Λαθροϋλοτομία: Διαχρονικό πρόβλημα που απειλεί τα ελληνικά δάση – Μοναδική λύση οι συνεχείς έλεγχοι

Οι υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, έχουν οδηγήσει πολλούς, τον χειμώνα, να στρέφονται στην αγορά καυσόξυλων για να θερμάνουν τα σπίτια τους.

Οι τιμές στα καυσόξυλα

Οι τιμές στα καυσόξυλα, φέτος, κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Τα καυσόξυλα πωλούνται σε δύο κατηγορίες: χωρικό κυβικό μέτρο χύδην, το «χύμα» που λένε στην αγορά και χωρικό κυβικό μέτρο στοιβαχτού όταν δηλαδή τα ξύλα είναι τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτονται τα κενά μεταξύ τους.

Έτσι, λοιπόν, φέτος ένα κυβικό μέτρο χύδην καυσόξυλων κοστίζει 130-140 ευρώ, ενώ για το στοιβαχτό οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 150-165 ευρώ το κυβικό μέτρο ανάλογα το είδος του ξύλου, με το πεύκο να είναι το πιο οικονομικό ξύλο και η ελιά το ακριβότερο, όπως εξηγεί στο CNN Greece, ο Χρήστος Μπάτας, πρόεδρος του Συλλόγου Εμπόρων Στερεών Καυσίμων Αττικής (ΣΕΣΚΑ).

Συνεχείς οι έλεγχοι

Από το σύνολο των 13.204.900 εκταρίων του ελληνικού χώρου, ο δασικός και μη χώρος που προστατεύεται από τις Δασικές Υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου δηλαδή και του γεωργικού αλλά και περιαστικού χώρου, ξεπερνά τα 9.000.000 εκτάρια (άνω του 68 του συνόλου του ελληνικού χώρου).

Σήμερα, και μετά την ενσωμάτωση της Ελληνικής Αγροφυλακής στις Δασικές Υπηρεσίες, το ποσοστό ευθύνης-αστυνόμευσης του Ελλαδικού χώρου ξεπερνά το 95%.

Η συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων λαθροϋλοτομιών και παράνομης διακίνησης ξυλείας ξεκίνησε από το 2009. Η Δασική Υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει στην κατοχή της δεδομένα μέχρι και το 2023, ενώ η συλλογή των δεδομένων που αφορά το προηγούμενο έτος, βρίσκεται σε εξέλιξη.

Μια γενική διαπίστωση που μπορεί κάποιος να κάνει είναι ότι την τελευταία πενταετία, η συνέπεια των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών ως προς την υποχρέωση τους να χορηγούν αυτά τα στοιχεία στη Γενική Διεύθυνση Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος βαίνει μειούμενη.

Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι τα φαινόμενα των παρανομιών έχουν μειωθεί.

Τα στοιχεία

Στο τέλος κάθε έτους η Δασική Υπηρεσία συγκεντρώνει και επεξεργάζεται στοιχεία που της επιτρέπει να σχηματίσει τη γενική εικόνα για τις περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα λαθροϋλοτόμησης.

Για το 2023, για το σύνολο της ελληνικής επικράτειας τα στοιχεία είναι τα εξής:

Από την επιμέρους ανάλυση διαπιστώνεται ότι διαχρονικά μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στη βόρεια Ελλάδα. Αυτό δεν είναι τυχαίο εφόσον η χώρα μας συνορεύει από τα βόρεια με τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες, στις οποίες διαφεύγουν παράνομα ή επιχειρείται να διαφύγουν παράνομα υλοτομημένες ποσότητες δασικής ξυλείας.

Μηνύσεις

Το 2023 υποβλήθηκαν:

• από τις δασικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας 28 μηνύσεις για παράνομη υλοτομία και 21 μηνύσεις για παράνομη διακίνηση δασικών προϊόντων ύστερα από 1.709 ελέγχους.
• από τις Δασικές Υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Μακεδονίας-Θράκης 81 μηνύσεις για παράνομη υλοτομία και 43 μηνύσεις για παράνομη διακίνηση δασικών προϊόντων ύστερα από 12.042 ελέγχους, και
• 23 μηνύσεις από τις Δασικές Υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας για παράνομη υλοτομία και 5 μηνύσεις για παράνομη διακίνηση δασικών προϊόντων μέσα από 2.637 ελέγχους.

Τα στοιχεία από το 2016 έως το 2023

Στον πίνακα που ακολουθεί μπορεί κανείς να δει τα στοιχεία με τους ελέγχους και τις μηνύσεις που έχουν υποβληθεί αναφορικά με το είδος λαθροϋλοτόμησης από το 2016 έως και το 2023.

Κολλάρου: «Απαραίτητος ο σύγχρονος στόλος και τα σύγχρονα εποπτικά μέσα»

Η Αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Δασοπροστασίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του ΥΠΕΝ Σοφία Κολλάρου – MSc Δασοπόνος εξηγεί στο CNN Greece ότι η Δασική Υπηρεσία έχει υλοποιήσει τα τελευταία έτη τεράστιο έργο, παρά την επί σειρά δεκαετιών αδιαμφισβήτητη υποστελέχωσή της αλλά και την έλλειψη μέσων και υποδομών.

