Οι πέντε ώρες που θα μπορούσαν να είχαν σώσει τα θύματα της Πομπηίας

Βίντεο: Αλέξης Σφαέλος

Η έκρηξη του Βεζούβιου στην Ιταλία, το 79 μ.Χ. ήταν ένα από τα πιο θανατηφόρα ηφαιστειακά γεγονότα στην ιστορία, καθώς σκότωσε πάνω από 16.000 ανθρώπους.

…

Πρόσφατα, οι ερευνητές αποκάλυψαν το πώς εξελίχθηκε η καταστροφή σε μια αγωνιώδη περίοδο 32 ωρών.

…

Το ηφαίστειο, ύψους 2.000 ποδιών, που βρίσκεται στον κόλπο της Νάπολης, άρχισε να εκτοξεύει ένα σύννεφο από βραχώδη ηφαιστειακά θραύσματα και αέριο στον αέρα, γνωστό ως «στήλη έκρηξης».

Από τις 14:00, κομμάτια ελαφρόπετρας – ένα πορώδες ηφαιστειακό πέτρωμα που σχηματίστηκε όταν ένας αφρός υαλώδους λάβας, πλούσιος σε αέρια, στερεοποιήθηκε άμεσα – με πάχος έως και εννέα πόδια, άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή.

Αυτή η πύρινη βροχή, συνέθλιψε κτίρια και κατοίκους στην Πομπηία, το Herculaneum και άλλους κοντινούς οικισμούς. Ενδεχομένως κάποιοι να κατάφερναν να επιβιώσουν αν έβρισκαν καταφύγιο.

…

Ωστόσο, πέντε ώρες αργότερα, στις 7.06 μ.μ., η καταστροφή εντάθηκε πραγματικά, όταν το ηφαίστειο εκτόξευσε τα πρώτα «πυροκλαστικά ρεύματα», τις θανατηφόρες θερμές και ταχέως κινούμενες ροές αερίων και ηφαιστειακών σωματιδίων.

Αυτά τα καυτά ρεύματα εξάτμισαν τους κατοίκους και μετέτρεψαν ακόμη και τον ανθρώπινο ιστό σε γυαλί, σε μια διαδικασία γνωστή ως υαλοποίηση.

Τα ρεύματα συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας και την επόμενη μέρα, με διαφορά περίπου 80 λεπτών, ενώ την ανατολή του ηλίου στις 25, περίπου στις 5.30 π.μ., η στήλη έκρηξης κατέρρευσε στο έδαφος.

Στις 7:07 π.μ., χτύπησε το πιο θανατηφόρο πυροκλαστικό ρεύμα, μια ροή εννέα ωρών που αγκάλιαζε το έδαφος σκορπούσε ζεματιστά συντρίμμια σε πλάτος 15 μιλίων (25 χιλιομέτρων).

Περίπου στις 4 μ.μ., το ηφαίστειο αλληλεπίδρασε με τα υπόγεια ύδατα, αυξάνοντας την εκρηκτικότητά του και δημιουργώντας λεπτότερα, λιγότερο πυκνά πυροκλαστικά ρεύματα.

Αυτές οι ροές, ικανές να ταξιδέψουν περίπου 10 μίλια (15 χιλιόμετρα), ήταν καταστροφικές αλλά δεν περιείχαν ανθρώπινα υπολείμματα, υποδηλώνοντας ότι λίγοι από τους κατοίκους της Πομπηίας ήταν ακόμα ζωντανοί.

Στις 8.05 μ.μ., η έκρηξη σταμάτησε τελικά, αλλά ένας σεισμός που σημειώθηκε, πιθανότατα σκότωσε τους τελευταίους τους επιζώντες της Πομπηίας, σύμφωνα με μία άλλη μελέτη.

Μετά την έκρηξη, τα σώματα των θυμάτων στην Πομπηία διατηρήθηκαν σε πολύ καλή κατάσταση, σε ένα προστατευτικό κέλυφος στάχτης, πριν προλάβουν να αποσυντεθούν.

Η νέα έρευνα, που περιγράφεται λεπτομερώς σε μια μελέτη στο «Journal of the Geological Society» και αναφέρεται από το «Science», αναφέρει ότι το χρονοδιάγραμμα της έκρηξης ήταν από 19  έως 32 ώρες.

Θα μπορούσαν να έχουν σωθεί

Ορισμένοι κάτοικοι θα μπορούσαν να είχαν επιβιώσει, εάν είχαν τραπεί σε φυγή κατά τη διάρκεια της περιόδου των πέντε ωρών μεταξύ 14:00 και 19:00, δηλαδή την πρώτη ημέρα, αλλά δεν μπορούσαν λόγω των κινδύνων.

Όταν τα πυροκλαστικά ρεύματα έφτασαν στις 7 το απόγευμα, όσοι είχαν βρει καταφύγιο σε κτίρια βρήκαν τραγικό θάνατο, σχεδόν ακαριαία.

Την εποχή της καταστροφής, ο Βεζούβιος θεωρήθηκε ότι ήταν ανενεργός, επειδή δεν είχε εκραγεί για περίπου 1.800 χρόνια, γεγονός που σημαίνει ότι οι ντόπιοι κάτοικοι ήταν σε μεγάλο βαθμό απροετοίμαστοι.

«Έχουμε τώρα μια πολύ πιο ξεκάθαρη εικόνα του αντίκτυπου στα κτίρια και τους ανθρώπους με τις ώρες», είπε ο συγγραφέας της μελέτης Claudio Scarpati στο Science.

Οι ηφαιστειολόγοι από το Πανεπιστήμιο της Νάπολης Federico II, μέτρησαν την κατανομή και τον όγκο των ηφαιστειακών στρωμάτων γύρω από την περιοχή πρόσκρουσης.

Τα δεδομένα συνδυάστηκαν με τη διάσημη αφήγηση αυτόπτη μάρτυρα του Πλίνιου του Νεότερου, του Ρωμαίου διαχειριστή που περιέγραψε ζωηρά την έκρηξη σε μια σειρά επιστολών.

Ο Πλίνιος ο νεότερος, ο οποίος ήταν μόλις 17 ετών τη στιγμή της καταστροφής, βρισκόταν στο Misenum, απέναντι από τον κόλπο της Νάπολης.

Είχε παρατηρήσει ένα σύννεφο σαν ομπρέλα να ξεπροβάλλει πάνω από τον Βεζούβιο γύρω στη 13:00, το κατακόρυφο λοφίο τέφρας που είναι γνωστό ως «στήλη της έκρηξης».

Πηγή: Dailymail