Πρεμιέρα στους κινηματογράφους στις 30/1 για το «Γκραν Τουρ» – Η νέα ταινία του Μιγκέλ Γκόμες

Η ταινία «Γκραν Τουρου» η οποία απέπασε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο τελευταίο Φεστιβάλ των Καννών είναι μια τρυφερή, ουμανιστική ωδή στην περιπλάνηση, ένα παιχνιδιάρικο ταξιδιωτικό ημερολόγιο που ενσωματώνει διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς και στυλ. Μία σαγηνευτική κινηματογραφική εμπειρία από έναν σπουδαίο οτέρ των καιρών μας.

Το Γκραν Τουρ πριν μερικες εβδομάδες άνοιξε το 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας

ΥΠΟΘΕΣΗ

Το 1918 στη Ρανγκόν ο Έντουαρντ, υπάλληλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, πανικοβάλλεται και εγκαταλείπει την αρραβωνιαστικιά του, τη Μόλι, τη μέρα του γάμου τους. Διασχίζει την Ασία, κυριευμένος από υπαρξιακές αμφιβολίες, ενώ η αποφασιστική Μόλι τον καταδιώκει με χιούμορ, ταξιδεύοντας από το Μανταλέι στη Μπανγκόκ και τη Σαγκάη. H κινηματογραφική αυτή οδύσσεια συνδυάζει σκηνοθετημένες σκηνές, οι οποίες είναι μαεστρικά τραβηγμένες από τον διευθυντή φωτογραφίας και στενό συνεργάτη του Γκόμες Ρούι Πόσας, με λήψεις ντοκιμαντέρ από τον Σαγιόμπου Μουκντίπρομ, συνεργάτη του Απίτσατπονγκ Βεερασεθάκουλ.

Η ταινία μοιάζει με ένα παιχνιδιάρικο ταξιδιωτικό ημερολόγιο που ενσωματώνει διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς και είδη αφήγησης, όπου ασπρόμαυρες εικόνες μιας αποικιοκρατικής εποχής συνυπάρχουν με έγχρωμες εικόνες του σήμερα, και με πολύ ασιατικό θέατρο. Μάλιστα σε κάθε περιοχή από όπου περνάνε οι δυο χαρακτήρες το voice over είναι σε διαφορετική γλώσσα.

Αναμειγνύοντας με γοητευτικό τρόπο διαφορετικά οπτικά στιλ, το Grand Tour αποτυπώνει με βάθος και συναισθηματική ένταση την αναζήτηση της αγάπης σε έναν απέραντο και χαοτικό κόσμο.

«Η ταινία αυτή άρχισε να παίρνει μορφή μέσα μου την παραμονή του γάμου μου», λέει ο Μιγκέλ Γκόμες. «Διάβαζα ένα βιβλίο για ταξίδια με τίτλο “ The Gentleman in the Parlor” του Somerset Maugham.

Σε δύο σελίδες αυτού του βιβλίου ο Maugham περιγράφει μια συνάντηση με έναν Άγγλο στη Βιρμανία.

Αυτός ο άντρας το είχε σκάσει από την αρραβωνιαστικιά του σε μακρινά μέρη της Ασίας, προτού πιαστεί και στη συνέχεια ξεκινήσει έναν ευτυχισμένο γάμο. Βασικά ήταν μια ιστορία που έπαιζε με στερεότυπα: Το πείσμα των γυναικών που θριαμβεύει πάνω στη δειλία των ανδρών».

Ο παρ’ολίγον γαμπρός του Γκόμες ακολούθησε τη διαδρομή της «μεγάλης περιοδείας» (γκραν τουρ). Στις αρχές του εικοστού αιώνα το ασιατικό γκραν τουρ, που ξεκινούσε σε μια από τις μεγαλύτερες χώρες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, την Ινδία, και ολοκληρωνόταν στην Άπω Ανατολή (Κίνα ή Ιαπωνία), ήταν μακράν το ταξίδι με τη μεγαλύτερη ζήτηση.

Πολλοί ήταν οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες που έκαναν αυτό το μεγάλο ταξίδι -κάποιοι από αυτούς μαλιστα έγραψαν βιβλία για την εμπειρία τους.

«Και οι δύο βασικοί χαρακτήρες καλύπτουν αυτή την τεράστια περιοχή, αλλά για διαφορετικούς λόγους» εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Ο Έντουαρντ για να δραπετεύσει από την αρραβωνιαστικιά του.

