Πώς εξηγείται η ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας;

Ενώ ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξακολουθεί να αναζητά όπλα και οικονομική βοήθεια, καθώς πάνω από την πατρίδα του πλανάται το φάσμα της απεμπλοκής των ΗΠΑ από τη σύρραξη που μαίνεται εδώ και περίπου μία τριετία, η Ρωσία εξακολουθεί να μπορεί να καλύπτει σχετικά απρόσκοπτα τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες της, τουλάχιστον για όσο χρειάζεται, ώστε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έχοντας το πάνω χέρι.

Οπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera, αυτή η ανισότητα είναι απόρροια, αφενός της ανεπαρκούς και καθυστερημένης βοήθειας από την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφετέρου της δυνατότητας του πουτινικού καθεστώτος να θέσει την οικονομία της χώρας στην υπηρεσία της πολεμικής μηχανής του – μια οικονομία που αναπτύσσεται παρά τις πρωτοφανείς κυρώσεις (περισσότερες από 16.000) σε νευραλγικούς τομείς της.

Πώς, όμως, εξηγείται αυτή η αξιοσημείωτη (και επώδυνη για τους Ουκρανούς) ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας; Οπως εξηγεί ο Μάσιμο Νάβα, καταρχάς οι Ρώσοι αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ικανοί στο να παρακάμπτουν τις Δυτικές κυρώσεις, χάρη και στη συνδρομή φίλων και συμμάχων, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και το εμπόριο χρυσού, το οποίο ανθεί παρά το γεγονός ότι αρκετές χώρες διέκοψαν τις εισαγωγές από τη Ρωσία. «Εν ολίγοις, ο ρωσικός χρυσός συνεχίζει να κυκλοφορεί και να εγγυάται στο Κρεμλίνο σημαντικά κέρδη σε συνάλλαγμα και εισαγωγές αγαθών, τεχνολογιών και όπλων» συνοψίζει ο δημοσιογράφος της Corriere.

Σύμφωνα με στοιχεία του World Gold Council, η Ρωσία είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού στον κόσμο με 324,7 εκατ. τόνους το 2023, πίσω από την Κίνα με 374 εκατ. τόνους, ενώ η ετήσια παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί κατά 4% έως το 2026. Η ρωσική κυβέρνηση έχει συνδέσει το ρούβλι με τον χρυσό, «καθιστώντας το πολύτιμο μέταλλο ένα τρομερό όπλο συναλλαγών», σχολιάζει ο Μάσιμο Νάβα.

«Ενας τόνος αξίζει περίπου 65 εκατ. δολάρια. Μεγάλοι αγοραστές του ρωσικού χρυσού είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ελβετία και η Κίνα. Δισεκατομμύρια δολάρια σε ρωσικό χρυσό διακινούνται παρακάμπτοντας τις κυρώσεις» προσθέτει.

Γράφει πως μόνο μια αύξηση της προσφοράς χρυσού θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της τιμής του, αλλά αυτό εξαρτάται από άλλους παραγωγούς στη Δύση. Τον Ιούνιο του 2022 οι χώρες της G7 απαγόρευσαν τις εισαγωγές χρυσού από τη Ρωσία. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του ινστιτούτου RAND Europe, η Ρωσία χρησιμοποίησε τον χρυσό ως ανταλλακτικό μέσο για να αποκτήσει σκληρό νόμισμα, όπλα και άλλα αγαθά, ειδικά από χώρες όπως η Κίνα, η Τουρκία και το Ιράν.

Σήμερα η Ρωσία καταλαμβάνει την πέμπτη θέση στη λίστα με τις χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού στον κόσμο, με περισσότερους από 2.000 τόνους. Στην πρώτη θέση βρίσκονται οι ΗΠΑ με 8.133,5 τόνους, στη δεύτερη η Γερμανία με 3.352,6 τόνους, ενώ ακολουθούν η Ιταλία και η Γαλλία με 2.451,8 και 2.437 τόνους αντίστοιχα. Μέχρι τη μεγάλης κλίμακας εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία αγόραζε χρυσό με ταχύτερους ρυθμούς από οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Οσον αφορά το πώς η Μόσχα καταφέρνει να επιδίδεται σε αγοραπωλησίες χρυσού που τις αποφέρουν σημαντικά οικονομικά και υλικά οφέλη, «κάθε μέσο και κάθε πολιτικός δεσμός εξυπηρετούν έναν σκοπό» γράφει ο ιταλός αναλυτής. Επικαλούμενος έρευνα του The Insider, αναφέρει ενδεικτικά πως ένας σημαντικός κόμβος για την εισαγωγή/εξαγωγή χρυσού προς όφελος της Ρωσίας είναι η Αρμενία, σύμμαχος της Μόσχας και υπό την προστασία της στη σύγκρουση (τον Σεπτέμβριο του 2023) με το Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ – αν και το Κρεμλίνο δεν έκανε πολλά για να αποτρέψει την ήττα των Αρμενίων.

Η Αρμενία εισάγει μεγάλες ποσότητες ρωσικού χρυσού και τις επανεξάγει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στην πραγματικότητα είναι μια χώρα διέλευσης, χάρη στην απουσία τελωνειακών συνόρων. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, από τον Ιανουάριο του 2023 έως τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους στην Αρμενία εισήχθησαν 111 τόνοι ρωσικού χρυσού αξίας 6,2 δισ. δολαρίων, ποσό περίπου αντίστοιχο με το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας το 2022 (το οποίο ανήλθε στα 19,5 δισ. δολάρια). Στο πρώτο εξάμηνο του 2024 εξήχθησαν περίπου 59 τόνοι χρυσού (εκτιμώμενης αξίας άνω των 4 δισ. δολαρίων), κυρίως στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μικρότερες ποσότητες εξάχθηκαν επίσης στην Κίνα και στο Χονγκ Κονγκ.

. . .