«Ενδεικτικά μόνο αναφέρω την ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών, την υλοποίηση των έργων πρόληψης AntiNERO αλλά και των έργων αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές», μάς λέει η κ. Κολλάρου και προσθέτει:

«Παράλληλα συμμετέχει ενεργά στο πεδίο, συνεισφέροντας αποτελεσματικά στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Οι αρμοδιότητες όμως και η επιτυχημένη ανταπόκριση των υπηρεσιών στις σύγχρονες προκλήσεις και απαιτήσεις της κλιματικής κρίσης, οδήγησαν επιτέλους την Πολιτεία να προχωρήσει σε μια σειρά από θετικές κινήσεις προοπτικής, κρίσιμες για τη βιωσιμότητα του οικοδομήματος της Δασικής Υπηρεσίας, αλλά και γενικότερα του δασικού τομέα που εξυπηρετεί. Μετά από είκοσι πέντε περίπου χρόνια γίνονται προσλήψεις νέου επιστημονικού προσωπικού (Δασολόγων και Δασοπόνων) αλλά και Δασοφυλάκων».

Η κ. Κολλάρου λέει ότι έχει προγραμματιστεί η ανανέωση των οχημάτων της υπηρεσίας με την προσθήκη 300 νέων μέσω του προγράμματος ΑΙΓΙΣ της Πολιτικής Προστασίας, 150 μέσω διαγωνισμού που εκτελεί ο ΟΦΥΠΕΚΑ και ακόμη 40 ειδικών οχημάτων με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Επιπλέον αναφέρει την ενίσχυση των υπηρεσιών με drones και σύγχρονες τεχνολογίες με παράλληλη εκπαίδευση των υπαλλήλων.

«Αυτά το αναφέρω γιατί μόνο με ένα σύγχρονο στόλο και με σύγχρονα εποπτικά μέσα μπορεί ο δασικός υπάλληλος, ως κατεξοχήν όργανο ελέγχου της υπαίθρου, να βρίσκεται αδιάλειπτα στο πεδίο, μέσα στα δάση μας, σε δυσπρόσιτα και μη ορατά από τους δασικούς δρόμους σημεία, εκεί ακριβώς που συντελούνται τα χειρότερα ανομήματα. Και στην περίπτωση των παράνομων υλοτομιών, έχουν πολλές φορές να αντιμετωπίσουν οπλισμένους λαθροϋλοτόμους και λαθρέμπορους, διακινδυνεύοντας τη σωματική τους ακεραιότητα έως και την ίδια τους τη ζωή», τονίζει η κ. Κολλάρου στο CNN Greece, προσθέτοντας ότι η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΝ μεριμνά κάθε χρόνο για την εξεύρεση των απαραίτητων πόρων για την ενίσχυση των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων πρόληψης και προστασίας από πάσης φύσεων δασικών παρανομιών.

Πολύ σοβαρό πρόβλημα για τα ελληνικά δάση

Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας εκτόξευσε το πρόβλημα της παράνομης υλοτομίας ακόμη και σε επίπεδο ατομικό, καθώς παραδασόβιοι πληθυσμοί στράφηκαν στη φθηνή λύση της καύσης της δασικής ξυλείας προκειμένου να ζεσταθούν ή ακόμη και να μαγειρέψουν. Η ξυλεία που νόμιμα διανεμόταν από τις δασικές υπηρεσίες δεν ήταν αρκετή για να καλύψει την τεράστια ζήτηση με αποτέλεσμα πολλοί να στρέφονται στην άναρχη υλοτόμηση, χωρίς άδεια, μας λένε από τη Δασική Υπηρεσία του ΥΠΕΝ και τονίζουν ότι τα φαινόμενα παράνομης υλοτομίας και διακίνησης δασικών προϊόντων έχουν αναδειχθεί σε πρόβλημα υψίστης σημασίας για τα ελληνικά δάση.

Το αποτέλεσμα είναι πολύτιμα δένδρα να μετατρέπονται σε καυσόξυλα, ενώ σοβαρές είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις που παρατηρούνται ήδη και αναμένεται να ενταθούν όπως διάβρωση του εδάφους, μείωση της βιοποικιλότητας, αρνητική συμβολή στην αλλαγή του κλίματος, πιθανή είσοδο στα δάση της χώρας και διασπορά παθογόνων ή άλλων επιβλαβών οργανισμών αλλά και σημαντικές απώλειες εσόδων για το Δημόσιο.

Δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι τα δάση περιέχουν περίπου το 50% του συνόλου του άνθρακα που είναι αποθηκευμένο στα χερσαία οικοσυστήματα και αλληλεπιδρούν έντονα με το κλίμα, αφού δρουν ως αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά την αύξησή τους και ως πηγή CO2 στην ατμόσφαιρα όταν καταστρέφονται από φυσικά ή ανθρωπογενή αίτια.