Παρτίδα πόκερ με το Κρεμλίνο

Μετά από ώρες συνομιλιών ανάμεσα σε αμερικανούς και ουκρανούς αξιωματούχους στη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, επήλθε, τελικά, συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για εκεχειρία διάρκειας 30 ημερών με τη Ρωσία. Πλέον, όμως, ο αμερικανός πρόεδρος καλείται να φέρει σε πέρας μια ιδιαίτερα δύσκολη αποστολή: να καταλήξει σε μια συμφωνία και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει το γεγονός πως ο Ντόναλντ Τραμπ σημείωσε ήδη μια σημαντική επιτυχία σε τρία, μάλιστα, μέτωπα. Καταρχάς απέδειξε πως θέλει πάση θυσία να τηρήσει την προεκλογική του δέσμευση περί τερματισμού των «ατέρμονων πολέμων»: λίγες εβδομάδες μετά από την επανεκλογή του στον Λευκό Οίκο επετεύχθη η κατάπαυση του πυρός στον νότιο Λίβανο, μία ημέρα πριν αναλάβει και επίσημα τα καθήκοντά του τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία και στη Γάζα, οπότε, τώρα, ο αμερικανός πρόεδρος θέλει να πετύχει κάτι αντίστοιχο και στην Ουκρανία.

Ο Τραμπ κατάφερε επίσης να κάμψει την αντίσταση του ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και να του επιβάλει τη θέλησή του, χάρη στην τρομακτική πίεση που του άσκησε: αρχικά τραμπουκίζοντάς τον στον Λευκό Οίκο και αναστέλλοντας, αμέσως μετά, τη στρατιωτική αρωγή της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ καθώς και τη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών των δύο χωρών.

Οσο για τη Ρωσία και τον Πούτιν, ο αμερικανός πρόεδρος μπορεί, πλέον, να συναντηθεί με τον ρώσο ομόλογό του και να αρχίσει να διαπραγματεύεται μαζί του, έχοντας εξασφαλίσει και επίσημα -για τον ίδιο και την πατρίδα του- τον ρόλο του μεσολαβητή με στόχο τον τερματισμό του πολέμου που εξακολουθεί να μαίνεται στην Ευρώπη.

Υφίσταται, όμως, ένα εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα το οποίο εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και για τον Λευκό Οίκο: όπως το έθεσε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, πλέον «η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Ρωσίας». Αλλά η Μόσχα εξακολουθεί να δηλώνει πως η όποια συμφωνία θα πρέπει να επιτευχθεί με τους όρους του Κρεμλίνου, το οποίο επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να διατηρήσει μόνιμα τον έλεγχο όλων των κατεχόμενων εδαφών και να επιβάλει την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας.

«Πρόθεση του [ρώσου προέδρου] είναι να βγει νικητής από τον επιθετικό πόλεμο που άρχισε την 24η Φεβρουαρίου πριν από τρία χρόνια. Το ερμητικό κλείσιμο του Πούτιν και το προφανές άνοιγμα του Τραμπ περιγράφουν την ανισόρροπη έναρξη μιας παρτίδας πόκερ μεταξύ των δύο ηγετών που μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Γιατί οι βλέψεις του είναι πολύ διαφορετικές», γράφει σε ανάλυσή του ο Μαουρίτσιο Μολινάρι, πρώην διευθυντής και νυν αρθρογράφος της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica.

«Ο Πούτιν θέλει να επιβεβαιώσει τη ρωσική κυριαρχία στην Ουκρανία με τόσο ξεκάθαρο τρόπο, ώστε να τεθεί εκ νέου σε εφαρμογή το στρατηγικό σχέδιο της δημιουργίας μιας δικής του σφαίρας επιρροής κατά μήκος των εθνικών συνόρων, ενώ ο Τραμπ κοιτάζει πολύ πιο μακριά από το Κίεβο, καθώς επιδιώκει να αποσπάσει τον Πούτιν από το Πεκίνο, μετατρέποντας τη συμφωνία για την Ουκρανία σε σφόνδυλο μιας νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων», προσθέτει ο ιταλός σχολιαστής.

Εν ολίγοις ο Πούτιν και ο Τραμπ είναι οι φορείς δύο ριζοσπαστικών σχεδίων για την αναθεώρηση της διεθνούς τάξης ασφαλείας τα οποία, όμως, δεν είναι συμβατά μεταξύ τους. Για αυτό τα πάντα είναι πιθανά μεταξύ των δύο προέδρων: από μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έως μια ρήξη ικανή να πυροδοτήσει μια ακόμη μεγαλύτερη και πιο τρομερή σύρραξη.

Και όποια κι αν είναι η κατάληξη αυτής της παρτίδας πόκερ μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα επηρεάσει άμεσα την ασφάλεια της Ευρώπης, το οποίο σημαίνει πως η ΕΕ (συν το Λονδίνο) πρέπει να επισπεύσουν τις διαδικασίες με στόχο την σημαντική ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας.

Διότι, όπως εξηγεί ο ιταλός δημοσιογράφος, το ευρωπαϊκό συμφέρον επιτάσσει να αποφευχθεί η συνθηκολόγηση του Κιέβου, να αποτραπεί η δημιουργία μιας μετασοβιετικής σφαίρας επιρροής στην ήπειρο και να εξασφαλιστεί η ασφάλεια όλων των ευρωπαϊκών κρατών που συνορεύουν με τη Ρωσική Ομοσπονδία.

Η παρτίδα έχει μόλις αρχίσει ενώ είναι βέβαιο πως θα είναι σκληρή όσο και απρόβλεπτη. Ωστόσο σύμφωνα με τον Μολινάρι υπάρχει ήδη ένας μεγάλος νικητής, ο πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν: φιλοξενώντας στο Ριάντ την επαναπροσέγγιση Αμερικής-Ρωσίας και, μετά, τη συμφωνία των ΗΠΑ με την Ουκρανία στη Τζέντα, εξασφάλισε έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης κατά την οποία θα μπορούσε να καθοριστεί και η διαχείριση των μεγαλύτερων ενεργειακών πόρων σε ολόκληρο τον πλανήτη.

. . .