Πώς ο Ασαντ έστειλε στη Μόσχα $250 εκατ. σε μετρητά

Η κεντρική τράπεζα του Μπασάρ Αλ-Ασαντ μετέφερε περίπου 250 εκατ. δολάρια σε μετρητά στη Μόσχα μέσα σε δύο χρόνια, καθώς ο σύρος δικτάτορας «ξεπλήρωνε» την στρατιωτική στήριξη του Κρεμλίνου, χάρη στην οποία κέρδισε τον εμφύλιο.

Παράλληλα, η οικογένεια Ασαντ αγόραζε στα κρυφά πολυτελή ακίνητα στη Ρωσία.

Οι Financial Times αποκάλυψαν αρχεία που δείχνουν ότι το καθεστώς του Ασαντ, ενώ είχε μεγάλη έλλειψη σε συνάλλαγμα, μετέφερε δύο τόνους χαρτονομισμάτων των 100 δολαρίων και των 500 ευρώ στο αεροδρόμιο Βνούκοβο της Μόσχας για να κατατεθούν σε ρωσικές τράπεζες στις οποίες είχαν επιβληθεί κυρώσεις, το 2018 και το ‘19.

Στελέχη της αντιπολίτευσης και δυτικές κυβερνήσεις έχουν κατηγορήσει το καθεστώς Ασαντ ότι λεηλάτησε τον πλούτο της Συρίας και στράφηκε σε εγκληματικές δραστηριότητες για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο και για να μεγαλώσει την περιουσία του.

Ο Ντέιβιντ Σένκερ, ο οποίος ήταν βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα Εγγύς Ανατολής από το 2019 έως το 2021, δήλωσε ότι οι μεταφορές των μετρητών δεν προκαλούν έκπληξη, δεδομένου ότι το καθεστώς Ασαντ έστελνε τακτικά χρήματα εκτός της χώρας.

«Η Ρωσία αποτελεί καταφύγιο για την περιουσία του Ασαντ εδώ και χρόνια», είπε στους FT ο Εγιάντ Χαμίντ, ανώτερος ερευνητής στο Πρόγραμμα Νομικής Ανάπτυξης της Συρίας, σημειώνοντας ότι η Μόσχα έγινε κόμβος για την αποφυγή των δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά τη βίαιη καταστολή της εξέγερσης από τον Ασαντ το 2011.

Η διαφυγή του στυγνού δικτάτορα στη Μόσχα, καθώς οι αντάρτες πλησίαζαν στη Δαμασκό, έχει εξοργίσει ακόμη και ορισμένους πρώην πιστούς του καθεστώτος, οι οποίοι την θεωρούν απόδειξη του υπέρτερου προσωπικού συμφέροντος του Ασαντ.

Η κλονισμένη κυβέρνησή του είχε στηριχθεί από το Ιράν και τους πληρεξουσίους του, οι οποίοι είχαν παρέμβει το 2012, και τη Ρωσία, η οποία έφερε τα πολεμικά της αεροσκάφη να καταστρέψουν ό,τι είχε απομείνει από τους σύρους αντάρτες και τους τζιχαντιστές το 2015, σκοτώνοντας στους βομβαρδισμούς δεκάδες χιλιάδες αμάχους.

Ρώσοι στρατιωτικοί σύμβουλοι ενίσχυσαν την πολεμική προσπάθεια του Ασαντ και ρωσικές εταιρείες αναμείχθηκαν στην αλυσίδα εφοδιασμού των πολύτιμων φωσφορικών αλάτων, τα οποία παρήγαγε η Συρία.

«Το συριακό κράτος μπορεί να πλήρωνε τη Μόσχα για τη στρατιωτική παρέμβαση», δήλωσε στους Financial Times ο Μαλίκ Αλ-Αμπντέχ, ένας σύρος αναλυτής με έδρα το Λονδίνο.

Το καθεστώς Aσαντ μετέφερε μαζικά φορτία δολαρίων και ευρώ στη Ρωσία μεταξύ του Μαρτίου 2018 και του Σεπτεμβρίου 2019.

Τα ρωσικά εμπορικά αρχεία της Import Genius, μιας υπηρεσίας εξαγωγικών δεδομένων, δείχνουν ότι στις 13 Μαΐου 2019, ένα αεροπλάνο που μετέφερε 10 εκατ. δολάρια σε χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων, τα οποία εστάλησαν για λογαριασμό της κεντρικής τράπεζας του Ασαντ, προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Βνούκοβο της Μόσχας.

