Νέα δεδομένα για τους σεισμούς στη Σαντορίνη – Οι εκτιμήσεις των ειδικών και τα επικίνδυνα σημεία

Την ίδια ώρα, επιχείρηση ανέλκυσης νέων σεισμογράφων αλλά και των όσων ήδη έχουν καταγράψει στοιχεία πρόκειται να ξεκινήσει τη Δευτέρα (10/02) στη θαλάσσια περιοχή της Καλντέρας, ενώ κατόπιν -όπως μετέδωσε το Mega- θα τοποθετηθούν άλλοι οκτώ φορητοί σεισμογράφοι στη νήσο Άνυδρο, όπου συνδυαστικά με μια υποθαλάσσια έρευνα που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2024 θα υπάρξει ξεκάθαρη εικόνα.

Στο μεταξύ, αρκετοί σεισμολόγοι εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι τονίζοντας ότι είναι πιθανόν να αποκλιμακώνεται το φαινόμενο, καθώς κάθε δόνηση «εκτονώνει» σταδιακά την ενέργεια της σεισμικής ακολουθίας.

Ωστόσο, κλειστά μέχρι και την Παρασκευή (14/02) θα παραμείνουν τα σχολεία σε Θήρα, Ίο, Ανάφη και Αμοργό, όπως προέκυψε μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης των Επιτροπών Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου και Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου. Παράλληλα, ολοκληρώθηκαν οι έλεγχοι από τα τεχνικά κλιμάκια στα κτήρια των σχολικών μονάδων της Σαντορίνης και της Αμοργού, κρίνοντας τα ασφαλή.

Όπως διατυπώθηκε ομόφωνα από όλα τα μέλη των Επιτροπών, η σεισμική ακολουθία στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου μεταξύ Θήρας και Αμοργού παραμένει σταθερή, με περισσότερους από 800 σεισμούς από την 1η Φεβρουαρίου έως σήμερα με μέγεθος άνω των 3 Ρίχτερ (και με μέγιστο καταγεγραμμένο μέγεθος 5,2 Ρίχτερ).

Επιπλέον, η τρέχουσα σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της νήσου Ανύδρου οφείλεται σε υποθαλάσσια ρήγματα και δεν σχετίζεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα των Καμένων και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Κολούμπο.

Σημειώνεται ότι οι Επιτροπές θα συνεδριάσουν εκ νέου την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου στις 18:00.

Ανάλυση από φορητούς υποθαλάσσιους σεισμογράφους

Για την εξέλιξη του φαινομένου τοποθετήθηκε η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ, Εύη Νομικού, υποστηρίζοντας ότι «εάν ο καιρός το επιτρέψει, τη Δευτέρα θα έχουμε τα στοιχεία από τους φορητούς υποθαλάσσιους σεισμογράφους».

Όπως δήλωσε η ίδια στον ΣΚΑΪ «αυτό που θα γίνει τις επόμενες ημέρες είναι ότι θα ξαναπάει ένα αυτόνομο υποβρύχιο όχημα το οποίο θα έχει ειδικούς σένσορες και θα καταδυθεί μέχρι τα 500 μέτρα. «Είναι σαν να κάνει κύκλους κοντά στις υδροθερμικές καμινάδες. Θα συλλέξει στοιχεία της στήλης του νερού και θα ξανανέβει στην επιφάνεια για να μπορέσουμε να συγκρίνουμε αυτά τα δεδομένα. Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, στις 27 Ιανουαρίου», υπογράμμισε, αναφέροντας πως αυτό θα γίνει Τετάρτη ή Πέμπτη.

Επιπλέον, σημείωσε πως «είναι πολύ σημαντικό να έχουμε υποθαλάσσιο παρατηρητήριο αλλά δυστυχώς έχει διακοπεί η χρηματοδότηση. Έχουμε κάποια δεδομένα τα οποία θα συγκρίνουμε, δεδομένα πριν τη σεισμική δραστηριότητα και δεδομένα που θέλουμε να αποκτήσουμε μετά τη σεισμική δραστηριότητα», συμπλήρωσε η κα Νομικού.

