Παγκόσμια Ημέρα Υγείας: «Να ελέγξουμε τη χρόνια νοσηρότητα» το μήνυμα του καθηγητή Αθανασάκη

Γιατί πώς μπορεί να λειτουργήσει, να αποδώσει και τελικά να ζήσει ένας άνθρωπος, εάν απωλέσει το μεγάλο αγαθό της υγείας του;

Αυτό αποτελεί άλλωστε κάτι που είδαμε και ζήσαμε όλοι μας με την πανδημία του COVID-19.

Και είναι αλήθεια ότι μέχρι τότε, λίγο – πολύ θεωρούσαμε δεδομένη την υγεία μας και μάλλον υποτιμούσαμε τη δημόσια υγεία.

Όμως χρειάστηκαν μόλις λίγες εβδομάδες -για να μην πούμε μερικές ημέρες- για να αντιληφθούμε ότι η υγεία, είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με την οικονομία, την αγορά εργασίας και την κοινωνία.

Κτίζοντας μία κουλτούρα πρόληψης

Αφήνοντας πίσω τη δύσκολη εκείνη περίοδο, και έχοντας εισέλθει στη μετά COVID εποχή, αντιλαμβανόμαστε ότι η υγεία μας θέλει συνεχή φροντίδα και πρόληψη.

Οι Έλληνες δεν τα πάμε καλά με την πρόληψη, ωστόσο τα τελευταία τρία χρόνια, τα μεγάλα Προγράμματα Προσυμπτωματικού Ελέγχου που υλοποιούνται από το υπ. Υγείας, είναι αλήθεια, ότι εμπεδώνουν μία κουλτούρα πρόληψης και προαγωγής υγείας.

Και φαίνεται ότι είναι η πρόληψη εκείνη, που θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την ανάσχεση του κύματος της χρόνιας νοσηρότητας από την οποία πάσχουν οι περισσότεροι Έλληνες αλλά και το σύστημα υγείας.

Η χρόνια νοσηρότητα, το 85% του φορτίου στο σύστημα υγείας

Αξίζει δε να τονίσουμε και να προβληματιστούμε ταυτόχρονα, ότι η χρόνια νοσηρότητα αποτελεί καθοριστικό ζήτημα για τα ώριμα συστήματα υγείας, καθώς αποτελεί το 85%, περίπου, του συνολικού φορτίου νοσηρότητας και, αντίστοιχα, της συνολικής δαπάνης για την υγεία, όπως επισημαίνει στο CNN GREECE, ο Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας, στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Η βιωσιμότητα του συστήματος υγείας προϋποθέτει την αποτελεσματική διαχείριση της χρόνιας νοσηρότητας, επισημαίνει ο καθηγητής Κώστας Αθανασάκης, μιλώντας μας, για τη δεύτερη φάση της μελέτης PHSSR για την Ελλάδα, στην οποία διαδραμάτισε κομβικό ρόλο, όπως και πολλές ερευνητικές ομάδες από 20 χώρες.

Και συνεχίζει:

Οι δομικές αλλαγές στον πληθυσμό, με τη δημογραφική γήρανση και την αύξηση του φορτίου των μη μεταδοτικών νοσημάτων, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές εξελίξεις στο τοπικό και διεθνές επίπεδο, θέτουν σε κίνδυνο την δυνατότητα του συστήματος υγείας να συνεχίσει παρέχει τη βασική του αποστολή.

Η διατήρηση της βιωσιμότητας και η βελτίωση της ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας αποτελούν τους δύο βασικούς στόχους της συνεργασίας Partnership for Health System Sustainability and Resilience (PHSSR) (https://www.weforum.org/phssr), η οποία ξεκίνησε το 2019 από το London School of Economics and Political Science (LSE) σε συνεργασία με το World Economic Forum (WEF).

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ερευνητικές ομάδες από περισσότερες από είκοσι χώρες ανέλαβαν να αναλύσουν την τρέχουσα κατάσταση στα συστήματα υγείας της χώρας τους, με έμφαση στις διαστάσεις της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας και να προτείνουν πολιτικές που θα διασφαλίσουν το μέλλον του συστήματος υγείας.

Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που συμμετείχαν και συνεχίζουν να συμμετέχουν με ενεργό ρόλο στην συνεργασία PHSSR, ήδη από το 2022 οπότε παρουσιάστηκε και έτυχε θερμής υποδοχής η πρώτη μελέτη για την βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας. Η πρώτη μελέτη περιέγραψε τις προκλήσεις για το σύστημα υγείας, με μια ματιά προς το μέλλον, αλλά, κυρίως, πρότεινε 23 ολοκληρωμένες προτάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του.

Τρία χρόνια μετά, αρκετές από τις προτάσεις αυτές είτε έχουν εφαρμοστεί, είτε αποτελούν θέματα που δεσπόζουν στον δημόσιο διάλογο για την υγεία στη χώρα.

Σήμερα, η συνεργασία PHSSR προχωρά σε ένα νέο, ακόμα πιο επιδραστικό κεφάλαιο της ερευνητικής της δραστηριότητας, εισάγοντας την πρακτική των Οδικών Χαρτών πολιτικής για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση μιας σειράς μεγάλων ζητημάτων στο διεθνές πεδίο της υγείας.

Το πρώτο από αυτά τα ζητήματα αφορά στην διατύπωση ενός πλέγματος προτάσεων ανά χώρα για την αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση της χρόνιας νοσηρότητας, του κυριότερου, πιθανότατα, προσδιοριστή της βιωσιμότητας ενός συστήματος υγείας.

Οι Έλληνες φλερτάρουν με χρόνιες ασθένειες

Στην Ελλάδα, το φορτίο της χρόνιας νοσηρότητας είναι ιδιαίτερα βαρύ: 41% των ενηλίκων στη χώρα έχουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, ποσοστό που ανεβαίνει έντονα στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Τα καρδιαγγειακά, νεφρολογικά, μεταβολικά και τα αναπνευστικά νοσήματα, σε συνδυασμό με τα νεοπλάσματα, αποτελούν το 80% περίπου του συνόλου της χρόνιας νσοσηρότητας.

Τι συμβαίνει με την πολυνοσηρότητα

Το πλέον ανησυχητικό εύρημα, όμως, για την Ελλάδα έρχεται από το ζήτημα της πολυνοσηρότητας: με βάση ερευνητικά δεδομένα, το 52% του πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από δύο ή περισσότερα χρόνια νοσήματα, σημειώνοντας το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ και το υψηλότερο στις γυναίκες (56%). Σε συνδυασμό με την υψηλή, διαχρονικά, έκθεση του πληθυσμού σε παράγοντες κινδύνου για την υγεία (κάπνισμα, σωματικό βάρος), η γήρανση του πληθυσμού και την ανάδυση των περιβαλλοντικών απειλών για την υγεία, η χρόνια νοσηρότητα εξελίσσεται σε μια σημαντική απειλή για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα του συστήματος υγείας.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα αποτελεί πλέον μία από τις 8 χώρες της PHSSR, οι οποίες θα διερευνήσουν δράσεις και πολιτικές με στόχο τη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για την έγκαιρη ανίχνευση και την έγκαιρη παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα, στο δεύτερο, πλέον, κύμα των μελετών PHSSR.

Στις 18 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των εμπειρογνωμόνων της μελέτης, η οποία διενεργείται υπό τον συντονισμό και καθοδήγηση του Κώστα Αθανασάκη, Επίκουρου Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας, Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (LabHTA), Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τα τελικά αποτελέσματα της οποίας αναμένονται στις αρχές Ιουνίου.

Η μελέτη αυτή, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, φιλοδοξεί να δώσει στον δημόσιο διάλογο αλλά και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μια σειρά προτάσεων για την έγκαιρη και αποτελεσματική παρέμβαση στη χρόνια νοσηρότητα αλλά και μια σειρά δεικτών οι οποίοι μπορούν να πιστοποιούν την πρόοδό μας, ως χώρα και ως σύστημα υγείας– ή την απουσία αυτής, άρα, κατ’ επέκταση, και την ανάγκη αλλαγής των δράσεων πολιτικής.