Πως η Ελλάδα πρωτοπορεί στην επόμενη γενιά των δορυφορικών επικοινωνιών μέσω laser τεχνολογίας

Με τις τηλεπικοινωνιακές υποδομές να αποτελούν πλέον κρίσιμο κομμάτι της καθημερινότητας μας, το ζητούμενο είναι η ποιοτική αναβάθμιση τους. Και μπορεί να ασχολούμαστε αρκετά με τις επίγειες συνδέσεις αλλά αρκετοί είναι εκείνοι που έχουν στραμμένο το βλέμμα τους προς τον ουρανό. Η χρήση των δορυφόρων για τηλεπικοινωνιακές συνδέσεις έχει αρχίσει να γίνεται όλο και πιο έντονη αλλά η επόμενη γενιά των δορυφορικών επικοινωνιών που θα αξιοποιεί τη laser τεχνολογία. Και εκεί η Ελλάδα δείχνει να έχει καταφέρει να βρίσκεται στην πρωτοπορία.

«Η Ευρώπη θέλει να είναι πρωτοπόρος στην επόμενη γενιά των δορυφορικών επικοινωνιών» επισημαίνει στο CNN Greece ο δρ. Σπύρος Βασιλάκος, διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) και Αντιπρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Γι’ αυτό το λόγο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ/ESA) προχώρησε στη δημιουργία του στρατηγικού προγράμματος ARTES: Optical Communication- ScyLight, το οποίο υποστηρίζει την έρευνα, ανάπτυξη και εξέλιξη των τεχνολογιών στην οπτική, φωτονική και κβαντική επικοινωνία. Οι συγκεκριμένοι τομείς αποτελούν τους τρεις βασικούς στρατηγικούς πυλώνες αναφορικά με την ευρυζωνικότητα του διαστήματος που υποστηρίζονται από τα κράτη μέλη του ΕΟΔ.

Οι στόχοι του προγράμματος ScyLight είναι ο σχεδιασμός και η χρήση καινοτόμου τεχνολογίας με την οποία οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι θα επικοινωνούν μεταξύ τους καθώς και με επίγειους σταθμούς μέσω οπτικής ακτινοβολίας (δέσμες laser) σε αντίθεση με τα ραδιοκύματα που είναι μέχρι και σήμερα σε χρήση. «Για την επίτευξη αυτών των υψηλών στόχων η ESA επέλεξε να συνεργαστεί μέσω του ΙΑΑΔΕΤ με το ΕΑΑ και πιο συγκεκριμένα να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο των Βαλκανίων τον ”Αρίσταρχο” (διαμέτρου 2.3μ) στο Αστεροσκοπίο Χελμού ως το πρώτο επίγειο τηλεσκόπιο με σκοπό να παρακολουθήσει τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και να καταγράψει την πληροφορία που θα εκπέμψουν στα οπτικά μήκη κύματος» επισημαίνει ο δρ. Βασιλάκος.

Το ScyLight είναι η βάση για τον σχεδιασμό του δικτύου τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων («οπτικές ίνες στον ουρανό – Fiber in the Sky») το οποίο αναμένεται, μέσω της «οπτικής τεχνολογίας» να αυξήσει κατά πολύ τις υφιστάμενες ταχύτητες τηλεπικοινωνίας αλλά και την ασφάλεια μετάδοσης πληροφοριών. Σε αυτό το δίκτυο θα υπάρχουν επίγειοι σταθμοί (στη συγκεκριμένη περίπτωση οπτικά τηλεσκόπια) που, μέσω laser, θα συλλέγουν την πληροφορία από τους δορυφόρους και θα την μεταφέρουν στα υφιστάμενα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα στη Γη.

Ποιο είναι το μεγάλο ατού της συγκεκριμένης τεχνολογίας; Πολύ απλά ότι οι ταχύτητες διακίνησης δεδομένων μπορούν να αυξηθούν από 10 μέχρι και 100 φορές! Κάτι που σημαίνει ότι οι ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων μπορούν να φθάσουν στα 100 Gbps αρχικά και στο απώτερο μέλλον το 1 Gbps. Αυτός είναι και ο λόγος που είναι σημαντική η πρόσφατη υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του Hellas Sat. Αντικείμενο και σκοπός του μνημονίου είναι η συνεργασία του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ με τον Hellas Sat, ο οποίος αποτελεί τον εθνικό δορυφορικό πάροχο, στον τομέα των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των οπτικών και κβαντικών επικοινωνιών. Απώτερος στόχος είναι η πραγματοποίηση δοκιμαστικών ζεύξεων μέσω των τηλεσκοπίων «Αρίσταρχος» και Κρυονερίου, για την παροχή μετρήσεων που θα συμβάλλουν στο σχεδιασμό μελλοντικών συστημάτων για οπτικές/κβαντικές επικοινωνίες τα οποία και θα ενεργοποιηθούν σε μελλοντικό δορυφόρο τον οποίο σχεδιάζει η Hellas Sat.

Όπως σημειώνει ο Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, διευθύνων σύμβουλος της Hellas Sat στο CNN Greece, η συνεργασία αφορά το δορυφόρο HELLAS SAT 5, ο οποίος πρόκειται να εκτοξευτεί εντός του 2027. «Η συγκεκριμένη τεχνολογία τώρα αρχίζει να δοκιμάζεται σε δορυφόρους γεωστατικής τροχιάς και προσφέρει εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες διακίνησης δεδομένων αλλά και ασφαλή μεταφορά τους. Θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι στο συγκεκριμένο τομέα και γι’ αυτό προχωρήσαμε στη συγκεκριμένη συνεργασία me Εθνικό Αστεροσκοπείο» προσθέτει ο κ. Πρωτόπαππας, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία συνεργασία πολύ σημαντική και για τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη των δορυφορικών επικοινωνιών.

Σύμφωνα με τον δρ. Βασιλάκο, η τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών μέσω laser είναι ιδανική για δορυφόρους αφού χρειάζονται λιγότερο χώρο, είναι κατασκευές με μικρότερο βάρος και απαιτούν λιγότερη κατανάλωση ενέργειας για να λειτουργήσουν. Επίσης, οι οπτικές τηλεπικοινωνίες δεν «πάσχουν» από θέματα παρεμβολών και υποκλοπών λόγω του ότι, σε σχέση με τις ραδιοσυχνότητες που χρησιμοποιούνται παντού γύρω μας, οι τηλεπικοινωνίες με laser έχουν πολύ μικρότερη δέσμη με αποτέλεσμα να μην αλληλοκαλύπτονται εύκολα.

Όσον αφορά τις υπηρεσίες που θα παρέχονται στο μέλλον, αυτές περιλαμβάνουν καταρχάς τη διασύνδεση και ενοποίηση δορυφορικών συστημάτων στο πρότυπο της διασύνδεσης που επιτυγχάνεται σήμερα στα επίγεια δίκτυα σταθερών και κινητών επικοινωνιών. Επίσης, την υποστήριξη επίγειων δικτύων και παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε μεγάλες εκδηλώσεις που απαιτούν ισχυρές τηλεπικοινωνιακές υποδομές (π.χ. αθλητικές διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες) και σε περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται σημαντική αύξηση του φόρτου στα επίγεια δίκτυα. Πολύ σημαντική θα είναι, πάντως, και η παροχή υπηρεσιών σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και σε έκτακτες περιπτώσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές), όπως και η κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών με υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών υψηλών ταχυτήτων.