Ουκρανικό: Το «μυστικό όπλο» των 200 εκατ. ευρώ της ΕΕ απέναντι στον Τραμπ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συμπεριφέρεται σαν να «κρατάει όλα τα χαρτιά» στις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, όμως οι Βρυξέλλες έχουν στα χέρια τους ένα «μυστικό όπλο» αξίας 200 δισ. ευρώ, τονίζεται σε δημοσίευμα του Politico.

Μετά την απομάκρυνσή τους από τις συζητήσεις με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία στις 18 Φεβρουαρίου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να καταφύγουν στην πυρηνική επιλογή, κατάσχοντας τα ρωσικά κυρίαρχα περιουσιακά στοιχεία που είχαν παγώσει μετά την πλήρη κλίμακα εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία, πριν από τρία χρόνια. Ευτυχώς για την ΕΕ, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κεφαλαίων, περίπου 200 δισ. ευρώ, φυλάσσεται στον χρηματοοικονομικό οργανισμό Euroclear, που εδρεύει στις Βρυξέλλες και αποφέρει τόκους. Από την άλλη, οι ΗΠΑ κατέχουν μόνο 5 δισ. δολάρια.

Η κατάσχεση αυτών των περιουσιακών στοιχείων είναι μια δραστική επιλογή που σχεδόν σίγουρα θα εξασφάλιζε στην Ευρώπη μεγαλύτερη θέση στο τραπέζι, αφού είχε αποκλειστεί από τις ΗΠΑ και το Κρεμλίνο στις πρόσφατες συνομιλίες τους στο Ριάντ, στη Σαουδική Αραβία.

Ωστόσο, καθώς οι υπουργοί Οικονομικών και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα στη Νότια Αφρική για την G20, οι κυβερνήσεις της ΕΕ παραμένουν διαιρεμένες ως προς το αν το «ξεπάγωμα» αυτών των κεφαλαίων θα αποδείξει στον Τραμπ ότι οι Βρυξέλλες διαθέτουν ακόμα δύναμη ή αν θα γυρίσει μπούμερανγκ.

Ανάμεσα στην επικείμενη απειλή απομάκρυνσης των ΗΠΑ από την Ουκρανία, τα «γεράκια» της Ρωσίας υποστηρίζουν ότι το ξεπάγωμα των χρημάτων και η παράδοσή τους στο Κίεβο θα επέτρεπε στη χώρα που έχει πληγεί από τον πόλεμο να αποκτήσει το πάνω χέρι στο πεδίο της μάχης και να αντισταθεί στις απαιτήσεις του Τραμπ, για τον τερματισμό του πολέμου.

«Με τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία μπορούμε να αντικαταστήσουμε την υποστήριξη των ΗΠΑ, αν συνεχίσουν να αποφασίζουν να μην υποστηρίξουν πλέον την Ουκρανία» δήλωσε ο εσθονός υπουργός Εξωτερικών Μάργκους Τσαχκνά.

«Εχουμε 300 δισ. ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη και πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε» δήλωσε ο Τσαχκνά στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, δίπλα στους ομολόγους του από τη Δανία, τη Σουηδία, τη Λιθουανία και τη Λετονία. (Αν και το ακριβές ποσό των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη δεν είναι σαφές, ο αριθμός γενικά γίνεται αποδεκτός κοντά στα 200 δισ., παρά στα 300 δισ. ευρώ).

Οι χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας, γείτονες της Ρωσίας, πιστεύουν ότι τα χρήματα πρέπει να παραδοθούν στην Ουκρανία άμεσα. Αυτή η θέση υποστηρίζεται από την Πολωνία, την Τσεχία και την επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, πρώην πρωθυπουργό της Εσθονίας, Κάγια Κάλας.

