτη, τα κύρια σημεία του ψηφίσματος έχουν ως εξής:

Επιβεβαίωση του Ρόλου του ΟΗΕ στη Διαδικασία Επίλυσης του Κυπριακού

– Υποστηρίζει τον ρόλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και των Καλών του Υπηρεσιών για τη διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων.

– Αναγνωρίζει ότι η επίλυση του Κυπριακού εναπόκειται κυρίως στους ίδιους τους Κύπριους, αλλά τονίζει τον βοηθητικό ρόλο του ΟΗΕ.

– Χαιρετίζει τα θετικά βήματα των ηγετών των δύο πλευρών, Νίκου Χριστοδουλίδη και Ερσίν Τατάρ, συμπεριλαμβανομένων των άτυπων συναντήσεων στις 15 Οκτωβρίου 2024 και 20 Ιανουαρίου 2025, όπου συζήτησαν το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης.

– Προτρέπει και τις δύο πλευρές να προσέλθουν στις διαπραγματεύσεις με ανοιχτό πνεύμα, ευελιξία και διάθεση για συμβιβασμό, ώστε να επανεκκινήσουν οι επίσημες συνομιλίες.

«Σημειώνει η εκτίμηση τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα και του Ειδικού του Αντιπροσώπου και Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου για την Κύπρο κ. Κόλινς Στιούαρτ, καθώς και της Προσωπικής του Απεσταλμένης κ. Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ για τις προσπάθειές της από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2024. Χαιρετίζει το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε ορισμένα εποικοδομητικά επόμενα βήματα στο άτυπο δείπνο που συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας στις 15 Οκτωβρίου 2024, χαιρετίζει την επακόλουθη συνάντηση των δύο ηγετών στις 20 Ιανουαρίου 2025 υπό την αιγίδα του Ειδικού Αντιπροσώπου και του Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα για την Κύπρο για να διερευνήσουν τη δυνατότητα ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης και την απόφαση να συναντηθούν εκ νέου στο εγγύς μέλλον, και ενθαρρύνει την περαιτέρω πρόοδο στο θέμα αυτό, και χαιρετίζει τα σχέδια του Γενικού Γραμματέα να συγκαλέσει μια άτυπη ευρύτερη συνάντηση με τις δύο πλευρές και τις εγγυήτριες δυνάμεις για να συζητήσουν την πορεία προς τα εμπρός, ενθαρρύνει περαιτέρω γύρους άτυπων συνομιλιών και τονίζει τη σημασία του να προσεγγίσουν οι πλευρές και όλοι οι εμπλεκόμενοι συμμετέχοντες τη διαδικασία αυτή με ανοιχτό πνεύμα, ευελιξία και σύνεση», αναφέρεται.

Στρατιωτικοποίηση Νεκρής Ζώνης

Τα μέλη του Συμβουλίου εξέφρασαν ανησυχίες για την αύξηση των στρατιωτικών δραστηριοτήτων στη Νεκρή Ζώνη.

– Επιβεβαιώνει τη στήριξη σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στο Ψήφισμα 716 (1991).

– Προειδοποιεί ότι το status quo δεν είναι βιώσιμο και η απουσία συμφωνίας εντείνει τις πολιτικές εντάσεις και τον κίνδυνο μη αναστρέψιμων αλλαγών στο νησί.

– Καταδικάζει τις στρατιωτικές παραβιάσεις στη Νεκρή Ζώνη, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης στρατιωτικών συστημάτων παρακολούθησης χωρίς εξουσιοδότηση και από τις δύο πλευρές.

– Απαιτεί πλήρη σεβασμό της εντολής και της ελευθερίας κινήσεων της UNFICYP σε όλη την Κύπρο.

«Καταδικάζει τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις του στρατιωτικού status quo κατά μήκος των γραμμών κατάπαυσης του πυρός, την αναφερόμενη εισβολή και από τις δύο πλευρές στη νεκρή ζώνη και τους κινδύνους που συνδέονται με αυτήν, τις προκλήσεις στην οριοθέτηση της νεκρής ζώνης από την αποστολή, τις συνεχιζόμενες αναφερόμενες στρατιωτικές παραβιάσεις, η αναφερόμενη αύξηση του αριθμού των μη εγκεκριμένων κατασκευών και η εγκατάσταση στρατιωτικών συστημάτων επιτήρησης κατά μήκος της νεκρής ζώνης, όπως περιγράφεται στις παραγράφους 3, 6, 8, 9, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 25, 26, 27 και 31 της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα (S/2025/6), οι οποίες θέτουν σημαντικές προκλήσεις για τις επιχειρήσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και την εξουσιοδοτημένη εξουσία της. Καλεί τις πλευρές και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να σέβονται την εντεταλμένη εξουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη νεκρή ζώνη και την οριοθέτηση της και να απέχουν από μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση αυτής, σημειώνει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας αναγνωρίζει την οριοθέτηση της νεκρής ζώνης από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ» αναφέρεται.

