Ο Τριντό αφήνει πίσω του ένα διαλυμένο κόμμα και μια διχασμένη χώρα

Στις 6 Ιανουαρίου, ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, ανακοίνωσε την παραίτησή του, εν μέσω κλιμακούμενης πολιτικής κρίσης.

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογές από το 2015 υπό την ηγεσία του. Ομως, τον περασμένο χρόνο ο ίδιος κατέληξε να είναι απομονωμένη και βαθιά πολωτική φιγούρα καθώς οι ψηφοφόροι εγκατέλειψαν το κόμμα, θυμωμένοι που δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, το κόστος στέγασης και τις πιέσεις από τη μετανάστευση.

Τις επόμενες εβδομάδες, γράφει ο Economist, οι Φιλελεύθεροι θα εμπλακούν σε έναν σκληρό αγώνα διαδοχής. Ταυτόχρονα, ο Καναδάς πρέπει να κάνει εκλογές μέχρι τον Οκτώβριο. Η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να ανταποκριθεί σε έναν επικείμενο εμπορικό πόλεμο με την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ, τους γεωπολιτικούς κινδύνους και μια υποτονική οικονομία.

«Αυτή η χώρα αξίζει μια πραγματική επιλογή στις επόμενες εκλογές», είπε ο Τριντό καθώς ανακοίνωνε την παραίτησή του. «Είναι σαφές ότι αν πρέπει να δώσω εσωτερικές μάχες, δεν μπορώ να είμαι η καλύτερη επιλογή σε αυτές τις εκλογές». Ο ίδιος είναι η έσχατη προσθήκη σε έναν μακρύ κατάλογο προοδευτικών ηγετών που απέτυχαν να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες των απλών ψηφοφόρων, πολλοί από τους οποίους μετατοπίζονται σε λαϊκιστικά κόμματα.

Μεταξύ εκείνων που θα χαρούν για την αποχώρησή του είναι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η περιφρόνηση αποκαλύφθηκε πρόσφατα σε μια σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τις οποίες απέρριψε τον Τριντό ως «κυβερνήτη» της «Μεγάλης Πολιτείας του Καναδά» προτρέποντας τους Καναδούς να εξετάσουν το ενδεχόμενο να γίνουν η 51η πολιτεία των ΗΠΑ.

Το Συντηρητικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Πιέρ Πουαλιέβρ, προσβλέπει σε μια συντριπτική εκλογική νίκη.

Η άνοδος και η πτώση του Τριντό ήταν ιλιγγιώδεις, θυμίζει ο Economist. Πήρε το Φιλελεύθερο Κόμμα από την τρίτη θέση, το 2015, κερδίζοντας ένα ευρύ φάσμα του εκλογικού σώματος, συμπεριλαμβανομένης της εργατικής τάξης και των ιθαγενών, για πρώτη φορά. Υπερασπίστηκε τις βασικές προοδευτικές πολιτικές, όπως την προστασία του κλίματος και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Κέρδισε επαίνους κατά την πρώτη του θητεία για τη μείωση της παιδικής φτώχειας και τη διαπραγμάτευση με τον σκληροτράχηλο Τραμπ για την ανανέωση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής.

Οι εκλογές το 2019 και το 2021 τον βοήθησαν να παραμείνει στην εξουσία με μειωμένη υποστήριξη και εντολές μειοψηφίας. Μεγάλο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου εξανεμίστηκε όταν οι Φιλελεύθεροι απέτυχαν να προσαρμόσουν τις πολιτικές τους, στον απόηχο της πανδημίας, καθώς οι προτεραιότητες των ψηφοφόρων μετατοπίστηκαν στον πληθωρισμό, τη στέγαση και τη μετανάστευση. Ο Τριντό και το κόμμα του πρόσφεραν κηρύγματα εναντίον των πιο σκληρών πολιτικών των συντηρητικών αντιπάλων τους, αντί για ρεαλιστικές λύσεις στα προβλήματα που ταλαιπωρούσαν τους ανήσυχους ψηφοφόρους.

Ο διάδοχος του Τριντό θα κληρονομήσει τα απομεινάρια ενός κόμματος, επισημαίνει  Economist. Οι Φιλελεύθεροι έχουν θλιβερές εκλογικές προοπτικές μετά από σχεδόν μια δεκαετία στην εξουσία, και εν όψει των σχεδίων του Τραμπ να περιορίσει την καναδική οικονομία με δασμούς 25% σε όλες τις εξαγωγές της στις ΗΠΑ. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα από το Ινστιτούτο Angus Reid, δείχνει ότι το Φιλελεύθερο Κόμμα υποστηρίζεται από μόλις το 16% των ψηφοφόρων, σε σύγκριση με το 45% που υποστηρίζει τους Συντηρητικούς. Πρόκειται για ιστορικό χαμηλό για ένα από τα μακροβιότερα και ισχυρότερα πολιτικά κόμματα του κόσμου. Οι Φιλελεύθεροι ήταν στην εξουσία στον Καναδά τα 93 από τα τελευταία 129 χρόνια.

