Προ των πυλών νέα ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη

Το φάντασμα της ενεργειακής κρίσης πλανάται ξανά πάνω από την Ευρώπη που βλέπει την κατάσταση να «αγριεύει», τις τιμές του αέριου να έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με ένα χρόνο πριν, το κόστος παραγωγής για τη βιομηχανία να αυξάνεται και κυρίως την ηγεσία της να παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις.

Έπειτα από μια τριετία πολέμου, ύφεσης σε μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία και λάθη πολιτικών, η Ευρώπη «ξυπνά» από το λήθαργο για να συνειδητοποιήσει ότι η ενεργειακή κρίση δεν έχει τελειώσει. Και ότι το φυσικό αέριο, που σκαρφάλωσε χθες ακόμη και πάνω από τα 59 ευρώ / μεγαβατώρα (πρωτού διορθώσει το βράδυ προς τα 56 ευρώ) με το οποίο κινείται όλη η ευρωπαική οικονομία και βιομηχανία να έχει αυξηθεί μέσα στον τελευταίο χρόνο κατά 90%.

Είναι τιμή που αντιστοιχεί με το ισοδύναμο των 100 δολαρίων το βαρέλι, όπως σημειώνει στο Bloomberg Opinion ο αναλυτής Javier Blas.

Χρειάστηκε ένας κανονικός χειμώνας – όχι ιδιαίτερα κρύος- για να ξεγυμνώσει την ευρωπαϊκή πολιτική και να δείξει πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση στο αέριο. Η ευρωπαϊκή ηγεσία μπορεί να μην το αναγνωρίζει, αλλά η απώλεια του ρωσικού αγωγού μέσω Ουκρανίας έχει επιδεινώσει τα πράγματα και έχει δυσκολέψει τις επιλογές της Ευρώπης.

Κυρίως όμως αυξάνει τα κόστη παραγωγής προϊόντων και ηλεκτρισμού, μαζί και τις πιέσεις, ειδικά σε συνθήκες αποβιομηχάνισης. Το πρόβλημα μάλλον είναι μπροστά μας και η Ελλάδα φιγουράρει σήμερα στην 3η ακριβότερη θέση της λίστας με τις αγορές χονδρικής στο ρεύμα μαζί με Βουλγαρία, Ρουμανία και λίγο πίσω από Αλβανία και Ουγγαρία, πλησιάζοντας επικίνδυνα το 200άρι, με μέση τιμή τα 182 ευρώ / Μεγαβατώρα, αλλά μέγιστη βραδινή τα 372 ευρώ.

«Είναι σαφές ότι έχουμε ξανά κρίση τιμών στην Ευρώπη», λέει στο Euro2day.gr, ο Πρόεδρος της Ενωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Αντώνης Κοντολέων. Και εκτιμά ότι το επιπλέον κόστος στη βιομηχανία θα προκαλέσει νέες αυξήσεις σε καταναλωτικά προϊόντα και θα αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό, εκτός και αν συγκρατηθεί.

«Είτε θα επανέλθει το Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης και Μετάβασης (Temporary Crisis and Transition Framework – TCTF), δηλαδή το σχήμα κρατικών ενισχύσεων που επέτρεπε τη στήριξη των βιομηχανιών, όπως το είχε ζητήσει από την Επιτροπή ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, είτε το κόστος θα φτάσει στη κατανάλωση», όπως λέει.

Τα σινιάλα ότι μια νέα κρίση βρίσκεται προ των πυλών έρχονται από παντού, χωρίς να διαφαίνεται ξανά κάποια ευρωπαική αντίδραση. Το δειχνει η ταχύτερη του αναμενόμενου μείωση των αποθεμάτων στις ευρωπαϊκές αποθήκες που βρίσκεται πλέον στο 48,4% (67% πέρυσι), η πρόβλεψη της νορβηγικής Equinor, εκ των κορυφαίων προμηθευτών της Ευρώπης, ότι στο κακό σενάριο ο χειμώνας θα κλείσει στο 30% και οι εκτιμήσεις ότι η αναπλήρωση θα μας κοστίσει πανάκριβα.

Καθώς και ότι η ήπειρος θα χρειαστεί 350 φορτία LNG για να ξαναγεμίσει τις αποθήκες ενόψει του επόμενου χειμώνα, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της νορβηγικής εταιρείας, Helge Haugane.

Η αναζοπύρωση του προβλήματος που θέλαμε να πιστεύουμε ότι βρίσκεται πίσω μας αποτυπώνεται στις «σανειδωμένες» τιμές των παραγώγων στα επίπεδα των 55-56 ευρώ η μεγαβατώρα μέχρι και τον προσεχή Σεπτέμβριο.

Αντί δηλαδή οι τιμές για τα forward συμβόλαια που αφορούν παραδόσεις την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου η ζήτηση παραδοσιακά υποχωρεί, να είναι χαμηλότερες από αυτές του χειμώνα, εκείνες παραμένουν στα σημερινά υψηλά, δείγμα ότι η αγορά δεν βλέπει μείωση. Και γι’ αυτό και δέχεται να κλείσει φορτία ακόμη και στα σημερινά υψηλά, ίσως γιατί δεν θεωρεί πιθανή μια θεαματική αλλαγή του σκηνικού με μια γρήγορη λήξη του πολέμου, όπως είχε υποσχθεί ο Πρόεδρος Τραμπ.

