Ο ρόλος της Τουρκίας στη νέα, ισλαμιστική Συρία

Ποιον ρόλο έπαιξε πραγματικά η σουνιτική Τουρκία στην πτώση της Συρίας του Μπασάρ αλ Ασαντ; Προφανώς οι στρατηγικές συμμαχίες είναι ξεκάθαρες, σημείωσε η Corriere della Sera, αφού ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πάντα προπαγάνδιζε την «καθαίρεση του τυράννου της Δαμασκού» και συμπαρατάχθηκε με την γκρούπα του Αλ Τζολάνι ή Αλ Σάρα. Πολλοί, λοιπόν, βλέπουν την Τουρκία ως την κύρια πηγή έμπνευσης και υποστήριξης των σύρων τζιχαντιστών.

Εξάλλου η γκρούπα του Αλ Τζολάνι προστατεύθηκε από την Τουρκία στο Ιντλίμπ, όπου είχε καταφύγει μετά την αντεπίθεση των δυνάμεων της Συρίας. Ο Ερντογάν, ο οποίος είχε αποκαλέσει τον Ασαντ «χασάπη», είναι λοιπόν ο νικητής αυτού του πολέμου; Ναι, αν πιστέψουμε στην ανάλυση του τούρκου διεθνολόγου Ομέρ Οζκιτσιλτσίκ, του Atlantic Council, την οποία φιλοξένησαν οι Financial Times.

«Οταν όλοι οι άλλοι εγκατέλειψαν τους Σύρους, όταν κανένα άλλο κράτος δεν υποστήριξε την αντιπολίτευση στον Ασαντ, η Τουρκία δεν τα παράτησε» έγραψε ο Οζκιτσιλτσίκ. Η Corriere συμπλήρωσε ότι η Τουρκία και υποδέχθηκε τρία εκατομμύρια σύρους πρόσφυγες και εξόπλισε τις αντάρτικες ομάδες τους, δηλαδή τους τζιχαντιστές. Παρά ταύτα, απέφυγε να είναι κατηγορηματική.

Δεν είναι σαφές, συνέχισε, αν η Τουρκία είχε πραγματικά αποφασιστικό επιχειρησιακό ρόλο στην «εξέγερση» ή απλώς τον ενέκρινε, ελπίζοντας να αποκομίσει οφέλη. Το σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν ελπίζει τώρα ότι η πτώση του Ασαντ θα οδηγήσει στον επαναπατρισμό ορισμένων από τους πρόσφυγες. Περίπου 1,3 εκατομμύριο από αυτούς προέρχονται από το Χαλέπι και είναι ενθουσιασμένοι με τη νέα πολιτική κατάσταση εκεί.

Υπάρχει και ένα αξιοσημείωτο οικονομικό όφελος που θα προκύψει από την ανοικοδόμηση της Συρίας, σύμφωνα με τους Financial Times πάλι: «Η Τουρκία, που αντιμετωπίζει υψηλό πληθωρισμό και ύφεση, έχει κατασκευαστικές εταιρείες έτοιμες να αναλάβουν το μεγαλύτερο κομμάτι της συριακής πίτας». Στα αρνητικά για την Τουρκία, η πιθανότητα να γεννηθεί ένα νέο Αφγανιστάν στο κατώφλι της, με μεγαλύτερες εισροές προσφύγων.

Το άλλο πρόβλημα είναι υπαρκτό ήδη: είναι οι Κούρδοι, τους οποίους το τουρκικό κράτος θεωρεί τρομοκράτες. Οχι μόνο το PKK, αλλά και τα παρακλάδια του. Μάλιστα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έσπευσε να δηλώσει ότι οποιαδήποτε ομάδα που είναι «προέκταση του PKK» δεν θα συμμετάσχει στις συνομιλίες για το μέλλον της Συρίας. Ετσι, οι Κούρδοι της αυτονομίας στη βορειοανατολική Συρία φοβούνται ότι θα δεχθούν στρατιωτική επίθεση.

Μέχρι στιγμής έχουν διατηρήσει τον έλεγχο των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, με αμερικανική βοήθεια και προστασία, όμως οι τελευταίες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δείχνει να μην ενδιαφέρεται για την περιοχή, δεν τους δίνουν πολλές ελπίδες. Οι κυβερνητικοί τζιχαντιστές, πάντως, μπορούν να συμμαχήσουν με τους φιλότουρκους ομοίους τους, που έχουν πλούσια αντικουρδική δράση, και να επιτεθούν στους Κούρδους.

Τότε θα απομείνει να φανεί αν η νέα ισλαμιστική Συρία θα μοιάζει τελικά με ριζοσπαστικό χαλιφάτο, κατέληξε η Corriere. Οι κυβερνήσεις της Ιορδανίας και της Αιγύπτου τρέμουν βλέποντας τους θανάσιμους εχθρούς τους, τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, να θριαμβεύουν σε αυτό που υπήρξε λίκνο του αραβικού σοσιαλισμού. Και οι χώρες του Κόλπου, αν και συντηρητικές ισλαμικές, έχουν τους ίδιους πάνω-κάτω φόβους.

. . .