Τα επικίνδυνα σημεία

Σύμφωνα με την ΕΡΤ, μέχρι το ορεινότερο χωριό της Σαντορίνης, τον Πύργο, υπάρχει καταγραφικό μηχάνημα. Έχει τοποθετηθεί στον Άγιο Χριστόφορο από το Εθνικό Αστεροσκοπείο.

Κατόπιν αυτοψίας των ειδικών, ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία του νησιού είναι το παλιό λιμάνι λόγω των έντονων μορφολογικών κλίσεων και θα πρέπει άμεσα να γίνουν παρεμβάσεις.

Στη μάχη για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων συνθηκών στη Σαντορίνη ρίχνεται και ο ΕΕΣ, κατά τις ίδιες πληροφορίες. Τρεις κοινωνικοί λειτουργοί, έξι διασώστες με κατάλληλο εξοπλισμό και δύο εκπαιδευμένοι σκύλοι θα υποστηρίζουν τους κατοίκους που δοκιμάζονται.

Λέκκας: Αποκλείουμε το «ξύπνημα» του ηφαιστείου

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμης Λέκκας, τοποθετήθηκε εκ νέου για την αυτοψία που πραγματοποιήθηκε στο νησί, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει ενεργοποίηση του μεγάλου ρήγματος στην Άνυδρο», ενώ σημείωσε πως «πιθανότερο σενάριο είναι αυτή η σεισμική ακολουθία να συνεχιστεί», χωρίς να διευκρινίσει χρονικό ορίζοντα.

Αναφορικά με το πότε αναμένεται ο κύριος σεισμός, ή αν κάποιος από αυτούς που έχουν γίνει ήταν ο κύριος ο κ. Λέκκας απάντησε μιλώντας στον ANT1: «δεν μπορούμε μέσα σε όλη αυτή την σεισμική ακολουθία να ξεχωρίσουμε ποιος είναι ο κύριος σεισμός, όμως αυτό που έχει σημασία είναι πως κάθε σεισμική δόνηση απομειώνει την ενέργεια που έχει συσσωρευθεί χιλιάδες χρόνια στο υπέδαφος».

Για τα σενάρια που ακούγονται όσον αφορά ενδεχόμενη έκρηξη του ηφαιστείου στη Σαντορίνη τόνισε πως «αποκλείουμε ένα τέτοιο σενάριο, καθώς το “ξύπνημα” ενός ηφαιστείου δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη και δεν υπάρχουν και στοιχεία να τεκμηριώνουν ένα τέτοιο σενάριο».

Παπανικολάου: Δεν υπάρχει περίπτωση για ηφαιστειακή έκρηξη

Ο καθηγητής Τεκτονικής Γεωλογίας και Γεωδυναμικής στο ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παπανικολάου, αναφέρθηκε επίσης στις δύο πιθανότητες για την εξέλιξη του φαινομένου στην περιοχή.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι επιστήμονες «έχουμε καταλήξει σε δύο πιθανότητες. Ή έχουμε τον σεισμό 6 Ρίχτερ με μικρή πιθανότητα λόγω της εξέλιξης των πραγμάτων ή έχουμε μια δραστηριότητα με ταβάνι 5,2 – 5,3 Ρίχτερ, η οποία δυστυχώς όλα τα χαρακτηριστικά δείχνουν πως θα κρατήσει για αρκετές εβδομάδες ίσως και μήνες».

Μιλώντας στο Mega, ο κ. Παπανικολάου είπε πως η αποκλιμάκωση θα συμβεί όταν μειωθεί το μέγεθος και η συχνότητα των σεισμών. «Θα είμαστε μεν ανήσυχοι και θα παρακολουθούμε αλλά σε πρακτικό επίπεδο δεν θα έχουμε ζημιές σε σπίτια», συμπλήρωσε.

Για τα θέματα των ηφαιστείων «και στην Καμένη και στο Κολούμπο δεν περιμένουμε κάποια έκρηξη. Κάποια δραστηριότητα που ξεκίνησε πριν μήνες έχει σταματήσει εδώ και εβδομάδες στην Καμμένη και στο Κολούμπο φαίνεται να σβήνει, έχουν μείνει ελάχιστα γεγονότα άρα δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε ηφαιστειακή έκρηξη κανονική από τα δύο ηφαίστεια», διευκρίνισε.