Το Ζήτημα των Βαρωσίων

– Υπενθυμίζει τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένων των 550 (1984) και 789 (1992), που απαιτούν τα Βαρώσια να παραμείνουν υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ.

– Καταδικάζει την ανακοίνωση της Τουρκίας και των Τουρκοκυπριακών αρχών στις 20 Ιουλίου 2021 για το περαιτέρω άνοιγμα των Βαρωσίων και απαιτεί την άμεση αναστροφ όλων των ενεργειών από τον Οκτώβριο του 2020.

– Προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε μονομερής ενέργεια στα Βαρώσια μπορεί να προκαλέσει αντίδραση από το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Ζήτημα της Πύλας

– Εκφράζει ανησυχία για τα συνεχιζόμενα προβλήματα ασφάλειας στην Πύλα.

– Χαιρετίζει την επέκταση του Κοινού Κέντρου Επαφής στην περιοχή για καλύτερο συντονισμό.

• Καλεί για την εφαρμογή της συμφωνίας του Οκτωβρίου 2023, η οποία παραμένει ανενεργή για πάνω από έναν χρόνο.

«Τονίζει τη σημασία των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και την έγκαιρη εφαρμογή τους, και ενθαρρύνοντας έντονα τις πλευρές να συνεχίσουν να συνεργάζονται μεταξύ τους στο θέμα αυτό, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης νέων στρατιωτικών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης,

Τονίζει ότι το Συμβούλιο συνεχίζει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Πύλα από τον Αύγουστο του 2023, υπογραμμίζει την ανάγκη αποφυγής οποιωνδήποτε μονομερών ενεργειών από οποιοδήποτε από τα δύο μέρη που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις στο νησί και να βλάψουν τις προοπτικές για μια διευθέτηση, και ενθαρρύνει περαιτέρω προσπάθειες για την προώθηση ενός ευνοϊκού κλίματος με στόχο την επιστροφή σε επίσημες διαπραγματεύσεις για μια διαρκή διευθέτηση στην Κύπρο, χαιρετίζει την εμπλοκή του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα με όλα τα μέρη για την επίτευξη συνεννόησης σχετικά με τις ρυθμίσεις για το οροπέδιο Πύλα/Πυλώνας, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 11 της έκθεσης του Γενικού Γραμματέα (S/2024/12), εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η εφαρμογή έχει ανασταλεί για περισσότερο από ένα χρόνο και προτρέπει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεργαστούν εποικοδομητικά με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για την εφαρμογή της συνεννόησης Πύλα ως σημαντικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης» αναφέρεται.

Ανθρωπιστικά ζητήματα

– Επαινεί το συνεχιζόμενο έργο της Επιτροπής για τους Αγνοούμενους και καλεί όλα τα μέρη να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με το έργο της Επιτροπής, ιδίως μέσω της παροχής πλήρους πρόσβασης χωρίς καθυστέρηση σε όλες τις περιοχές και της έγκαιρης ανταπόκρισης σε αιτήματα για αρχειακές πληροφορίες σχετικά με πιθανούς χώρους ταφής.

– Αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η UNFICYP στη διαχείριση των 142 αιτούντων άσυλο που εγκλωβίστηκαν στη νεκρή ζώνη από Μάιο έως Νοέμβριο 2024.

– Χαιρετίζει τη συνεργασία των ελληνοκυπριακών αρχών με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), που επέλυσε πλήρως το ζήτημα στις 14 Νοεμβρίου 2024.

-Ενθαρρύνει περαιτέρω ενέργειες για τη μείωση του κοινωνικοοικονομικού χάσματος μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Προώθηση Διακοινοτικών Επαφών

– Προτρέπει σε αυξημένες διακοινοτικές επαφές, εμπόριο και συμφιλίωση για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης.

– Ενθαρρύνει νέα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής αποκλιμάκωσης και ενίσχυσης της οικονομικής συνεργασίας.

– Τονίζει την ανάγκη για συμμετοχή των νέων στη διαδικασία ειρήνης, σύμφωνα με το Ψήφισμα 2250 του 2015.

