Ρούμπιο προς Παναμά: Περιορίστε την επιρροή της Κίνας στη Διώρυγα

Μετά από τις απειλές του νέου προέδρου των ΗΠΑ, Ντοναλντ Τραμπ, ότι σκοπεύει «να ανακαταλάβει τη Διώρυγα του Παναμά», η ατμόσφαιρα ανάμεσα στις δύο χώρες δεν είναι καθόλου παράξενο που είναι τεταμένη. Σε αυτό το πλαίσιο προαγματοποιήθηκε την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου η συνάντηση ανάμεσα στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο και τον συντηρητικό πρόεδρο του Παναμά, Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, στην Πόλη του Παναμά.

Οι δύο άνδρες, γράφει το BBC, φάνηκαν να βγαίνουν από τη δίωρη συνάντησή τους με διαφορετικές ερμηνείες των όσων ειπώθηκαν σε αυτήν.

Ο κορυφαίος διπλωμάτης των ΗΠΑ ζήτησε από τον Παναμά να κάνει «άμεσες αλλαγές» σε αυτό που αποκάλεσε «επιρροή και έλεγχο» της Κίνας επί της Διώρυγας. Πρόσθεσε ότι ο Παναμάς πρέπει να δράσει, αλλιώς οι ΗΠΑ θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους, βάσει μιας συνθήκης μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Μουλίνο είπε στους δημοσιογράφους ότι δεν βλέπει κάποια σοβαρή απειλή κατάληψης της Διώρυγας από αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις, προσθέτοντας ότι πρότεινε συνομιλίες σε τεχνικό επίπεδο με τις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες του Τραμπ για την κινεζική επιρροή.

Ωστόσο, η υπόσχεση του Τραμπ να ανακαταλάβει το κανάλι έχει πυροδοτήσει σημαντικές αντιδράσεις στον Παναμά. Διαδηλωτές στην Πόλη του Παναμά, την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου, έκαψαν ομοιώματα του Τραμπ και του Ρούμπιο.

Η αστυνομία επιτέθηκε εναντίον άλλου πλήθους με δακρυγόνα. Οι συγκρούσεις ήταν μικρής κλίμακας, αλλά η αντίδραση στη στάση του προέδρου των ΗΠΑ είναι αισθητή.

Πριν από τη συνάντηση, ο Μουλίνο είπε ότι το θέμα της ιδιοκτησίας της Διώρυγας δεν θα συζητηθεί με τον Ρούμπιο. «Δεν μπορώ να διαπραγματευτώ ή ακόμη και να ανοίξω μια διαδικασία διαπραγμάτευσης για τη Διώρυγα. Είναι δεδομένο ότι η Διώρυγα ανήκει στον Παναμά», είπε.

Τα σχόλια του Τραμπ για τη Διώρυγα περιλαμβάνουν έναν αστήρικτο ισχυρισμό ότι τη διαχειρίζονται Κινέζοι στρατιώτες. Ο Τραμπ έχει πει επίσης ότι τα αμερικανικά πλοία χρεώνονται αδίκως περισσότερο από άλλα, παρά το γεγονός ότι μια τέτοια πρακτική θα ήταν παράνομη βάσει της Συνθήκης ουδετερότητας που υπεγράφη ανάμεσα στον Παναμά και τις ΗΠΑ πριν από δεκαετίες.

Η Διώρυγα λειτουργεί υπό την κυβέρνηση του Παναμά, γράφει το BBC, ωστόσο, οι κινεζικές εταιρείες έχουν επενδύσει πολλά χρήματα σε λιμάνια και τερματικούς σταθμούς κοντά σε αυτήν. Μια εταιρεία με έδρα το Χονγκ Κονγκ διαχειρίζεται δύο από τα πέντε λιμάνια που βρίσκονται κοντά στις εισόδους της.

Ομως, η προσέγγιση του Τραμπ, ακόμη και η άρνηση του να αποκλείσει στρατιωτική δράση για να πάρει το κανάλι, έχει προκαλέσει μια έντονη πατριωτική αντίδραση στο μικρό στρατηγικό έθνος.