Αισιόδοξος ο Παπαζάχος

Παράλληλα, ο καθηγητής Γεωφυσικής και Σεισμολογίας, Κώστας Παπαζάχος, εκτίμησε ότι απομακρύνεται συνεχώς το σενάριο ενός ισχυρότερου σεισμού χαρακτηρίζοντας «σαφώς καλύτερη» την κατάσταση στο νησί.

Μάλιστα, σημείωσε ότι τις τελευταίες δύο ημέρες υπάρχει μια σχετική ύφεση, ενώ έχει σταματήσει και επέκταση της δραστηριότητας βορειοανατολικά. Ωστόσο, διευκρίνισε μιλώντας στην ΕΡΤ, πως «δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να πούμε πως υπάρχει λήξη του συναγερμού».

Το σενάριο Τσελέντη ακόμη και για 7 Ρίχτερ

Ωστόσο, ο σεισμολόγος Άκης Τσελέντης μέσω ανάρτησής του ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η σεισμική ακολουθία δεν έχει εξασθενήσει και ότι έχει προσεισμική χαρακτηριστικά.

«Τα ηφαίστεια δεν εκρήγνυνται, ούτε θα βγουν τα πράσινα πετροφάγα τέρατα» σημείωσε, τονίζοντας ότι το πιο «πιθανό σενάριο είναι να δώσει η ρηξιγενής ζώνη ένα σεισμό της τάξης των 6R αλλά οφείλουμε να έχουμε στην άκρη του μυαλού μας και τη μικρή πιθανότητα η μεγάλη αυτή ρηξιγενής ζώνη να φτάσει το ταβάνι των 7R».

Σε επιφυλακή και η Τουρκία – Πού ενεργοποιήθηκε το 112

Την ίδια ώρα, σε επιφυλακή βρίσκεται και η Τουρκία για τη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή των Κυκλάδων, με την Πολιτική Προστασία και την Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστροφών (AFAD) να συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη τόσο για το ενδεχόμενο έκρηξης του ηφαιστείου όσο και για την πιθανότητα ενός τσουνάμι που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις τουρκικές ακτές.

Όπως μετέδωσε το CNN Turk, ενεργοποιήθηκε το αντίστοιχο μήνυμα 112 σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης για τις πόλεις Σμύρνη, Μούγλα και Αϊδίνιο.

Ειδικότερα, σε ανακοίνωσή της η AFAD αναφέρει ότι σε πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης θα σταλεί μήνυμα SMS στους πολίτες με το σύστημα προειδοποίησης για πιθανό τσουνάμι να είναι ήδη ενεργοποιημένο.

«Οι επιπτώσεις κινδύνων όπως η μεταφορά από τον αέρα λεπτόκοκκου υλικού, ηφαιστειακής τέφρας από το ηφαίστειο ή το τσουνάμι που μπορεί να συμβεί μετά από σεισμό μπορεί να φτάσουν στη χώρα μας», τονίζεται χαρακτηριστικά.

«Από τον Φεβρουάριο του 2025, ο αριθμός των σεισμών άνω των 3 Ρίχτερ έφτασε τους 761. Ο μεγαλύτερος σεισμός που καταγράφηκε ήταν 5,2 Ρίχτερ. Οι σεισμοί επικεντρώθηκαν στην περιοχή όπου βρίσκεται το ηφαίστειο Κολούμπο, το οποίο έχει υποθαλάσσιο κρατήρα», αναφέρει η ανακοίνωση.

Επίσης, η AFAD υπογραμμίζει ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα η σεισμική δραστηριότητα που συνεχίζεται στην περιοχή να οδηγήσει σε πιθανή ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Τα δύο σενάρια της ανάλυσης ΕΚΠΑ

Στο μεταξύ, η ανάλυση του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα, περιγράφει την εκτίμηση ότι η σεισμική δραστηριότητα στη ζώνη μεταξύ Σαντορίνης κι Αμοργού ενδέχεται να χαρακτηρίζεται από τα χαρακτηριστικά ενός σεισμικού σμήνους.

