Νέο τουρκικό powergame για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου

Την επιβεβαίωση του πόσο υψηλής σημασίας δοκιμασία για τα ελληνοτουρκικά είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, αποτελεί η κίνηση της Άγκυρας να στείλει πολεμικό για να παρακολουθεί τις νέες έρευνες, παρ’ ότι αυτές διεξάγονται στο βόρειο Κρητικό Πέλαγος.

Το χθεσινό περιστατικό την ίδια μάλιστα ημέρα κατά την οποία είχε προγραμματισθεί η συνάντηση των Γεραπετρίτη – Φιντάν στη Ντόχα, κατά την οποία η ελληνική πλευρά έθεσε, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές το ζήτημα, χωρίς να είναι γνωστό ποια ήταν η απάντηση, στέλνει σαφές μήνυμα για τις διαθέσεις της τουρκικής πλευράς.

Σε συνέχεια μιας πολύμηνης απραξίας γύρω από το θέμα, ο Σταθμός Ηρακλείου εξέδωσε προ ημερών δύο Navtex για έρευνες πόντισης του καλωδίου, μια για το πλοίο Ievoli Relume, (081/25) και μια για το NG Worker (086/25), βορείως των Μαλίων και του Αγίου Νικολάου στο νομό Λασιθίου, σε περιοχές λίγο έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Είναι η πρώτη εδώ και μήνες εξέλιξη ως προς το γεωπολιτικό σκέλος του καλωδίου, όπου οι εργασίες των δύο ιταλικών πλοίων, επεκτείνονται έστω και σε μικρό βαθμό, σε διεθνή ύδατα.

Αν και καμία από τις περιοχές, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εφάπτεται με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο και άρα ότι αποτελεί μέρος έστω των τουρκικών διεκδικήσεων, εντούτοις η Άγκυρα έστειλε πολεμικό πλοίο, για να παρακολουθεί τις έρευνες εκ του μακρόθεν, το οποίο σύμφωνα με τις πληροφορίες, βρίσκεται σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων.

Αντίστοιχα, ελληνική φρεγάτα και σκάφος του Λιμενικού παρακολουθούν τις κινήσεις της τουρκικής κορβέτας, η οποία λέγεται ότι εξέπεμψε σήμα μέσω ασυρμάτου ισχυριζόμενη πως το ιταλικό ερευνητικό πλοίο βρίσκεται σε περιοχή εκτός της δικαιοδοσίας του.

Σαν κίνηση, η αποστολή τουρκικού πλοίου για να παρακολουθεί τις έρευνες από τη στιγμή που αυτές θα έβγαιναν έστω και λίγο έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, ήταν προεξοφλημένη, λένε πηγές με γνώση της υπόθεσης.

Το τεστ ανατολικά της Κάσου

Αποτελεί ωστόσο ένα ευρύτερο μήνυμα ότι η Τουρκία παρακολουθεί ακόμα και την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας πέριξ του 25ου μεσημβρινού. Είναι η κάθετος που χωρίζει το Αιγαίο περίπου στη μέση, με τις περιοχές ανατολικά του να είναι υπό διεκδίκηση για την Τουρκία.

Ερμηνεύεται ως μια προειδοποίηση για το ενδεχόμενο, έπειτα από τόσους μήνες αδράνειας, η ελληνική πλευρά να συνεχίσει τις έρευνες εκεί που διεκόπησαν το περασμένο Ιούλιο, μετά το επεισόδιο της Κάσου, δηλαδή σε περιοχές εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων και σε πρώτη φάση εντός της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ με την Αίγυπτο, σημεία της οποίας επικαλύπτει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τότε, η Τουρκία είχε σπεύσει να εκδώσει και δική της Navtex, υποστηρίζοντας ότι η ευθύνη έκδοσης αναγγελιών στη συγκεκριμένη ζώνη ανήκει στον σταθμό της Αττάλειας.

Άπαξ και εκδοθεί η σχετική ελληνική Navtex για έρευνες ανατολικά της Κάσου, τότε όπως έχει γράψει το Euro2day.gr, επικαλούμενο πηγές με γνώση των διεργασιών, θα είναι μονόδρομος για την Ελλάδα, όπως φυσικά και τώρα, να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη διεξαγωγή των ερευνών και επί της ουσίας να προστατεύσει την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στην οριοθετημένη με την Αίγυπτο ΑΟΖ της.

Τα παραπάνω συμβαίνουν σε μια συγκυρία όπου η στάση Τραμπ ως προς τα ελληνοτουρκικά παραμένει «γρίφος», η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να εστιάζει στο να διατηρηθούν τα «ήρεμα νερά», ακόμη και αν δεν υπάρξει πρόοδος στα μεγάλα (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ), και ημερομηνία για την συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Άγκυρα, παρά τις αρχικές πληροφορίες που την ήθελαν να γίνεται μέσα στο Φλεβάρη, δεν έχει ακόμη κλείσει.

Επιγραμματικά, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου συνεχίζει να διέπεται από το ίδιο «δόγμα αναμονής» που διέπει όλα τα μεγάλα θαλάσσια projects της χώρας (με εξαίρεση το Gregy, όπου όμως οι έρευνες δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει).