Και η Μόλι για να καταδιώξει τον αρραβωνιαστικό της. Αυτός θέλει να αποφύγει, ή τουλάχιστον να αναβάλει, τον γάμο, ενώ εκείνη είναι αποφασισμένη να τον παντρευτεί. Οι περιπέτειες τους είναι, στην ουσία, η ταινία.

Όπως και στις αμερικανικές κωμωδίες screwball του τριάντα και του σαράντα, η γυναίκα είναι η κυνηγός και ο άντρας το θήραμα. Η εναλλαγή μεταξύ ανδρικής και γυναικείας οπτικής είναι αυτό που μετατρέπει την κωμωδία σε μελόδραμα».

Υπάρχουν πολλά γκραν τουρ στην ταινία του: «Αφενός η γεωγραφική περιήγηση μέσα από τις εικόνες της σύγχρονης Ασίας, που παντρεύεται με την περιοδεία που ακολουθούν οι χαρακτήρες σε μια φανταστική Ασία που γυρίστηκε στο στούντιο.

Αλλά υπάρχει και η συναισθηματική περιπλάνηση που βιώνουν με διαφορετικούς τρόπους ο Έντουαρντ και η Μόλι: και οι δύο κινούνται σε αυτή τη συναισθηματική περιοχή που δεν είναι λιγότερο απέραντη από αυτήν στην οποία βρίσκονται σωματικά. Πάνω από όλα όμως υπάρχει αυτή η τεράστια περιοδεία που ενώνει ό,τι είναι χωρισμένο – χώρες, φύλα, εποχές, πραγματικό και φανταστικό, κόσμο και κινηματογράφο.

Πάνω από οτιδήποτε άλλο, θέλω να προσκαλέσω τους θεατες να κάνουν αυτή την τελευταία μεγάλη περιπλάνηση. Νομίζω ότι αυτό είναι το σινεμά».

Η Ελοντί Ταμαγιό γράφει για το Γκραν Τουρ στα Cahiers du cinéma:

«Η αναπαράσταση σε στούντιο εναλλάσσεται με λήψεις της πραγματικότητας.

Τα πλάνα σε φιλμ 16, πότε σε ασπρόμαυρο και πότε σε χρώμα, φέρνουν στη μνήμη τον Μουρνάου, τον Στέρνμπεργκ, τον Μιζογκούτσι, τον Φελίνι, τον Ρουίζ και τον Βεερασεθάκουλ.

Τα φέιντ άουτ στο μαύρο λειτουργούν σαν βαριά βλέφαρα, σαν τούνελ όπου η συνείδηση χάνεται».

Ποιος είναι ο Μιγκέλ Γκόμες

Ο Μιγκέλ Γκόμες (Λισαβόνα, 1972) είναι διακεκριμένος Πορτογάλος σκηνοθέτης, γνωστός για την καινοτόμο αφήγηση και το υβριδικό κινηματογραφικό του στυλ.

Το Grand Tour, είναι η έκτη ταινία του, η οποία έκανε πρεμιέρα στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Καννών το 2024 και κέρδισε το Bραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας.

Ο Γκόμες, έδωσε σημαντικές ταινίες όπως το Tabu (Χαμένος Παράδεισος) και οι Αραβικές Νύχτες, είναι γνωστός για την ικανότητά του να συνδυάζει τη μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ, ερευνώντας θέματα προσωπικής και συλλογικής μνήμης και ιστορίας με νοσταλγικό και παιχνιδιάρικο τόνο, παίζοντας με τις αφηγηματικές συμβάσεις. Ρετροσπεκτίβες του έργου του έχουν παρουσιαστεί σε χώρες όπως η Αυστρία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Είναι απόφοιτος της Σχολής Κινηματογράφου και Θεάτρου της Λισαβόνας και πρώην κινηματογραφικός κριτικός.

Όπως έχει πει, «θέλω το σινεμά να μοιάζει με σινεμά κι όχι με κάτι που προσποιείται την πραγματική ζωή».

Γκραν Τουρ (Grand Tour, Πορτογαλία, 2024, 129’)

Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Γκόμες

Σενάριο: Μαριάνα Ρικάρντο, Τέλμο Τσούρο, Μαουρίν Φαζεντέιρο, Μιγκέλ Γκόμες

Ηθοποιοί: Γκονσάλο Γουάντιγκτον, Κρίστα Αλφαϊάτε, Κλαούντιο ντα Σίλβα, Λανγκ Κε Τραν