Όσον αφορά τα ενδεχόμενα περαιτέρω εξέλιξης του φαινομένου, στην ανάλυση αναφέρεται ότι «αν και πιθανώς να πρόκειται για σμήνος που εμπεριέχει σεισμούς μεγάλων μεγεθών, συγκριτικά με άλλα πρόσφατα σεισμικά σμήνη στον Ελλαδικό χώρο, ένα ενδεχόμενο είναι να συνεχιστεί η δράση του με σταδιακά μικρότερα μεγέθη και μικρότερο πλήθος σεισμών, αλλά να διαρκέσει πολλούς μήνες, όπως στην περίπτωση του σεισμικού σμήνους της Θήβας. Η φαινομενική κορύφωση της δραστηριότητας στις 3 Φεβρουαρίου και η σταδιακή της μείωση έως τις 6 Φεβρουαρίου, συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Ωστόσο, ένα δεύτερο ενδεχόμενο, το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί, είναι το σμήνος αυτό να διεγείρει τη διάρρηξη ενός σημαντικού τμήματος μεγάλου ενεργού ρήγματος της περιοχής, δίνοντας έτσι έναν κύριο σεισμό, και στη συνέχεια η δραστηριότητα να πάρει τη μορφή μιας τυπικής μετασεισμικής ακολουθίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σεισμικό σμήνος που έχει προηγηθεί του κύριου σεισμού θα χαρακτηριστεί (εκ των υστέρων) ως προσεισμική ακολουθία».

Επιπροσθέτως, σύμφωνα πάντα με την ανάλυση, η παρατηρούμενη σεισμική έξαρση που λαμβάνει χώρα εντός του ενεργού ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου, «δεν σχετίζεται άμεσα με κάποιο γνωστό ηφαιστειακό κέντρο, αλλά φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει ένα σύστημα κανονικών ρηγμάτων, διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ στη θαλάσσια λεκάνη της Ανύδρου».

Η απόφαση της επιτροπής των σεισμολόγων

Μετά την ενδελεχή εξέταση όλων των μέχρι τώρα δεδομένων, διατυπώθηκε ομόφωνα από όλα τα μέλη των Επιτροπών ότι:

1. Η σεισμική ακολουθία στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου μεταξύ Θήρας και Αμοργού παραμένει σταθερή, με περισσότερους από 800 σεισμούς από την 1η Φεβρουαρίου έως σήμερα με μέγεθος άνω του 3.0 (και με μέγιστο καταγεγραμμένο μέγεθος Μ 5.2).

2. ⁠Η τρέχουσα σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της νήσου Ανύδρου οφείλεται σε υποθαλάσσια ρήγματα με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ και δεν σχετίζεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα των Καμμένων και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Κολούμπου.

3. ⁠Η σεισμική δραστηριότητα εντός της καλδέρας παραμένει στα ίδια χαμηλά επίπεδα με τις προηγούμενες μέρες.

4. Οι Επιτροπές υπενθυμίζουν τα ακόλουθα προληπτικά μέτρα:

Οι πολίτες θα πρέπει:

– να αποφεύγουν τις μεγάλες συναθροίσεις εντός κτιρίων.

– να αποφεύγουν την προσέγγιση σε εγκαταλελειμμένα κτίρια.

– να αποφεύγουν την πρόσβαση και παραμονή στα λιμάνια Αμμουδίου, Αρμένης, Κόρφου και Παλαιού Λιμένα Φηρών.

-να προχωρήσουν σε άρση επικίνδυνων στοιχείων μη δομικής τρωτότητας στα κτήριά τους (βαριά επικρεμάμενα αντικείμενα, ψευδοροφές κλπ) και στο άδειασμα των υδάτων στις κολυμβητικές δεξαμενές (πισίνες).

-να επιλέγουν ασφαλείς διαδρομές κατά τη μετακίνησή τους μέσα στον αστικό ιστό και στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, ιδιαίτερα στα σημεία που υπάρχουν έντονες μορφολογικές κλίσεις και είναι πιθανόν να εκδηλωθούν κατολισθητικά φαινόμενα.

-να υπάρχει άμεση απομάκρυνση από τις παράκτιες περιοχές, σε περίπτωση ισχυρής σεισμικής δόνησης.

-Τα σχολεία να παραμείνουν κλειστά μέχρι και την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2025 σε Θήρα, Ίο, Ανάφη και Αμοργό.