Κώστας Σημίτης: «Οι αλλαγές δεν έρχονται με διαταγές αλλά με συστηματική δουλειά»

Κώστας Σημίτης. Ο άνθρωπος που διαδέχθηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ένας μικρόσωμος κύριος ­με την κυριολεκτική σημασία της λέξης­ που ανέλαβε να σηκώσει στις πλάτες του το μέλλον μιας παράταξης η οποία από τα τελευταία 15 χρόνια κυβέρνησε τη χώρα τα δέκα.

Κώστας Σημίτης. Πάντα έλεγε την άποψή του, ακόμη και αν αυτή ερχόταν σε σύγκρουση με τον Α. Παπανδρέου. Πάντα είχε το θάρρος να παραιτείται όταν η πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης όπου συμμετείχε δεν συμφωνούσε με τη δική του λογική. Ποτέ όμως δεν ήλθε σε ρήξη με το κόμμα και τον αρχηγό του.

…

Κώστας Σημίτης. Ο άνθρωπος που υπέστη τις συνέπειες του συνθήματος «Ναι στην Ευρώπη των εργαζομένων, όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων». Το 1978 αναλαμβάνοντας την ευθύνη της κομματικής αφίσας με αυτό το σύνθημα παραιτήθηκε από το Εκτελεστικό Γραφείο.

Κώστας Σημίτης. Ένας από την «ομάδα των τεσσάρων» που τα τελευταία χρόνια αποτέλεσαν την ισχυρότερη εσωκομματική αντιπολίτευση του Α. Παπανδρέου, που δήλωσε μαζί με τους υπόλοιπους τρεις ότι «εμείς δεν είμαστε υπάλληλοι».

Κώστας Σημίτης. Προτού το ΠΑΣΟΚ αποφασίσει ότι αυτός θα είναι ο πρωθυπουργός που θα εξαντλήσει την τετραετία και ο πρόεδρος για τρία χρόνια του κόμματος, αν τον συναντούσατε στον δρόμο θα τον προσπερνούσατε χωρίς να τον χαιρετήσετε. Και όμως αυτός ο άνθρωπος τα δύο τελευταία χρόνια προηγείται στις δημοσκοπήσεις όλων των υπολοίπων.

…

Κώστας Σημίτης. Ένας σοβαρός αντίπαλος του κ. Έβερτ και της ΝΔ που δεν έχει συμπάθειες μόνο μέσα στο κόμμα του και στην ευρύτερη Αριστερά, αλλά πολλές επίσης συμπάθειες στον χώρο της Κεντροδεξιάς. Ο ίδιος συνεχίζει να δηλώνει σοσιαλιστής δυτικού τύπου, αριστερός που μαζί με τους άλλους αριστερούς προβληματίζεται για τον νέο ρόλο της Αριστεράς διεθνώς, αλλά δεν ξεχνάει να μιλάει για λιτότητα, για το Πρόγραμμα Σύγκλισης, για ανάπτυξη, για ανταγωνιστικότητα, για νοικοκύρεμα, για το Μάαστριχτ.

Κώστας Σημίτης. Αναξιόπιστος και ανίκανος να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της χώρας κατά τους αντιπάλους του, αλλά, αν τον συναντήσεις και μιλήσεις μαζί του, εκπέμπει μια σοβαρότητα και μια σιγουριά για τις απόψεις του και για τις πράξεις του.

Κώστας Σημίτης. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που τον συνάντησα… Βρεθήκαμε το βράδυ της περασμένης Πέμπτης στο Μέγαρο Μαξίμου στο πρωθυπουργικό γραφείο. Με υποδέχθηκε φορώντας το σακάκι του, στη συνέχεια το έβγαλε και ο «δύσκολος» ακαδημαϊκός δάσκαλος δεν άργησε να δώσει τη σκυτάλη στον ηγέτη. Από την αρχή συμφωνήσαμε να μην τον ρωτήσω αυστηρώς πολιτικά θέματα γιατί η προεκλογική περίοδος ήδη φθάνει στο τέλος της και ό,τι ήταν να ειπωθεί έχει ειπωθεί. Δέχθηκε η κουβέντα μας να είναι πιο ελεύθερη, αλλά ο χρόνος δεν μας επέτρεψε να τη χαρούμε όσο θα έπρεπε.