Στο ίδιο δόγμα όπου έχουν υπαχθεί τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και εσχάτως τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, καθώς 14 μήνες από τότε που παρουσιάστηκε το Εθνικό Σχέδιο με τα είκοσι και πλέον οικόπεδα, η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα το ενεργοποιήσει, παραμένει ακόμη κολλημένη, με τελευταία εμπλοκή, όπως έγραψε το Euro2day.gr, την εμπλοκή του ΥΠΕΞ που καλείται να δώσει ξανά το «πράσινο φως», προφανώς για γεωπολιτικούς λόγους, καθώς δεν συντρέχουν τεχνοκρατικά ζητήματα.

Η συνεργασία Τουρκίας – Λιβύης

Την ίδια στιγμή και ενώ η Τουρκία έχει κάνει σαφές ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστεί με την απουσία της από το χάρτη των ενεργειακών διαδρόμων που θα διασχίζουν μελλοντικά την Αν. Μεσόγειο, η ελληνική πλευρά οφείλει να παρακολουθεί και μια σειρά από άλλες εξελίξεις.

Τόσο το σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου από το Κατάρ στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας και Συρίας, που ανέσυρε η Άγκυρα, αμέσως μετά τη πτώση του καθεστώτος Ασαντ, όσο και τις συζητήσεις με τη κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη για την διασύνδεση των δικτύων των δύο χωρών, με την οποία η γείτονα διατηρεί προνομιακές σχέσεις.

Εκτός από την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Λιβύης, ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο στο οποίο αναφέρθηκε στη προ ημερών κατά την Ενεργειακή Σύνοδο της Τρίπολης, ο επικεφαλής της κρατικής εταιρείας πετρελαίου της Τουρκίας (ΤΡΑΟ), Αχμέτ Τούρκογλου, οι δύο χώρες ετοιμάζονται να συνάψουν και μνημόνιο συνεργασίας στις ΑΠΕ.

Μιλώντας προ ημερών στο πρακτορείο Anadolu για το θέμα, ο σύμβουλος του πρωθυπουργού της Λιβύης για την ενέργεια, Οσάμα Αλ Νταράτ, υποστήριξε ότι στην ατζέντα βρίσκεται επίσης και η ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών.

«Στήνεται μια επιτροπή με αντικείμενο την επιτάχυνση των διασυνοριακών ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Έχουμε υπογράψει συμφωνίες με αρκετές χώρες της Ν.Ευρώπης και της Μεσογείου. Όσο για την Τουρκία, πιστεύουμε ότι η διασύνδεση θα μπορούσε να διευκολυνθεί μέσω μιας γειτονικής χώρας, επιτρέποντας τη μεταφορά ενέργειας μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας», είπε ο σύμβουλος του λίβυου πρωθυπουργού Ντμπέιμπα, δίχως να είναι σαφές αν αναφέρεται στην Ελλάδα.

Όσοι παρακολουθούν στενά τα δρώμενα στη περιοχή θα θυμούνται τα κατά καιρούς ανοίγματα της Αθήνας προς το καθεστώς της Τρίπολης. Μια στροφή της ελληνικής κυβέρνησης που υπαγορεύεται από τη λογική ότι (ακριβώς) λόγω των κινδύνων που συνεπάγεται το τουρκολυβικό μνημόνιο, η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει ένα επίπεδο επικοινωνίας με τη κυβέρνηση Ντμπέιμπα, ώστε να πάψει να έχει μια εξαιρετικά περιορισμένη έως και μηδενική δυνατότητα παρέμβασης σε εξελίξεις που την αφορούν.

Σε ένα τέτοιο μάλιστα πλαίσιο, στα τέλη του 2023 ο Οσάμα Αλ Νταράτ είχε θέσει το θέμα στον τότε επιτετραμμένο της Ελλάδας στη χώρα και μάλιστα λέγεται ότι είχε συσταθεί αρμόδια επιτροπή, καθώς και ότι ο ΑΔΜΗΕ είχε ενημερωθεί σχετικά, χωρίς ωστόσο έκτοτε να γίνει γνωστό αν υπήρξε κάποια πρόοδος.

Τα σχέδια για τη Συρία

Αν και παραμένει ασαφές τι απ’ όλα όσα συζητήθηκαν στην πρόσφατη Ενεργειακή Σύνοδο της Τρίπολης θα γίνει πράξη, δεν περνά απαρατήρητη η κινητικότητα της Τουρκίας για ενεργειακές επενδύσεις στη Συρία, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η γεωπολιτική της επιρροή.

Μιλώντας προ ημερών σε δημοσιογράφους, ο τούρκος υπ. Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, ανακοίνωσε σχέδια για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου προς το Χαλέπι της Συρίας, με στόχο να αντιμετωπίσει τις σοβαρές ελλείψεις ενέργειας στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο περιοχή.

Είπε ότι το έργο θα διαρκέσει 12 έως 15 μήνες, μίλησε για προσπάθεια αποκατάστασης των υποδομών ηλεκτρισμού της περιοχής και γενικώς περιέγραψε ένα άμεσο σχέδιο ενίσχυσης κατά 50% της παροχής ρεύματος στη βόρεια Συρία.