Τον Φεβρουάριο του 2019 η κεντρική τράπεζα της Συρίας έστειλε με αεροπλάνο περίπου 20 εκατ. ευρώ σε χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. Συνολικά, υπήρξαν 21 πτήσεις από τον Μάρτιο του 2018 έως τον Σεπτέμβριο του 2019 που μετέφεραν περισσότερα από 250 εκατ. δολάρια.

Δεν υπήρχαν τέτοιες μεταφορές μετρητών μεταξύ της κεντρικής τράπεζας της Συρίας και ρωσικών τραπεζών πριν από το 2018, σύμφωνα με τα αρχεία, τα οποία ξεκινούν από το 2012.

Ατομο που γνωρίζει τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Συρίας δήλωσε ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα ήταν «σχεδόν μηδενικά» μέχρι το 2018. Αλλά λόγω των κυρώσεων, η τράπεζα έπρεπε να κάνει πληρωμές σε μετρητά, πρόσθεσε. Δηλαδή η Δαμασκός αγόραζε σιτάρι από τη Ρωσία και πλήρωνε για υπηρεσίες εκτύπωσης χρήματος και «αμυντικά» έξοδα.

H κεντρική τράπεζα θα πλήρωνε σύμφωνα με «ό,τι ήταν διαθέσιμο στο θησαυροφυλάκιο. Οταν μια χώρα είναι πλήρως περικυκλωμένη και υπό κυρώσεις, έχει μόνο μετρητά», πρόσθεσε ο ίδιος στους Financial Times.

Τα ρωσικά αρχεία δείχνουν ότι τακτικές εξαγωγές από τη Ρωσία προς τη Συρία -όπως αποστολές χαρτιού ασφαλείας και νέων συριακών χαρτονομισμάτων από τη ρωσική κρατική εταιρεία εκτύπωσης Goznak και αποστολές ανταλλακτικών ρωσικών στρατιωτικών εξαρτημάτων για το υπουργείο Αμυνας της Συρίας- πραγματοποιήθηκαν τα χρόνια πριν και μετά την αποστολή των χαρτονομισμάτων στη Μόσχα.

Αλλά δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι οι δύο ρωσικές τράπεζες που παρέλαβαν τα χαρτονομίσματα από τη Δαμασκό το 2018 και το 2019 έλαβαν άλλες αποστολές μεγάλου όγκου μετρητών από τη Συρία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα κατά τη διάρκεια μιας δεκαετούς περιόδου.

Το δίκτυο διαφθοράς της οικογένειας Ασαντ

Ακόμη και με τα κρατικά ταμεία της Συρίας κατεστραμμένα από τον πόλεμο, ο Ασαντ και οι στενοί του συνεργάτες τα τελευταία έξι χρόνια απέκτησαν τον προσωπικό έλεγχο κρίσιμων τμημάτων της οικονομίας της χώρας, δήλωσαν στους FT άνθρωποι που ήξεραν τις λειτουργίες του καθεστώτος.

Η Ασμα Αλ-Ασαντ, πρώην τραπεζίτης της JP Morgan, έχτισε μια ισχυρή θέση επηρεάζοντας τις διεθνείς ροές βοήθειας, ενώ ηγείτο ενός μυστικού προεδρικού οικονομικού συμβουλίου.

Ο Ασαντ και οι ακόλουθοί του απέκτησαν επίσης έσοδα από τη διεθνή διακίνηση ναρκωτικών και το λαθρεμπόριο καυσίμων, σύμφωνα με τις ΗΠΑ.

Ο Χαμίντ, του Συριακού Προγράμματος Νομικής Ανάπτυξης, δήλωσε ότι «η διαφθορά υπό τον Ασαντ δεν ήταν μια περιθωριακή υπόθεση ή μια παρενέργεια της σύγκρουσης. Ήταν ένας τρόπος διακυβέρνησης».

Οι συριακές μεταφορές μετρητών είχαν προκαλέσει στο παρελθόν κυρώσεις από την Ουάσινγκτον. Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ κατηγόρησε το 2015 τον πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Συρίας, Αντλίμπ Μαγιαλέχ, και έναν υπάλληλο της κεντρικής τράπεζας με το όνομα Μπατούλ Ρίντα, ότι διευκόλυναν μαζικές μεταφορές μετρητών για το καθεστώς προς τη Ρωσία και ότι διαχειρίζονταν συμφωνίες που σχετίζονταν με καύσιμα για την άντληση συναλλάγματος. Ο Ρίντα κατηγορήθηκε επίσης από τις ΗΠΑ ότι προσπάθησε να προμηθευτεί το χημικό νιτρικό αμμώνιο από τη Ρωσία, το οποίο χρησιμοποιείται στις «βόμβες βαρελιών».