…

Κώστας Σημίτης. Ανοίγει την ψυχή του και την άλλη πλευρά της σκέψης του και μας δίνει ένα ακόμη ραντεβού μετά τις εκλογές.

Απολαύστε τον.

– Κύριε Πρόεδρε, σε αυτό το γραφείο έχω πάρει συνέντευξη στο παρελθόν από άλλους δύο πρωθυπουργούς… (γέλια)
Δεν καταλαβαίνω το σχόλιό σας… Αυτό είναι καλό ή κακό για μένα; (χαμογελάει).

­- Το «καλό» και το «κακό» είναι πάντα υποκειμενικά, κύριε Πρόεδρε… Δεν συμφωνείτε;
Πιστεύω ότι υπάρχει και μια αντικειμενική θεώρηση του «καλού» και του «κακού». Αυτή η θεώρηση είναι απαραίτητη στην κοινωνία…

­- Πάντως το αρχικό μου σχόλιο είχε να κάνει με το ότι το γραφείο αυτό μού είναι γνώριμο… Εσείς, μου είστε άγνωστος…(γέλια)
Ναι… Δεν έτυχε στο παρελθόν να συναντηθούμε…

– Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, κάνει το έργο μου δυσκολότερο…
Εσείς ξέρετε…

– Ζούμε σε μια περίεργη εποχή, κύριε Πρόεδρε;
Σε μια εποχή αλλαγών… Σε μια εποχή όπου οι αλλαγές είναι αναγκαίες.

– Μετά από τόσα χρόνια η λέξη «αλλαγή» δεν ηχεί και στα αφτιά σας περίεργα; Από το 1981 όπου βασικό σύνθημα του ΠαΣοΚ ήταν η λέξη «αλλαγή» έχουν περάσει 15χρόνια. Τι άλλαξε;
Η αλλαγή έχει να κάνει με την κοινωνία. Η κοινωνία έχει πάντα την ανάγκη αλλαγών προς το καλύτερο.

– Yπήρξατε στη ζωή σας υπέρμαχος των ριζικών αλλαγών;
Στις επαναστατικές περιόδους μάς οδηγεί η κοινωνία… Έχει ενδιαφέρον να ζει κανείς όμως σε τέτοιες περιόδους… Πολύ θα ήθελα, για παράδειγμα, να ζήσω την περίοδο του Μάη στο Παρίσι… Τότε όμως έτυχε να είμαι αλλού… (χαμογελάει) στη Γερμανία.

– Υπάρχει μια άλλη επαναστατική περίοδος που θα θέλατε να είχατε ζήσει;
Νομίζω ότι έχω ζήσει αρκετές περιόδους στην Ελλάδα που μπορεί να μην ήταν επαναστατικές αλλά δεν μειονεκτούσαν πολύ ως προς τα γεγονότα και τις εντάσεις… Εσείς, κύριε Λάλα, πόσων χρόνων είστε;.

– Είμαι 37… Δυστυχώς.
Γιατί «δυστυχώς»; Πολύ ωραία, θα έλεγα…

– Θα θέλατε, κύριε Πρόεδρε, να είστε αυτή την εποχή νεότερος;
Κάθε άνθρωπος, όταν περνάει τα χρόνια της νεότητας, κάθε στιγμή όπου καλείται να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση νομίζω ότι απαντάει το ίδιο: «Θα ήθελα να είμαι νεότερος και να είχα την πείρα του μεγαλύτερου!

– Θα άλλαζε, λέτε, η ζωή μας αν ως νέοι είχαμε την πείρα μεγαλύτερου;
Το θεωρώ αυτονόητο.

– Άρα η πείρα κάνει να βλέπουμε την ίδια ζωή αλλιώτικη…
Ακριβώς!

– Έτσι όμως θα κινδυνεύαμε να μην κάνουμε ως νέοι τα λάθη που κάναμε… Και όλοι κάνουμε λάθη ως νέοι…
Νομίζω ότι η πείρα δεν αποκλείει το λάθος από τη ζωή, περιορίζει τον αριθμό των λαθών!

– Το λάθος δεν είναι γνώση;
(χαμογελάει) Δεν είναι η μόνη πηγή γνώσης! Και η πείρα είναι γνώση!

