Σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση της πιο επιθετικής μορφής

Σημαντική βελτίωση παρατηρείται στην αντιμετώπιση της πιο επιθετικής μορφής καρκίνου του  μαστού, ο οποίος μάλιστα προσβάλλει συχνότερα τις νέες γυναίκες. Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού, όπως λέγεται, έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που έως πρότινος του προσέδιδαν πιο φτωχή πρόγνωση απ’ ό,τι με τους άλλους τύπους της νόσου. Αυτό όμως αρχίζει πια να αλλάζει.

Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού (triple-negative breast cancer ή TNBC) χαρακτηρίζεται από την απουσία έκφρασης τριών υποδοχέων:

1. Των οιστρογονικών υποδοχέων (ER)
2. Της προγεστερόνης (PR)
3. Του γονιδίου HER2

Το χαρακτηριστικό αυτό επηρεάζει τη θεραπευτική προσέγγιση, διότι οι θεραπείες που στοχεύουν αυτούς τους υποδοχείς δεν είναι αποτελεσματικές για την συγκεκριμένη μορφή της νόσου, αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος-ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής).

Υπολογίζεται ότι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού αποτελεί το περίπου 10-15% των περιπτώσεων της νόσου. Είναι συχνότερος σε νεότερες γυναίκες και σε άτομα που φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA1.

Ειδικότερα, οι ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού έχουν συχνά ηλικία κάτω των 50 ετών κατά τη διάγνωση. Επιπλέον, το περίπου 70% των ασθενών με μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA1, αναπτύσσουν τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού. Αντίθετα, οι μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA2 σχετίζονται λιγότερο συχνά με τον συγκεκριμένο υπότυπο.

Πρόγνωση και αντιμετώπιση

Ο υπότυπος αυτός χαρακτηρίζεται από ταχεία ανάπτυξη, υψηλότερο βαθμό κακοήθειας και αυξημένη πιθανότητα μετάστασης. Αν και ορισμένοι ασθενείς ανταποκρίνονται καλά στη χημειοθεραπεία, γενικά, η πρόγνωση είναι πιο φτωχή σε σχέση με άλλους τύπους καρκίνου του μαστού.

Το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών είναι χαμηλότερο εάν ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού διαγνωστεί σε προχωρημένο στάδιο. Γι’ αυτό τον λόγο, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή του.

Εξαιτίας της έλλειψης στόχων για ορμονοθεραπεία ή θεραπείες που στοχεύουν το HER2, η χημειοθεραπεία παραμένει η κύρια θεραπευτική επιλογή. Η ανοσοθεραπεία, όμως, αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο στη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού, ιδίως στα πρώιμα στάδια της νόσου.

Η ανοσοθεραπεία, κυρίως μέσω αναστολέων σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος, προσφέρει μια νέα προσέγγιση. Επιπλέον, για τις ασθενείς με συγκεκριμένες γονιδιακές αλλοιώσεις υπάρχουν στοχευμένες θεραπείες, όπως οι PARP αναστολείς για όσες έχουν BRCA μεταλλάξεις.

Νέα μελέτη με ανοσοθεραπεία

Η ανοσοθεραπεία μελετήθηκε στη μελέτη KEYNOTE-522. Ήταν μια φάσης 3, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή κλινική δοκιμή. Ο στόχος της ήταν να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της ανοσοθεραπείας pembrolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση του πρώιμου τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού.

Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία σε ομάδες (τυχαιοποιήθηκαν) για να λάβουν pembrolizumab ή εικονικό φάρμακο σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (πακλιταξέλη και καρβοπλατίνη, ακολουθούμενη από ανθρακυκλίνη και κυκλοφωσφαμίδη) και εν συνεχεία pembrolizumab ή εικονικό φάρμακο για έως 9 κύκλους μετά την επέμβαση.

Κύριοι στόχοι της μελέτης ήταν η πλήρης παθολογική ανταπόκριση (pCR) και η επιβίωση χωρίς υποτροπή (event-free survival – EFS).

Η πλήρης παθολογική ανταπόκριση είναι η απουσία υπολειπόμενης νόσου στον μαστό και στους λεμφαδένες μετά τη νεοεπικουρική θεραπεία. Η επιβίωση χωρίς υποτροπή είναι το χρονικό διάστημα χωρίς υποτροπή της νόσου ή εμφάνιση νέων μεταστάσεων.

Τα ευρήματα

Η μελέτη έδειξε ότι ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται σημαντικά καλύτερα με την προσθήκη του pembrolizumab στη χημειοθεραπεία με πλατίνα. Στην πραγματικότητα, τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν σημαντική βελτίωση και στις δύο προαναφερθείσες εκβάσεις.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν προσφάτως στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine. Τυχαιοποιήθηκαν 1.174 ασθενείς και η διάμεση παρακολούθηση ήταν 75,1 μήνες.

Η εκτιμώμενη συνολική επιβίωση στους 60 μήνες ήταν 86,6% στην ομάδα που έλαβε χημειοθεραπεία με pembrolizumab. Στην ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο και χημειοθεραπεία ήταν 81,7%.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σύμφωνες με τα καθιερωμένα προφίλ ασφάλειας του pembrolizumab και της χημειοθεραπείας. Η χορήγηση pembrolizumab μαζί με χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική αντιμετώπιση οδήγησε σε μεγαλύτερα ποσοστά πλήρους παθολογοανατομικής ανταπόκρισης. Οδήγησε επίσης σε βελτίωση στη συνολική επιβίωση μεταξύ των ασθενών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού πρώιμου σταδίου.

Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού, λόγω της επιθετικότητάς του και της απουσίας εύκολων στόχων για θεραπεία, παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Ογκολογία, τονίζουν οι ειδικοί. Παρ’ όλα αυτά, οι εξελίξεις στην ανοσοθεραπεία και τις στοχευμένες θεραπείες βελτιώνουν σημαντικά τις προοπτικές για τις ασθενείς. Ο εντοπισμός βιοδεικτών και η εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι κρίσιμα βήματα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του.

Φωτογραφία: istock