Ο Τραμπ σε σταυροδρόμι: υποχώρηση ή πρόσω ολοταχώς;

Ο Στίβεν Σβάρτσμαν, επικεφαλής του επενδυτικού κολοσσού Blackstone, συγκαταλεγόταν μεταξύ των πιο ένθερμων υποστηρικτών του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον κόσμο της Wall Street.

Την προηγούμενη εβδομάδα, από το πρωί της Πέμπτης έως το απόγευμα της Παρασκευής, κατά τη διάρκεια δύο εκ των πιο καταστροφικών ημερών στην ιστορία του καπιταλισμού, έκαναν φτερά 6,6 τρισ. δολάρια (ποσό τριπλάσιο από το ΑΕΠ της Ιταλίας) ενώ ο όμιλος του πιστού οπαδού του αμερικανού προέδρου απώλεσε το 15% της αξίας του.

Αυτά γράφει ο Μάσιμο Γκάτζι στην Corriere della Sera, διερωτώμενος εάν ο Τραμπ έχει αντιληφθεί πως οι όποιοι υπολογισμοί του ήταν λανθασμένοι και τώρα, ανήσυχος, εξετάζει το ενδεχόμενο να κάνει ένα βήμα πίσω, ή εάν, αντιθέτως, αισθάνεται ωσάν νέος μεσσίας που εγκαινιάζει μια νέα εποχή και θα συνεχίσει.

Φυσικά το να προβλεφθεί η αντίδραση ενός ηγέτη ο οποίος θεωρεί βασικό του ατού το ότι είναι υπερβολικά (έως και επικίνδυνα) απρόβλεπτος, είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Ομως ο δημοσιογράφος της Corriere κρίνει πως υπάρχουν αρκετοί λόγοι ώστε να πιστεύεται πως θα ακολουθήσει τον δεύτερο δρόμο, διεξάγοντας, τελικά, μέχρι τέλους τον εμπορικό του πόλεμο κατά πάντων, παρ’ όλο που οι αγορές, τις οποίες ανέκαθεν υπολόγιζε, απορρίπτουν την πολιτική του.

Προς το παρόν ο άκρως αρνητικός αντίκτυπος της επιβολής δασμών σε όλον τον κόσμο δεν φαίνεται να τον απασχολεί ιδιαίτερα. Είχε προειδοποιηθεί ότι η απόφασή του αυτή θα έσπερνε τον πανικό μεταξύ των επενδυτών και των επιχειρήσεων, ωστόσο εκείνος έκανε, τελικά, ό,τι είχε κατά νου να κάνει.

Και, παρά τις τεράστιες απώλειες στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου την Πέμπτη και την Παρασκευή, εξακολουθεί να εμμένει στην απόφασή του: «Αυτή είναι μια οικονομική επανάσταση και θα νικήσουμε», έγραψε το Σάββατο στο δικό του Truth Social. Ζήτησε επίσης από τους Αμερικανούς να επιδείξουν αποφασιστικότητα, προειδοποιώντας τους ότι βραχυπρόθεσμα θα αντιμετωπίσουν κάποιες δυσκολίες, «αλλά το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ιστορικό. Θα κάνουμε την Αμερική μεγάλη ξανά!!!».

Στους δημοσιογράφους που ρωτούν εάν ο πρόεδρος σκέφτεται να κάνει ένα βήμα πίσω, εάν όχι ακριβώς να αλλάξει πορεία, εκπρόσωποι του Λευκού Οίκου απαντούν πως ο Τραμπ θα συνεχίσει, ανεξάρτητα από την αντίδραση των αγορών, γιατί απλώς εφαρμόζει μια από τις πολιτικές που εξήγγειλε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, εκπληρώνει, επομένως, τη λαϊκή βούληση.

Ωστόσο ο Στιβ Ράτνερ, πρώην επικεφαλής του επενδυτικού οίκου Lazard και της ειδικής ομάδας που έσωσε την αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα έχει εντελώς διαφορετική άποψη: «Δεν έχω δει ποτέ τέτοια καταστροφή στα 50 χρόνια που ζω στην καρδιά του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Και επρόκειτο ξεκάθαρα για μια προαναγγελθείσα καταστροφή».

«Ολα αυτά συμβαίνουν γιατί ο Τραμπ δεν σκέφτεται με οικονομικούς αλλά με πολιτικούς όρους, ακολουθώντας ένα αυταρχικό, αυτοκρατορικό όραμα, που τροφοδοτείται από μια σειρά από διαστρεβλώσεις οι οποίες, αποτελώντας ψυχώσεις του εδώ και χρόνια, έχουν μεταδοθεί και σε μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινής γνώμης», σχολιάζει από την πλευρά ο Μάσιμο Γκάτζι.