– Αλήθεια, κύριε Πρόεδρε, έχετε σκεφθεί γιατί ο άνθρωπος μια ζωή παλεύει με τον χρόνο ενώ έχει τη βεβαιότητα ότι τελικά θα ηττηθεί; Άλλωστε υπάρχει και η ανάλογη έκφραση του λαού που λέει «κανείς δεν γλίτωσε από τον χρόνο».
Το ενδιαφέρον σε αυτό που λέτε είναι η ίδια η πάλη με τον χρόνο.

– Ποιο είναι για σας το ενδιαφέρον αυτής της πάλης;
Η πάλη δεν είναι πάντα ενδιαφέρουσα… Γίνεται ενδιαφέρουσα όταν βρεις τον τρόπο παλεύοντας με τον χρόνο να μη ζεις μόνο μία ζωή αλλά διάφορες ζωές στην ίδια ζωή! (χαμογελάει).

­-Όταν λέτε «στην ίδια ζωή να ζεις διάφορες ζωές», τι εννοείτε;
Η ζωή έχει ενδιαφέρον αν δεν έχει μόνο μία αρχή ή ένα μόνο τέλος… Μια ενδιαφέρουσα ζωή πρέπει να έχει πολλές αρχές, πολλά τέλη, πολλά νέα ξεκινήματα, πολλές δραστηριότητες!

– Το ότι τελευταία βρεθήκατε στο υψηλότερο σημείο στην ιεραρχία της εξουσίας είναι μια καινούργια αρχή για σας; μια νέα ζωή;
Έχω κάνει πολλά ξεκινήματα ανάλογα στη ζωή μου… Ήμουν καθηγητής στη Γερμανία και εκεί ξεκίνησε ουσιαστικά η ακαδημαϊκή καριέρα μου… Για να ξεκινήσει κάτι νέο πρέπει κάτι άλλο να τελειώσει. Η ακαδημαϊκή καριέρα μου ξεκίνησε αφού τελείωσε εδώ η δικηγορική μου καριέρα, λόγω χούντας! Όταν άρχισα την πολιτική, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, τελείωσε ουσιαστικά η ακαδημαϊκή μου καριέρα. Το τέλος πρέπει να περιέχει μια νέα αρχή πάντα.

– Ένας άνθρωπος που έχει μια καταξίωση σε επίπεδο ακαδημαϊκό, από τι ωθείται να τα εγκαταλείψει και να αφοσιωθεί στην πολιτική; Τελικά τι σας είλκυσε στην πολιτική;
Πρώτα απ’ όλα η πολιτική μου δραστηριότητα είναι, πιστεύω, αποτέλεσμα του οικογενειακού μου περιβάλλοντος, του περιβάλλοντος ζωής που είχα ως παιδί.

– Οι γονείς σας εννοείτε ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο…
Πολύ σημαντικό. Οι γονείς μου ήταν δραστηριοποιημένοι στην Εθνική Αντίσταση και μετά στον χώρο της Αριστεράς.

­- Φαντάζομαι ότι στο σπίτι σας γίνονταν πολλές πολιτικές συζητήσεις…
Ναι… Στο σπίτι ήταν πάντα έντονη η συζήτηση γύρω από τα πολιτικά προβλήματα του τόπου.

­- Εσάς, ως παιδί, τι αίσθηση σας έφθανε τότε από όλες αυτές τις συζητήσεις που γίνονταν γύρω σας;
Η αίσθηση ότι πρέπει να δουλέψουμε για να αλλάξουν τα πράγματα.

­- Όταν τότε έλεγαν «να δουλέψουμε για να αλλάξουν τα πράγματα», τι εννοούσαν;
Κυρίως να δουλέψουμε για να υπάρχει περισσότερη δημοκρατία. Την εποχή του ’40 και του ’50 η δημοκρατία ήταν κάτι που έλειπε. Επίσης ήταν τότε φανερή η κοινωνική ανισότητα, ο προκλητικός πλούτος και η προκλητική φτώχεια!

­- Η οικογένειά σας πάντως υπήρξε εύπορη…
Η δική μου οικογένεια, ναι. Αλλά αυτό δεν σημαίνει βέβαια τίποτε.

­- Τι εννοείτε;
Οι γονείς μου σε κρίσιμες περιόδους, στη διάρκεια της Κατοχής π.χ., άφησαν ό,τι είχαν και ανέβηκαν στα βουνά και συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση.

