Λόφος των Σταυρών: Το ιστορικό μνημείο στην Λιθουανία με τους 100.000 σταυρούς

Ο Λόφος των Σταυρών (Kryžių kalnas) είναι μια τοποθεσία που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Λιθουανίας, περίπου 12 χλμ. βόρεια της πόλης Σιαουλιάι (της τέταρτης μεγαλύτερης πόλης στη χώρα) και σε κοντινή απόσταση από το χωριό Γιουργκαϊτσιάι.

Πρόκειται για ένα λόφο με χιλιάδες σταυρούς και άλλα ιερά αντικείμενα που αποτελεί έναν τόπο ιερό προσκυνήματος για τους Λιθουανούς.

Η ακριβής προέλευση της παράδοσης να αφήνουν οι πολίτες σταυρούς στον λόφο είναι αβέβαιη, αλλά πιστεύεται ότι οι πρώτοι σταυροί τοποθετήθηκαν στο πρώην φρούριο του λόφου Γιουργκαϊτσιάι ή Ντομαντάι λίγο μετά την Εξέγερση του Νοεμβρίου (1830 έως το 1831).

Κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, η Λιθουανία πολέμησε εναντίον της Ρωσικής Αυτοκρατορίας σε μια προσπάθεια να κερδίσει την ανεξαρτησία της.

Σύμφωνα με αναφορές, μετά τη κατάπνιξη της εξέγερσης, η κυβέρνηση του Τσάρου απαγόρευσε στους Λιθουανούς να τιμήσουν τους νεκρούς επαναστάτες. Έτσι, οι οικογένειες και οι φίλοι των θυμάτων άρχισαν να τοποθετούν σταυρούς στο Λόφο των Σταυρών για να τιμήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Πολλοί άνθρωποι που είχαν σταυρούς στα σπίτια τους τιμωρήθηκαν, ενώ οι σταυροί γκρεμίστηκαν.

Παρ΄ όλα αυτά, οι ευσεβείς πολίτες δεν πτοήθηκαν και συνέχισαν να τοποθετούν σταυρούς στο σημείο, δείχνοντας την πίστη τους για να ξεπεράσουν τις αντιξοότητες.

Μια άλλη εξέγερση κατά των Ρώσων, γνωστή ως Εξέγερση του Ιανουαρίου, ξεκίνησε το 1863 και τελείωσε τον επόμενο χρόνο. Αν και οι αντάρτες απέτυχαν και σ’ αυτή την προσπάθεια τους για ανεξαρτησία, σημειώθηκε αύξηση στην ανέγερση σταυρών στο σημείο.

Ένας από τους κύριους λόγους, είναι η απόφαση των ρωσικών αρχών να απαγορεύσουν την τοποθέτηση σταυρών όχι μόνο στην άκρη των δρόμων, αλλά και στα νεκροταφεία.

Την δεκατία του 1940 ξεκίνησε η κατοχή της Λιθουανίας από τη Σοβιετική Ένωση. Κατά τη Σοβιετική κατοχή (1944 -1991), ο Λόφος των Σταυρών έγινε απαγορευμένος τόπος και εν γένει απαγορεύτηκε η ανέγερση των σταυρών.

Τον Απρίλιο του 1961, η τοποθεσία καταστράφηκε με μπουλντόζες και κάηκε από τις αρχές. Οι Σοβιετικοί έκαψαν τους ξύλινους σταυρούς, έλιωσαν τους μεταλλικούς και τους χρησιμοποίησαν ως παλιοσίδερα, ενώ οι πέτρινοι θρυμματίστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην οδοποιία. Παρόλο που ο Λόφος των Σταυρών καταστράφηκε αρκετές φορές (όπως το 1973 και το 1975), κάθε φορά οι ντόπιοι αψηφούσαν τους κινδύνους, τοποθετώντας σταυρούς κατά την διάρκεια της νύχτας, δείχνοντας την αντίσταση τους στον σοβιετικό ζυγό.

Επομένως, οι πράξεις βεβήλωσης όχι μόνο δεν κατάφεραν να συντρίψουν το πνεύμα των Λιθουανών, αλλά ενίσχυσαν περαιτέρω την αποφασιστικότητά τους για ελευθερία.

Εξάλλου, οι χειροποίητοι ξυλόγλυπτοι σταυροί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της χώρας. Μάλιστα, η παραδοσιακή αυτή τέχνη της κατασκευής σταυρών (kryždirbystė) έχει εγγραφεί στο κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Από την ανεξαρτησία της Λιθουανίας από τη Ρωσία κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, ο Λόφος των Σταυρών έχει γίνει τόπος προσκυνήματος, προσελκύοντας εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.

Σήμερα, υπολογίζεται ότι σταυροί (ξύλινοι, μεταλλικοί, πέτρινοι σ’ όλα τα μεγέθη) και τα προσκυνήματα ξεπερνούν τις 100.000.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 7 Σεπτέμβριο του 1993, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος B’ επισκέφτηκε την περιοχή, ανακηρύσσοντάς τον Λόφο των Σταυρών ως τόπο ελπίδας, ειρήνης, αγάπης και θυσίας.

Οι επισκέπτες του ιστορικού μνημείου μπορούν να τοποθετήσουν τον δικό τους σταυρό στο Λόφο των Σταυρών, ενώ για να προσεγγίσουν το σημείο χρειάζονται περίπου 2,5 ώρες με το αυτοκίνητο από το Βίλνιους.