«Είναι γελοίο», λέει στο BBC η Μαρί, κάτοικος της πόλης του Παναμά, η οποία ζήτησε να μην δημοσιευτεί το επώνυμό της. «Υπάρχει μια συνθήκη που πρέπει να σεβαστεί ο Τραμπ και δεν υπάρχει τίποτα στη συνθήκη που να λέει ότι δεν μπορούμε να έχουμε λιμάνια που διοικούνται από Κινέζους», συνέχισε, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν κινεζικές επενδύσεις και σε αμερικανικά λιμάνια και πόλεις.

Περιτριγυρισμένη από τουρίστες και πάγκους με καπέλα και αναμνηστικά από τον Παναμά, η ίδια εξήγησε ότι πολλοί κάτοικοι έχουν πολύ δυσάρεστες αναμνήσεις από την εποχή που η Διώρυγα ήταν υπό αμερικανικό έλεγχο και δεν θέλουν να επιστρέψουν σε εκείνη τη συνθήκη.

Οι ΗΠΑ και ο Παναμάς υπέγραψαν μια συνθήκη το 1979, ξεκινώντας μια διαδικασία παράδοσης που έδωσε σταδιακά τον έλεγχο της Διώρυγας στον Παναμά. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε το 1999.

«[Τότε] δεν μπορούσαμε να μπούμε στη ζώνη της Διώρυγας χωρίς να μας συλλάβουν. Τη στιγμή που περνούσες στη ζώνη της Διώρυγας, βρισκόσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε η Μαρί. «Δεν είχαμε δικαιώματα εντός της χώρας μας και δεν θα το ανεχτούμε ξανά. Είμαστε πολύ προσβεβλημένοι από τα λόγια του Τραμπ».

Για κάποιους, η άρνηση του Τραμπ να αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής βίας, έχει ξυπνήσει μνήμες από την εισβολή των ΗΠΑ στον Παναμά, το 1989, για την καθαίρεση του τότε de facto ηγεμόνα της χώρας, στρατηγού Μανουέλ Νοριέγκα.

«Ημουν ο πολιτικός ηγέτης της αντιπολίτευσης όταν ο Νοριέγκα είπε ότι θα σκότωνε όλους τους ηγέτες της αντιπολίτευσης εάν οι ΗΠΑ εισέβαλαν», θυμάται ο πρώην βουλευτής του Παναμά Εντουιν Καμπρέρα, μιλώντας στο BBC.

«Ακουσα τις βόμβες είδα ανθρώπους να πεθαίνουν. Το μόνο που απομένει να πουν ο Τραμπ και ο Ρούμπιο είναι ότι θα εισβάλουν», είπε στο BBC. «Δεν θα ήθελα να το ζήσω ξανά, στον 21ο αιώνα. Ο Παναμάς βρίσκεται στη μέση του πολέμου μεταξύ δύο δυνάμεων, των ΗΠΑ και της Κίνας».

Ο Μάρκο Ρούμπιο είναι ο πρώτος ισπανόφωνος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και είναι γνωστός για τις σκληροπυρηνικές θέσεις του, ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν την Κίνα. Ενώ ο Παναμάς συνεργάζεται στενά με τις ΗΠΑ σε πολλά θέματα, η επίσκεψη του Ρούμπιο έχει σκοπό να σηματοδοτήσει τη δυσανεξία της κυβέρνησης Τραμπ για τις χώρες που απορροφούν κινεζικές επενδύσεις, σε αυτό που οι ΗΠΑ θεωρούν τη δική τους «αυλή».

Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα λιμάνια της στον Παναμά για να μπλοκάρει αμερικανικά εμπορικά ή πολεμικά πλοία σε περίπτωση σύγκρουσης ή εμπορικού πολέμου.

«Αν η Κίνα ήθελε να εμποδίσει την κυκλοφορία στη Διώρυγα του Παναμά, θα μπορούσε. Αυτό είναι γεγονός. Αυτό θίγει ο Πρόεδρος Τραμπ και θα ασχοληθούμε με αυτό το θέμα. Αυτή η δυναμική δεν μπορεί να συνεχιστεί», είπε ο Ρούμπιο πριν πάει στον Παναμά.

Παρά τη συντριπτική υποστήριξη των απλών κατοίκων του Παναμά για την ιδιοκτησία της διώρυγας από τη χώρα τους, ορισμένοι παραμένουν δύσπιστοι και προς τη δική τους ηγεσία, υποστηρίζοντας ότι τα κέρδη από την πλωτή οδό δεν διοχετεύονται στον γενικό πληθυσμό.

. . .