Σενάρια όπως τα παραπάνω ίσως να μην απέχουν πολύ από τη πραγματικότητα καθώς τα αποθέματα των αποθηκών μερικών εκ των μεγαλύτερων καταναλωτών της ηπείρου φλερτάρουν ήδη με το 30%. Η Βρετανία βρίσκεται στο 25,7%, η Γαλλία στο 29,85% και η Ολλανδία στο 33,3%, έχοντας ήδη αλλάξει χρώμα στο χάρτη της Gas Infrastructure Europe, ίσως για να αποφευχθεί ο πανικός «και να μη φανεί η αποτυχία των ευρωπαικών πολιτικών», όπως σχολιάζει στην πλατφόρμα Χ ο αναλυτής του RIE, Francesco Sassi.

Την ίδια στιγμή η Κομισιόν εμφανίζεται καθησυχαστική διαβεβαιώνοντας ότι τα σημερινά επίπεδα αποθήκευσης στο 49% κινούνται στον μέσο όρο αναφοράς της τελευταίας 5ετίας πριν από την κρίση παραβλέποντας τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στο security of supply και τις τιμές.

Συνυπολογίζοντας την άγρια κερδοσκοπία που συνοδεύει τις εισαγωγές στην Ευρώπη, τις προφανείς ανάγκες της που ανοίγουν την όρεξη των traders και ότι το αμερικανικό LNG φτάνει στα ευρωπαικά λιμάνια με κόστος πέριξ των 20 ευρώ, αλλά πωλείται πάνω από 56 ευρώ/MWh, οι αγορές «παίζουν» σταθερά το σενάριο ότι θα απαιτηθούν δυσθεώρητα ποσά για να αναπληρωθούν όλα αυτά τα αποθέματα.

Τα σενάρια για Nord Stream και επανάκαμψη του ρωσικού αερίου

Σε αυτό το κλίμα αυξάνονται οι φωνές, μετά και το πρόσφατο δημοσίευμα των FT για restart των ρωσικών πωλήσεων αερίου στο πλαίσιο ενός πιθανού διακανονισμού για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που θέτουν θέμα αναβίωσης του αγωγού Nord Stream.

Ανοικτά θέση υπέρ του παγωμένου σχεδίου πήρε ο χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός της Σαξονίας Michael Kretschmer (CDU), ενώ τη περασμένη εβδομάδα η Υπηρεσία Ενέργειας της Δανίας χορήγησε άδεια στην εταιρεία Nord Stream 2 AG να συντηρήσει τον αγωγό Nord Stream 2 στη Βαλτική, ο οποίος είχε υποστεί ζημιά τον Σεπτέμβριο του 2022 μετά από έκρηξη.

Τα παραπάνω συμβαίνουν σε μια συγκυρία όπου η ασθμαίνουσα γερμανική βιομηχανία πιέζεται όλο και περισσότερο για φθηνή ενέργεια. Η ανάγκη της Ευρώπης για εισαγωγές μεγαλώνει και το μπλοκ εισπράτει τα επίχειρα της αποτυχημένης του πολιτικής, να ρίξει όλο του το βάρος στη πράσινη μετάβαση και να θεωρήσει και πάλι εσφαλμένα ότι δεν υπήρχε πρόβλημα επειδή οι δύο προηγούμενους χειμώνες έτυχε να είναι θερμοί.

Ερωτηθείς κατά τη πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στους «Financial Times» ο πρόεδρος της Metlen και πρόεδρος της Eurometaux, Ευάγγελος Μυτιληναίος κατά πόσο η Ευρώπη θα πρέπει να επιστρέψει στο ρωσικό φυσικό αέριο, και ενώ έχει ανοίξει μια σχετική συζήτηση, στάθηκε στις εκτεταμένες διακοπές λειτουργίας των μεταλλουργικών εργοστασίων στην Ευρώπη.

«Τι να σας απαντήσω ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ότι δεν θέλουμε φθηνό φυσικό αέριο; Πώς μπορώ να το πω αυτό; Από την άλλη, ποιο είναι το πολιτικό κόστος για να έχουμε φθηνό αέριο; Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να αποφασίσουν οι πολιτικοί. Αλλά η επιχειρηματική κοινότητα οφείλει να βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων για να εξηγήσει στους πολιτικούς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σε αυτό το μοτίβο πορεύεται η ήπειρος με τους αναλυτές να σημειώνουν ότι το premium με το οποίο διαπραγματεύονται τα futures του φυσικού αερίου στη Βορειοδυτική Ευρώπη είναι το μεγαλύτερο εδώ και δύο χρόνια από τον Δεκέμβριο του 2022, όταν η περιοχή εξακολουθούσε να ανακάμπτει μετά το αρχικό σοκ της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.