«Προτρέπει τις πλευρές να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση των διακοινοτικών επαφών, του εντός του νησιού εμπορίου, της συμφιλίωσης και της ενεργού εμπλοκής της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως των γυναικών και της νεολαίας, αναγνωρίζοντας ότι η τακτική, αποτελεσματική επαφή και επικοινωνία μεταξύ των πλευρών ενισχύει τις προοπτικές διευθέτησης και είναι προς το συμφέρον όλων των Κυπρίων» αναφέρεται.

Συμμετοχή των Γυναικών και της Κοινωνίας των Πολιτών

– Επιβεβαιώνει την ανάγκη για ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στη διαδικασία ειρήνης, όπως προβλέπει το Ψήφισμα 1325 του 2000.

– Ζητά να συμπεριληφθούν τουλάχιστον 30% γυναίκες στις μελλοντικές διαπραγματευτικές ομάδες.

– Καλεί για την ενίσχυση της Τεχνικής Επιτροπής για την Ισότητα των Φύλων.

Ασφάλεια και Στρατιωτική Συνεργασία

– Ζητά τη δημιουργία άμεσων στρατιωτικών διαύλων επικοινωνίας για την αποφυγή κρίσεων.

– Υποστηρίζει την αποναρκοθέτηση της Κύπρου και την άμεση εκκαθάριση όλων των επικίνδυνων περιοχών.

– Καταδικάζει τις επιθέσεις κατά των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ.

Ανανέωση της εντολής της UNFICYP

– Παρατείνει την εντολή της UNFICYP έως τις 31 Ιανουαρίου 2026.

– Ζητά επανεξέταση της αποτελεσματικότητας της αποστολής σε τακτική βάση.

– Χαιρετίζει τη συνεχιζόμενη οικονομική στήριξη της UNFICYP από την Κύπρο και την Ελλάδα

«Επαναβεβαιώνει όλα τα σχετικά ψηφίσματα του για την Κύπρο, ιδίως το ψήφισμα 1251 (1999) και υπενθυμίζει τη σημασία της επίτευξης μιας διαρκούς, συνολικής και δίκαιης διευθέτησης βασισμένης σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της παραγράφου 4 του ψηφίσματος 716 (1991)» αναφέρεται.

Μελλοντική παρακολούθηση

– Ζητά από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να υποβάλει δύο αναφορές (4 Ιουλίου 2025 και 5 Ιανουαρίου 2026) για την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις.

– Ζητά από τους Κύπριους ηγέτες να υποβάλλουν γραπτές ενημερώσεις κάθε έξι μήνες.

• Το Ψήφισμα επαναβεβαιώνει τον ρόλο της UNFICYP στη διατήρηση της σταθερότητας στην Κύπρο χαιρετίζει τις διπλωματικές πρωτοβουλίες και πιέζει για νέες διαπραγματεύσεις υπό το πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

«Χαιρετίζει την προώθηση των ειρηνικών σχέσεων γειτονίας στην Ανατολική Μεσόγειο και επαναλαμβάνει ότι οι διαφορές στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να επιλύονται ειρηνικά σύμφωνα με το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο, παραμένει πεπεισμένη για τα πολλά σημαντικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών οφελών, για όλους τους Κύπριους και την ευρύτερη περιοχή που θα προκύψουν από μια συνολική και βιώσιμη διευθέτηση, επαναλαμβάνει την προηγούμενη έκκληση του Γενικού Γραμματέα να αποφεύγονται τα βήματα κλιμάκωσης και καλεί περαιτέρω τους ηγέτες των δύο κυπριακών κοινοτήτων και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να απέχουν από κάθε ενέργεια και ρητορική που θα μπορούσε να βλάψει τη διαδικασία διευθέτησης και που θα μπορούσε να αυξήσει τις εντάσεις στο νησί» αναφέρεται.

Ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών

Το υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του, καλωσόρισε «την ομόφωνη υιοθέτηση του Ψηφίσματος 2771 από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, με το οποίο ανανεώθηκε η εντολή της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP) για ένα έτος».

Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, «το Συμβούλιο Ασφαλείας, μέσω του Ψηφίσματος 2771, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα επιβεβαιώνοντας εκ νέου τη στήριξη προς τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την επανεκκίνηση των συνομιλιών, με στόχο την επίλυση του Κυπριακού Ζητήματος επί τη βάσει μίας Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προβλέπεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

H Ελλάδα, ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διετία 2025-2026, σε σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία, κατέβαλε εργώδεις προσπάθειες κατά τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων για την ανανέωση της εντολής της UNFICYP, της οποίας ο ρόλος αναγνωρίζεται ως καθοριστικός για την αποκλιμάκωση των εντάσεων και τη διατήρηση της ειρήνης και ασφάλειας.

Η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Προσβλέπουμε να συμβάλλουμε εποικοδομητικά στον διάλογο για μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

. . .