Η πενιχρή υποστήριξη στους Φιλελεύθερους αντικατοπτρίζεται στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 οι Συντηρητικοί συγκέντρωσαν περίπου 29 εκατ. δολάρια Καναδά (20 εκατ. δολάρια ΗΠΑ), τριπλάσιο ποσό από αυτό που συγκέντρωσαν οι Φιλελεύθεροι. Αυτό είχε αντίκτυπο στον ασήμαντο αριθμό διαφημίσεων για τους Φιλελεύθερους στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο. Αντιθέτως, δεν υπάρχει παιχνίδι χόκεϊ που να μην είναι πλημμυρισμένο από το πρόσωπο του Πουαλιέβρ και τα συνθήματα των Συντηρητικών.

Και αν όλα αυτά δεν είναι αρκετά για να αποθαρρύνουν τον διάδοχο του Τριντό, υπάρχει και το γεγονός ότι ο επόμενος ηγέτης των Φιλελευθέρων και πρωθυπουργός θα έχει πιθανώς μόνο λίγες εβδομάδες στη διάθεσή του πριν αντιμετωπίσει τους ψηφοφόρους. Οι γενικές εκλογές έχουν προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνουν νωρίτερα. Τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο του Καναδά, στο οποίο οι Φιλελεύθεροι είναι ήδη μειοψηφία, έχουν όλα ορκιστεί να ρίξουν το κόμμα του Τριντό μόλις τους δοθεί η ευκαιρία.

Το Κοινοβούλιο επρόκειτο να επιστρέψει από τις διακοπές στις 27 Ιανουαρίου, αλλά ο Τριντό «ανέβαλε» την επανέναρξη των εργασιών, αφήνοντας το σώμα σε αναστολή μέχρι τις 24 Μαρτίου. Αυτό δίνει στο κόμμα του ένα παράθυρο δέκα εβδομάδων για να επιλέξει αρχηγό, να αναπτύξει ένα εκλογικό σχέδιο και να αντιμετωπίσει τη σχεδόν βέβαιη ήττα στη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι εκλογές, σύμφωνα με τον Economist, πιθανότατα θα γίνουν τον ερχόμενο Μάιο.

Παρά τα τρομερά εμπόδια, δεν υπάρχει έλλειψη υποψηφίων για την ηγεσία, τόσο εντός όσο και εκτός της σημερινής κυβέρνησης των Φιλελευθέρων. Ο Μαρκ Κάρνεϊ, ο οποίος διηύθυνε την Τράπεζα της Αγγλίας, και πριν από αυτήν την Τράπεζα του Καναδά, θα μπει στην κούρσα εάν το κόμμα δεν επιλέξει ηγέτη μεταξύ εκείνων που ήδη συμμετέχουν στην κοινοβουλευτική ομάδα των Φιλελευθέρων. Η Κρίστια Φρίλαντ, της οποίας η απροσδόκητη παραίτηση στις 16 Δεκεμβρίου από το υπουργείο Οικονομικών επιτάχυνε την κρίση που ανάγκασε τον Τριντό να φύγει, καλείται από τους συναδέλφους της να συμμετάσχει στη μάχη. Ο Ντομινίκ Λεμπλάνκ, ο οποίος διαδέχθηκε την Φρίλαντ ως υπουργός Οικονομικών, θα έβρισκε επίσης μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των Φιλελευθέρων.

Οποιος πάρει τελικά τη θέση πρέπει να προετοιμαστεί για μια προεκλογική εκστρατεία που θα επικεντρωθεί εν μέρει στο ποιο κόμμα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την πρόκληση του Τραμπ. Ο Τραμπ, που θα ξεκινήσει τη θητεία του στις 20 Ιανουαρίου, έχει δηλώσει ότι θα επιβάλει αμέσως δασμούς στον Καναδά. Ο Τρεβόρ Τομπέ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι, εκτιμά ότι δασμοί της τάξης του 25% θα μειώσουν κατά 2,6% το ΑΕΠ του Καναδά και θα οδηγήσουν την οικονομία σε ύφεση.

Οι εκλογές, καταλήγει ο Economist, θα είναι επίσης μια μάχη για την ταυτότητα του Καναδά, όπου μια δεκαετία προοδευτικού φιλελευθερισμού κατέληξε σε ευρεία απογοήτευση. Οι Φιλελεύθεροι, όταν θα επιλέξουν τον επόμενο αρχηγό τους, θα αποφασίσουν για πολύ περισσότερα από την τύχη του κόμματός τους.

. . .