Μετά από την επανεκλογή του στην προεδρία, ο Τραμπ αποφάσισε σχεδόν αμέσως να περάσει στις πράξεις, λαμβάνοντας κρίσιμες οικονομικές αποφάσεις, οι οποίες, ωστόσο, βασίστηκαν σε ψευδή και ανακριβή στοιχεία.

Οι ηγέτες της οικονομίας και του επιχειρηματικού κόσμου θα μπορούσαν σίγουρα να τον επαναφέρουν στην πραγματικότητα, όμως δεν το έκαναν, φοβούμενοι τις αντιδράσεις ενός προέδρου πανίσχυρου όσο και εκδικητικού. Και εκείνος, όντας περιτριγυρισμένος μόνο από κόλακες, (οι «υπεύθυνοι συντηρητικοί» της πρώτης θητείας του έπεσαν στη δυσμένειά του), ακολούθησε τα πιο ακραία ένστικτά του.

«Μετέφερε τις εμμονές και τις δυσαρέσκειες του -επειδή τον υποτιμούσαν και του εναντιώνονταν επί χρόνια- από την αμερικανική στην παγκόσμια σκηνή», γράφει ο ιταλός σχολιαστής. Ο ρόλος που διαδραμάτιζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στη μεταπολεμική περίοδο, ειδικά για την ασφάλεια και την άμυνα της Δύσης, ήταν σίγουρα δαπανηρός. Συγχρόνως, όμως, οι ΗΠΑ επωφελούνταν πολύ περισσότερο από την κυριαρχία τους στην παγκόσμια οικονομία καθώς και από την πρωτοκαθεδρία του δολαρίου στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Αλλά ο Τραμπ κατάφερε ανά τα χρόνια να συνθέσει ένα εμπρηστικό, «δηλητηριώδες» όπως το χαρακτηρίζει ο Γκάτζι, αφήγημα περί μιας Αμερικής που επί δεκαετίες ταπεινώνεται και αδικείται από άλλες χώρες, κυρίως από φίλια κράτη, που την εκμεταλλεύονται ασύστολα. Επρόκειτο για μια κατάφωρη αδικία την οποία οι προκάτοχοί του την ανέχονταν επειδή δεν είχαν, κατά την άποψη του Τραμπ, το θάρρος να την καταγγείλουν και να την τερματίσουν.

Δεδομένων των διπλωματικών του αποτυχιών (τόσο η Ρωσία όσο και το Ισραήλ συνεχίζουν να κάνουν ό,τι θέλουν στις συρράξεις που ο Τραμπ δήλωνε πως θα τερμάτιζε άμεσα) και των οικονομικών δεινών, θα μπορούσε να αλλάξει, τελικά, τακτική;

Ο ιταλός δημοσιογράφος δεν το αποκλείει, ειδικά εάν αρχίσουν να υψώνουν τη φωνή τους οι ηγέτες της οικονομίας και των επιχειρήσεων αλλά και οι έως τώρα σχεδόν απόλυτα συμμορφωμένοι προς τις βουλές του προέδρου τους Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες.

Ηδη ορισμένοι ζητούν να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των εξουσιών του αμερικανού προέδρου ενώ ο γερουσιαστής του Τέξας Τεντ Κρουζ προειδοποιεί το κόμμα του για «λουτρό αίματος» στις ενδιάμεσες εκλογές της επόμενης χρονιάς, εάν ο πόλεμος των δασμών και της ανταπόδοσής τους συνεχιστεί όχι επ’ αόριστον αλλά για μόλις ενενήντα μέρες.

«Αλλά αυτό που συνεχίζουμε να βλέπουμε είναι ένας “αυτοκρατορικός” Τραμπ όχι μόνο στις πολιτικές του συμπεριφορές, αλλά και στην επιθυμία του να μεταμορφώσει τον καπιταλισμό (στον οποίο κυριαρχούν οι δυνάμεις της αγοράς), αντικαθιστώντας τον με έναν οικονομικό έλεγχο που ασκείται από το κέντρο», σημειώνει ο Μάσιμο Γκάτζι.

Πρόκειται για «ένα ολιγαρχικό μοντέλο», εντός του οποίου ο Ελον Μασκ έχει επίσης δείξει ότι αισθάνεται άνετα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής (αν και δεν συμφωνεί με την πολιτική των δασμών) ενώ ο πρώην συνεργάτης του στη Σίλικον Βάλεϊ Πίτερ Τίελ βλέπει τον στόχο που υπέδειξε πριν από τρία χρόνια να καθίσταται πιο εφικτός: εξάλειψη της «γεροντοκρατίας των κεντρικών τραπεζών» και του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αποτελούν εμπόδια, κατά τη γνώμη του, στην έλευση της νέας εποχής των ψηφιακών νομισμάτων.

. . .