­- Φαντάζομαι θα το έχετε ακούσει αυτό που λένε, «οι χορτάτοι πάντα θρέφουν την επανάσταση»… Εσείς, τι λέτε γι’ αυτό;
Την επανάσταση δεν την θρέφουν οι αστοί… Την επανάσταση τη στηρίζουν πάντα οι μάζες… Με άλλα λόγια, εκείνοι που έχουν συμφέρον να αλλάξουν τα πράγματα.

­- Ελπίζω να μην αρνείσθε ότι όλοι οι μεγάλοι επαναστάτες ήταν αστοί…
Αυτό είναι άλλο… Συμφωνώ ότι από τους αστούς προέρχονται κατά κανόνα εκείνοι που καθοδηγούν τις επαναστάσεις.

­- Γιατί να συμβαίνει αυτό; Γιατί δηλαδή η αστική τάξη παράγει επαναστάτες που τελικά θα κινηθούν ως επί το πλείστον εναντίον της;
(χαμογελάει) Γιατί σε αυτό το κοινωνικό στρώμα υπάρχει περισσότερη μόρφωση, περισσότερη γνώση, περισσότερη ικανότητα στην οργάνωση και στην έκφραση λόγου. Το ότι βρίσκονται άνθρωποι που αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο οφείλεται και σε κοινωνικές συγκυρίες αλλά και στο γεγονός ότι σε μια επαναστατική διαδικασία δεν παίζουν μόνο ρόλο τα άμεσα κοινωνικά ή οικονομικά συμφέροντα αλλά και ορισμένες αξίες, ορισμένα ιδεώδη. Σε μια επαναστατική διαδικασία παίζει σημαντικό ρόλο μια αντίληψη ζωής που προτείνεται. Και μια τέτοια αντίληψη ζωής και οι αξίες που τη συντροφεύουν μπορεί να διαμορφωθεί και σε κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν αισθάνονται την καταπίεση μιας κατάστασης.

­- Με άλλα λόγια, ο κ. Σημίτης, κάτοικος Αναγνωστοπούλου στο Κολωνάκι, μπορεί να εκπροσωπεί, να είναι ο εκφραστής των αξιών και μιας αντίληψης που είναι το ζητούμενο ανθρώπων που ζουν στο Πέραμα, στον Κορυδαλλό και στη Δραπετσώνα…
Και βέβαια. Αρκεί να ταυτίζονται η αντίληψη ζωής και οι αξίες που έχουν!

­- Πείτε μου μια αξία ή μια αρχή στη ζωή σας που κληρονομήσατε από τους γονείς σας;
Οι γονείς μου ήταν και οι δύο, θα έλεγα, αντιδογματικοί. Αυτό ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που χαρακτήριζε την πνευματική τους στάση, τη συμπεριφορά τους. Με άλλα λόγια, είχαν πολλή ελευθερία και πολύ κριτικό πνεύμα. Πιστεύω ότι αυτό μού έδωσαν. Με έκαναν να αισθάνομαι ελεύθερος… Δεν έχω δόγματα ούτε προκαταλήψεις… Αισθάνομαι ότι αυτό που είναι το πιο σημαντικό στον άνθρωπο είναι η κριτική σκέψη.

­- Πιστεύετε ότι αυτό είναι και το πιο σημαντικό για την κοινωνία;
Απολύτως.

­- Είναι έτοιμη η σημερινή ελληνική κοινωνία να δεχθεί αυτή την κριτική σκέψη που προτείνετε;
Ο κριτικός λογισμός έχει παίξει ρόλο εδώ και αιώνες! Η κοινωνία πάντα θα τον χρειάζεται και πάντα θα τον αρνείται! Εκείνοι λοιπόν που τον υποστηρίζουν πρέπει συνεχώς να μάχονται γι’ αυτόν!

­- Αλήθεια, τώρα πια, βλέποντας τον εαυτό σας στον καθρέφτη, θα λέγατε ότι ένας από τους δυο γονείς σας σάς επηρέασε περισσότερο;
Νομίζω ότι επηρεάστηκα στον ίδιο βαθμό και από τους δύο. Ίσως με επηρέασε σε άλλες κατευθύνσεις ο καθένας… Ο πατέρας μου ήταν ένας άνθρωπος που έδινε ιδιαίτερη σημασία στη συστηματικότητα και στη συνέπεια της δουλειάς. Η μητέρα μου είχε καλλιτεχνική και πολιτιστική ευαισθησία.

