Νέο μέτωπο στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Μεξικού, με επίκεντρο το νερό

Οι Ηνωμένες Πολιτείες απέρριψαν ειδικό αίτημα του Μεξικού για παροχή ποσότητας νερού, με τον ισχυρισμό ότι η γειτονική τους χώρα παρουσιάζει διαχρονικές ελλείψεις στη διανομή του νερού προς εκείνες, με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να ανοίγει ένα νέο μέτωπο στα νότια σύνορά του.

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι για πρώτη φορά οι ΗΠΑ απορρίπτουν αίτημα του Μεξικού για μια ειδική παράδοση ύδατος προς την πόλη Τιχουάνα. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, επικαλέστηκε προβλήματα στις πρόσφατες παραδόσεις νερού από το Μεξικό προς την Αμερική.

«Οι συνεχιζόμενες ελλείψεις του Μεξικού στις παραδόσεις ύδατος στο πλαίσιο της συνθήκης του 1944 για την κοινή χρήση του νερού, αποδεκατίζουν την αμερικανική γεωργία – ιδιαίτερα τους αγρότες στην κοιλάδα του Ρίο Γκράντε», αναφέρει το το τμήμα του υπουργείου Εξωτερικών που ειδικεύεται σε θέματα της Λατινικής Αμερικής σε ανάρτησή του στο X/Twitter.

Η συνθήκη του 1944, η οποία διέπει την υδάτινη κατανομή από τους ποταμούς Ρίο Γκράντε και Κολοράντο, έχει υποστεί αυξανόμενη πίεση τα τελευταία χρόνια, λόγω των πιέσεων της κλιματικής κρίσης, αλλά και της αύξησης του πληθυσμού και της γεωργικής καλλιέργειας στις κατάξηρες γύρω περιοχές. Η συνθήκη ορίζει πενταετείς κύκλους για τις παραδόσεις νερού, με την τελευταία να λήγει τον Οκτώβριο του 2025.

Σύμφωνα με τους όρους της, το Μεξικό στέλνει νερό από ποτάμια στη λεκάνη του Ρίο Γκράντε προς τις ΗΠΑ, οι οποίες με τη σειρά τους στέλνουν νερό από τον ποταμό Κολοράντο, που βρίσκεται πιο δυτικά. Αλλά το Μεξικό έχει μείνει πίσω στις πληρωμές του για το αρδευτικό νερό που λαμβάνει, λόγω των συνθηκών ξηρασίας που επικρατούν στο άνυδρο βόρειο τμήμα της χώρας.

Αμερικανοί αγρότες και νομοθέτες διαμαρτύρονται ότι στο παρελθόν η γειτονική χώρα περίμενε μέχρι το τέλος κάθε πενταετούς κύκλου για τις πληρωμές της, ενώ το τελευταίο διάστημα αυτές είναι ελλιπείς. Η συνθήκη έχει επιφέρει αντιδράσεις στο Μεξικό, οι αγρότες του οποίου ταλαιπωρούνται από την έντονη ξηρασία των τελευταίων ετών.

Πριν από ένα χρόνο έκλεισε το τελευταίο εργοστάσιο επεξεργασίας ζαχαροκάλαμου στο νότιο Τέξας, εκτοξεύοντας κατηγορίες προς το Μεξικό για ελλιπείς παραδόσεις ποσοτήτων νερού. Μετά από 18 μήνες διαπραγματεύσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό κατέληξαν σε νέα συμφωνία για τη βελτίωση των παραδόσεων τον περασμένο Νοέμβριο, λίγες ημέρες μετά τη δεύτερη εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο.

Η συμφωνία, που πανηγυρίστηκε από την απερχόμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, προβλέπει συνεργασία μεταξύ του Μεξικού και των ΗΠΑ για την παροχή ύδατος με πιο έγκαιρους τρόπους, ακόμη και νωρίτερα από την ολοκλήρωση κάθε πενταετούς κύκλου.

Η πρόεδρος του Μεξικού, Κλαούντια Σάινμπαουμ, δήλωσε την Πέμπτη, πριν από την ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, ότι το ζήτημα του νερού «βρισκόταν υπό εξέταση» από την επιτροπή συνόρων και υδάτων των δύο χωρών. «Το νερό λιγοστεύει και αυτό είναι μέρος του προβλήματος», ανέφερε σε δημοσιογράφους.

Η Τιχουάνα, μια αναπτυσσόμενη μεξικανική πόλη στα σύνορα με την πολιτεία της Καλιφόρνια των ΗΠΑ που έχει γίνει κόμβος βιομηχανικής παραγωγής, εξαρτάται από τον ποταμό Κολοράντο για περίπου το 90% των υδάτινων αναγκών της – και έχει υποστεί σπατάλες από τις προβληματικές υποδομές των αγωγών μεταφοράς του νερού.

Τα επίπεδα των υδάτων του ποταμού Κολοράντο –που αποτελεί σημαντική πηγή παροχής νερού και για αμερικανικές μεγαλουπόλεις όπως το Λος Αντζελες και το Λας Βέγκας– έχουν συρρικνωθεί λόγω της ξηρασίας και της μεγάλης γεωργικής κατανάλωσης στις νοτιοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ, με περίπου το ήμισυ των υδάτινων πόρων του να χρησιμοποιείται για την εκτροφή βόειου κρέατος και βοοειδών.

Στο νότιο Τέξας, οι αγρότες εκφράζουν φόβους για το μέλλον της παραγωγής τους σε βαμβάκι, εσπεριδοειδή και άλλα γεωργικά προϊόντα, αν δεν συνεχιστούν οι τακτικές παραδόσεις νερού από τα σύνορα με το Μεξικό. Η υπουργός Γεωργίας των ΗΠΑ, Μπρουκ Ρόλινς, ανακοίνωσε την Τετάρτη τη διανομή κεφαλαίων αρωγής ύψους 280 εκατομμυρίων δολαρίων (258,5 εκατ. ευρώ) προς τους αγρότες της κοιλάδας του Ρίο Γκράντε.

Η διαμάχη για το νερό έρχεται την ώρα που ο πρόεδρος Τραμπ ακολουθεί μια σκληρή διπλωματική προσέγγιση απέναντι στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, ειδικά στο θέμα της μετανάστευσης. Μετά την επιστροφή του στο Λευκό Οίκο, ο αμερικανός πρόεδρος έχει δεσμευτεί να τερματίσει τις αφίξεις μεταναστών χωρίς έγγραφα, οι οποίοι προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την Κεντρική Αμερική και τη Βενεζουέλα, αλλά διέρχονται από το Μεξικό.

Παράλληλα, έχει αναπτύξει αμερικανικά στρατεύματα στα σύνορα με το Μεξικό και έχει ανακοινώσει επιβολή δασμών στα προϊόντα που εισάγονται από τη γειτονική χώρα – αν και αργότερα τους έθεσε σε αναμονή μέχρι τις 2 Απριλίου, μετά από διαπραγματεύσεις με την πρόεδρο Σάινμπαουμ.

. . .