Οταν η φύση προσαρμόζεται στον… άνθρωπο

Από τα ψηλότερα βουνά μέχρι τα βάθη των ωκεανών, η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει επηρεάσει κάθε σημείο του πλανήτη Γη. Πολλά φυτά και ζώα εξελίσσονται στην προσπαθειά τους να προσαρμοστούν σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τον άνθρωπο.

Και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο, σημειώνει ο βρετανικός Guardian: Κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης, όταν ο σκώρος άλλαξε χρώμα και ασπρόμαυρος έγινε εντελώς μαύρος, αφού η αιθάλη σκούρυνε τον βιότοπό του! Οι μαύροι σκώροι καμουφλάρονταν στα δέντρα που ήταν καλυμμένα με αιθάλη, επιβιώνοντας για να μεταδώσουν τα γονίδιά τους στην επόμενη γενιά.

Καθώς η ανθρώπινη επιρροή επεκτάθηκε, επεκτάθηκαν και οι παράξενες προσαρμογές που επιβλήθηκαν στον φυσικό κόσμο.

Ο Guardian ζήτησε από ειδικούς επιστήμονες να περιγράψουν μερικές από τις προσαρμογές που έχουν παρατηρήσει τον 21ο αιώνα.

Ελέφαντες χωρίς χαυλιόδοντες

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Μοζαμβίκη, η έντονη λαθροθηρία από τους μαχητές είχε ως αποτέλεσμα ο αριθμός των αφρικανικών ελεφάντων της σαβάνας να μειωθεί κατά περισσότερο από 90% στο εθνικό πάρκο Gorongosa.

Οι πληθυσμοί βρίσκονται πλέον σε ανάκαμψη και αποτελούν μάλιστα ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα παγκόσμιας αποκατάστασης. Ομως πολλοί από τους θηλυκούς ελέφαντες δεν έχουν χαυλιόδοντες – το είδος τους προσαρμόστηκε, αφού οι ελέφαντες χωρίς χαυλιόδοντες είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν στόχος των λαθροθήρων! Η ίδια αλλαγή έχει καταγραφεί και στην Τανζανία, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Η Τάνια Σμιθ, ανώτερη σύμβουλος στο WWF-Ηνωμένο Βασίλειο, λέει στον Guardian: «Ηταν μια δραματική προσαρμογή και ένα φοβερό παράδειγμα για το πώς η ανθρώπινη πίεση πάνω στη φύση, κάνει ένα είδος να χάσει ένα από τα πιο εμβληματικά χαρακτηριστικά του».

Τα φτερά του χελιδονιού

Τα αμερικανικά πετροχελιδόνια (Petrochelidon pyrrhonota) στη νοτιοδυτική Νεμπράσκα, τα οποία συχνά φωλιάζουν κάτω από γέφυρες, συχνά πέφτουν θύματα των διερχόμενων οχημάτων. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2013 διαπίστωσε ότι τα πουλιά έχουν προσαρμοστεί σε αυτόν τον κίνδυνο αναπτύσσοντας μικρότερα φτερά. Τα πιο κοντά φτερά κάνουν τα πουλιά πιο ευκίνητα, επιτρέποντάς τους να αποφεύγουν το… μποτιλιάρισμα.

Το «μακιγιάζ» των σαλιγκαριών

Μια ομάδα επιστημόνων στην Ολλανδία διαπίστωσε -συγκρίνοντας εικόνες σαλιγκαριών που συλλέχθηκαν από χιλιάδες πολίτες- ότι τα σαλιγκάρια που ζούσαν στα κέντρα των πόλεων είχαν εξελιχθεί έτσι ώστε το κέλυφος του να έχει πιο ανοιχτόχρωμα χρώματα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η αλλαγή είναι αποτέλεσμα των υψηλότερων θερμοκρασιών στις πόλεις, οι οποίες μπορεί να είναι έως και 8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες από τα αγροτικά περιβάλλοντα. «Τα σαλιγκάρια μέσα στα σκοτεινά κοχύλια τείνουν να θερμαίνονται περισσότερο, κινδυνεύοντας να πεθάνουν από υπερθέρμανση. Πιθανώς, το ανοιχτό χρώμα του κελύφους κρατά τα σαλιγκάρια αρκετά δροσερά τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού στην πόλη» αναφέρει στον Guardian ο  εξελικτικός βιολόγος, Μένο Σιλτούιζεν.

Τα δέντρα που… κονταίνουν  

Φημισμένο για την ανθεκτικότητα, την αντοχή του στη σήψη και το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του, το μαόνι ήταν επί δεκαετίες συνώνυμο της πολυτέλειας.

Τα δέντρα μαόνι είναι κρίσιμοι πυλώνες των οικοσυστημάτων στα τροπικά δάση, αλλά από το 1970 οι πληθυσμοί τους αποδεκατίστηκαν, με αποτελέσμα να μειωθούν έως και πάνω από 70% σε κάποιες χώρες – στην Καραϊβική θεωρήθηκε μάλιστα εξαφανισμένο είδος. Πλέον, το μαόνι αναπτύσσεται διαφορετικά. «Δεν είναι πια οπως τα παλιά πανύψηλα δέντρα τα οποία στο παρλθόν ξεπερνούσαν σε ύψος και  τα 20 μέτρα. Τώρα είαι μικρά δέντρα, χωρίς μεγάλη εμπορική αξία», εξηγεί στον Guardian η Δρ Μαλίν Ρίβερς από την Botanic Gardens Conservation International.

. . .