­- Σε μικρή ηλικία είχε ποτέ περάσει από το μυαλό σας να γίνετε πολιτικός;
Όχι βέβαια (χαμογελάει). Ποτέ δεν με είχε έλξει η ενασχόληση αυτή.

­- Γιατί;
Γιατί, όπως σας είπα, εκείνη την εποχή αυτοί που χαρακτηρίζονταν πολιτικοί ­ μιλάω για τη δεκαετία του ’40 ­ ανήκαν κυρίως στη συντηρητική παράταξη. Εξέφραζαν έναν κόσμο τον οποίο αρνιόμουν.

­- Όταν σας ρωτούσαν «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;», εσείς τι απαντούσατε;
Δεν δεχόμουν τέτοιες ερωτήσεις… Παρ’ όλα αυτά, από παιδί με είλκυε η ιδέα να ασχολούμαι στην υπόλοιπη ζωή μου με τον λόγο και τη σκέψη.

­- Προτού γίνετε πολιτικός είχατε, από ό,τι γνωρίζω, έντονη πολιτική δράση ως μέλος διαφόρων οργανώσεων. Και όπως είναι φυσικό, είχατε και μια συγκεκριμένη αντίληψη για την ίδια την πολιτική. Πόσο άλλαξε η αντίληψή σας αυτή όταν μπήκατε μέσα στην πολιτική ως πολιτικός;
Ποτέ δεν είχα ψευδαισθήσεις σε σχέση με την πολιτική πρακτική. Πάντα πίστευα ότι η πολιτική δραστηριότητα χωρίς αντιθέσεις, χωρίς προσωπικές τριβές, χωρίς κόπο, χωρίς αντιπαλότητες δεν υφίσταται!.

­- Με δυο λόγια η πολιτική για σας τι είναι;
Ψυχοφθόρα.

– Και γιατί παραμένετε πολιτικός;
Γιατί οτιδήποτε δημιουργικό και αν κάνεις είναι ψυχοφθόρο! Και η πολιτική σού δίνει τη δυνατότητα να παρουσιάζεις απόψεις, να πείθεις κόσμο γι’ αυτές, να τον κινητοποιείς, να φθάνεις στους στόχους σου. Είναι υπέροχο να δημιουργείς ένα ρεύμα ιδεών, δυνατότητες δράσης… Είναι ωραίο να αισθάνεσαι ότι με την παρουσία σου αλλάζεις και επηρεάζεις τις κοινωνικές λειτουργίες. Το 1964 είχα ιδρύσει με κάποιους φίλους τον «Όμιλο Αλέξανδρος Παπαναστασίου». Θυμάμαι τότε ότι το πρωταρχικό μας πρόβλημα ήταν το πολιτειακό, ο ρόλος του στρατού στην πολιτική… Αυτό πέρασαν δέκα χρόνια αγώνων για να γίνει πραγματικότητα, μετά το 1974… σιγά σιγά βέβαια. Αυτή είναι μια μεγάλη ικανοποίηση για μένα. Στην πολιτική μπορεί πολλά βασικά προβλήματα να λύνονται μετά από χρόνια δουλειάς και αγώνα, αλλά όταν λύνονται η ικανοποίηση είναι μεγάλη.

­- Υπάρχουν πράγματα που ονειρευθήκατε να γίνουν και δεν έγιναν ακόμη;
Τα περισσότερα που ονειρευόμαστε τελικά δεν γίνονται (χαμογελάει). Στα όνειρά του κάποιος θέλει να αλλάξει τα πάντα γύρω του. Να τα αλλάξει σε μια κατεύθυνση που να ανταποκρίνεται σε αυτό που φαντάζεται ότι είναι πολύ καλό για την κοινωνία. Αλλά δυστυχώς όλοι ως συνήθως μένουμε με την αίσθηση μιας έλλειψης και ότι δεν πετύχαμε όσα έπρεπε. Ευτυχώς που υπάρχει αυτή η αίσθηση…

­- Γιατί;
Αν είχαμε την αίσθηση ότι καταφέραμε όλα όσα θέλαμε, αυτό είναι ένα είδος θανάτου! Γι’ αυτό πρέπει πάντα να έχουμε την αίσθηση ότι πρέπει να δουλέψουμε για να πετύχουμε να πλησιάσουμε ακόμη περισσότερο στο όνειρο!