«Δεν θεωρώ το επιχείρημα νομικώς προβληματικό… χρειαζόμαστε την πολιτική βούληση για να το κάνουμε» είπε ο λιθουανός υπουργός Εξωτερικών Κεστούτις Μπουντρίς,  προσθέτοντας ότι οι σκεπτικιστικές πρωτεύουσες «πρέπει να παράγουν ισχυρότερα επιχειρήματα, γιατί δεν το κάνουμε».

Αλλά η αντίθετη πλευρά στην Ευρώπη περιλαμβάνει τα μεγάλα «όπλα», τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που φοβούνται ότι με την κατάσχεση των κεφαλαίων η ΕΕ θα τρομάξει τους διεθνείς επενδυτές και θα απωλέσει το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της στις συνομιλίες ειρήνης. «Αν ξεπαγώσεις [τα περιουσιακά στοιχεία] και τα δώσεις στην Ουκρανία, δεν τα έχεις πια και δεν μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις ως διαπραγματευτικό εργαλείο» δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ στο Politico, διατηρώντας την ανωνυμία του.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο τη Δευτέρα, επέμεινε ότι οι Δυτικοί σύμμαχοι μπορούσαν νομικώς να χρησιμοποιούν τα έσοδα από τα περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά επέμεινε ότι θα ήταν παράνομο να κατασχέσουν τα αποθέματα αυτά. Σημείωσε, ωστόσο, ότι το πάγωμά τους προσέφερε σημαντική επιρροή. «Είναι μέρος της διαπραγμάτευσης στο τέλος του πολέμου» τόνισε.

Η Κάλας, από την πλευρά της, παραδέχτηκε ότι οι πιθανότητες κατάσχεσης των ρωσικών κεφαλαίων στο άμεσο μέλλον είναι μικρές. «Πρέπει να έχουμε τη στήριξη όλων για αυτό. Μέχρι στιγμής δεν την έχουμε» τόνισε σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα.

Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία ως διαπραγματευτικό εργαλείο

Η πλευρά του «όχι» υποστηρίζει ότι το ξεπάγωμα των κεφαλαίων τώρα θα υπονόμευε την επιρροή της ΕΕ στις συνομιλίες ειρήνης με τη Ρωσία.

Μετά τη συνάντησή του με τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ την περασμένη εβδομάδα στο Ριάντ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο πρότεινε να συμμετάσχει η ΕΕ σε συνομιλίες ειρήνης από κάποιο σημείο και ύστερα, εξαιτίας των κυρώσεων που έχει επιβάλει στη Ρωσία.

Οι ευρωπαϊκές χώρες αναγνωρίζουν ότι τα δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία τούς δίνουν πρόσθετη επιρροή στο Κρεμλίνο και οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών έχουν θεσπίσει νόμο που ορίζει ότι αυτά θα παραμείνουν παγωμένα μέχρι η Ρωσία να συμφωνήσει να πληρώσει πολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία.

Οι χώρες βλέπουν το απόθεμα των 200 δισ. ευρώ ως μια χρυσή ευκαιρία για να καλύψουν τα εξαιρετικά έξοδα ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Με τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ να είναι σε εξέλιξη, η Ρωσία βλέπει με «καλό μάτι» την ιδέα, αρκεί η χρηματοδότηση να καλύπτει και την ανοικοδόμηση των περιοχών της Ουκρανίας που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Μόσχας.

Το 2024, η ομάδα των επτά βιομηχανικών χωρών (G7) κατέληξε, έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, σε συμφωνία για να χρησιμοποιηθούν τα κέρδη από τα περιουσιακά στοιχεία ώστε να στηριχθεί ένα δάνειο 50 δισ. δολαρίων στην Ουκρανία. Οι υπουργοί Οικονομικών της G7 θα συγκεντρωθούν ξανά στο Κέιπ Τάουν την Τετάρτη και την Πέμπτη, στο πλαίσιο της G20, για να συζητήσουν τη μελλοντική υποστήριξή τους στην Ουκρανία, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα του Politico.

. . .