Τα αρχεία δείχνουν ότι τα μετρητά που έφτασαν στη Μόσχα το 2018 και το 2019, παραδόθηκαν στη Russian Financial Corporation Bank ή RFK, μία τράπεζα με έδρα τη Μόσχα που ελέγχεται από τη Rosoboronexport, τη ρωσική κρατική εταιρεία εξαγωγών όπλων.

Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις στην ρωσική τράπεζα φέτος για τη διευκόλυνση των μεταφορών μετρητών, επιτρέποντας «εκατομμύρια δολάρια παράνομων συναλλαγών, μεταφορές συναλλάγματος και συστήματα αποφυγής κυρώσεων προς όφελος της συριακής κυβέρνησης».

Τον Μάρτιο του 2018 τα αρχεία δείχνουν ότι η κεντρική τράπεζα της Συρίας έστειλε επίσης δύο εκατ. δολάρια σε μια άλλη ρωσική τράπεζα, την TsMR Bank, στην οποία έχουν επιβληθεί επίσης κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Καθώς τα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα λάμβαναν μετρητά από τη Συρία, ο άλλος υποστηρικτής του Ασαντ, το Ιράν, έστησε συστήματα για τη διοχέτευση σκληρού νομίσματος στο πολιορκημένο καθεστώς. Οι βασικοί χρηματοδότες του Ασαντ κατέλαβαν σημαντικές θέσεις σε αυτές τις εταιρείες, σύμφωνα με αρχεία που ανέλυσαν οι FT.

Ο Γιασάρ Ιμπραήμ, ο στενότερος οικονομικός σύμβουλος του Ασαντ, είναι μέτοχος σε μια λιβανέζικη εταιρεία που ονομάζεται Hokoul SAL Offshore, μαζί με την αδελφή του Ράνα, η οποία έχει επίσης υποστεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Η Hokoul, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, διακινούσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια υπό τη διεύθυνση των Φρουρών της Επανάστασης και της Χεζμπολάχ «προς όφελος του βάναυσου καθεστώτος Ασαντ».

Ενώ ο κλοιός των δυτικών κυρώσεων εξώθησε το καθεστώς από το διεθνές τραπεζικό σύστημα, τα εταιρικά αρχεία που αναλύθηκαν από τους FT δείχνουν ότι οι βασικοί υπαρχηγοί του Ασαντ συνέχισαν να μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία.

Το 2019 οι FT ανέφεραν ότι η εκτεταμένη οικογένεια του Ασαντ είχε αγοράσει από το 2013 τουλάχιστον 20 πολυτελή διαμερίσματα στη Μόσχα χρησιμοποιώντας μια πολύπλοκη σειρά εταιρειών και δανειακών ρυθμίσεων.

Τον Μάιο του 2022 ο Ιγιάντ Μαχλούφ, ξάδελφος του Ασαντ και ταγματάρχης της συριακής Γενικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, η οποία παρακολουθούσε και δολοφονούσε πολίτες, ίδρυσε μια εταιρεία ακινήτων στη Μόσχα με συνιδιοκτήτη τον δίδυμο αδελφό του Ιχάμπ με την ονομασία Zevelis City, όπως δείχνουν τα ρωσικά εταιρικά αρχεία.

Ο αδελφός του, Ραμί, ήταν ο σημαντικότερος επιχειρηματίας του καθεστώτος, ο οποίος κάποια στιγμή πιστεύεται ότι ήλεγχε πάνω από το ήμισυ της συριακής οικονομίας μέσω ενός δικτύου εταιρειών, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου κινητής τηλεφωνίας SyriaTel.

Αλλά ενώ ο Ραμί έπεσε σε δυσμένεια με το καθεστώς το 2020, Σύροι με γνώση του καθεστώτος επισήμαναν ότι ο Ιγιάντ και ο Ιχάμπ παρέμειναν κοντά στον Ασαντ και τη σύζυγό του.

Τα εταιρικά αρχεία δείχνουν ότι η Zevelis City ιδρύθηκε από μια ρωσίδα υπάλληλο του υπό αμερικανικές κυρώσεις συρο-ρώσου τραπεζίτη Μουνταλάλ Χουρί, ο οποίος έχει κατηγορηθεί από τις ΗΠΑ ότι διευκόλυνε μεγάλες μεταφορές χρημάτων από τη Συρία προς τη Ρωσία για λογαριασμό του καθεστώτος.

Ο Χουρί φαίνεται ότι διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση των συμφερόντων του καθεστώτος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ρωσίας και το 2015 το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι «είχε μακρά σχέση με το καθεστώς και εκπροσωπούσε τα επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα του καθεστώτος στη Ρωσία».

. . .