­- Επιλέξατε αν μπορείτε κάτι που, αν μπορούσατε, θα θέλατε τώρα να το πετύχετε…
Οι στόχοι και τα οράματα είναι ευρύτερα και γι’ αυτό ασαφή.

­- Σας έχω προσέξει και σε άλλους δημόσιους λόγους σας… Είστε πάντα, όταν πρόκειται να συγκεκριμενοποιήσουμε κάτι, ασαφής και γενικεύετε… Αυτό στρεβλώνει, πιστεύω, τα πράγματα… Αυτή είναι η πρόθεσή σας;
Τι εννοείτε; Δεν σας καταλαβαίνω.

­- Να, έχω την αίσθηση ότι «θολώνετε λίγο τα νερά»… Ενώ καλείσθε να πείτε κάτι συγκεκριμένο, γενικολογείτε… Μπορεί να μην το κάνετε επίτηδες, αλλά αυτό αισθάνομαι…
Όταν σας λέω ότι τα οράματα είναι ευρύτερα γι’ αυτό και ασαφή, νομίζω ότι γίνομαι σαφής…

­- Με όλο τον σεβασμό, επιτρέψτε μου να σας πω ότι δεν γίνεστε σαφής… (γέλια).
Κάποτε τα οράματα είχαν να κάνουν με την επαναφορά της δημοκρατίας που έλειπε από την Ελλάδα. Τη δεκαετία του ’50 δεν υπήρχε δημοκρατία στην Ελλάδα. Ούτε στις αρχές του ’60. Σήμερα υπάρχουν οργανωμένα κόμματα με διαδικασίες, υπάρχει μια σοσιαλιστική παράταξη, υπάρχει μια ελεύθερη συζήτηση γύρω από το τι πρέπει να είναι η Αριστερά, το τι πρέπει να επιδιώκουμε με την κοινωνική αλλαγή. Με άλλα λόγια, κάποτε το ζητούμενο ήταν πιο σαφές… Τώρα το ζητούμενο είναι ευρύτερο… Περισσότερη δημοκρατική λειτουργία, περισσότερη ελευθερία, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη… Αυτό κάνει τους στόχους μας σήμερα πιο ασαφείς!

­- Αν κατάλαβα καλά, από τα λεγόμενά σας συνάγω ότι η νομιμοποίηση κάποιων απαγορεύσεων έκανε τους στόχους μας ευρύτερους, άρα πιο ασαφείς (γέλια).
Ακριβώς… Θέλω να σας επισημάνω ότι είναι προτιμότερη η δημοκρατία με τους ευρύτερους στόχους της, από εκείνες τις εποχές που δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάποιες συζητήσεις χωρίς κίνδυνο προσωπικό. Εγώ θυμάμαι το 1967, προτού γίνει το πραξικόπημα, που διοργάνωσα στην Τρίπολη μια συζήτηση για το Σύνταγμα και την πολιτεία και την επομένη ησκήθη δίωξη εναντίον μου, όπως και εναντίον του Μάριου Πλωρίτη, που συμμετείχε στη συζήτηση, επειδή θίξαμε, όπως είπαν, τον βασιλέα.

­- Έχει μειονεκτήματα η δημοκρατία;
Είναι γνωστό ότι η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα. Δεν υπάρχει άλλο καλύτερο…

­- Αυτό δεν αποκλείει κάποια μειονεκτήματα…
Δεν μου αρέσει αυτού του τύπου η συζήτηση… Μειονεκτήματα, πλεονεκτήματα. Το δημοκρατικό πολίτευμα είναι εκείνο που αρμόζει σε αυτή την κοινωνία. Σε αυτό πρέπει να σταθούμε. Και να προσπαθούμε να βελτιώνουμε τις δυσλειτουργίες του.

­- Με εκπλήσσετε… Εσείς ένα κριτικό πνεύμα απαντάτε με έναν απόλυτο τρόπο που δεν αρμόζει στο πνεύμα σας. Δεν νομίζω ότι αμφισβητεί κάποιος τη δημοκρατία όταν εντοπίζει μαζί με τα πολλά πλεονεκτήματά της και κάποια μειονεκτήματα… Έτσι δεν είναι;
Έχω βεβαιότητα για τη δημοκρατία… Αυτή η βεβαιότητά μου δεν με επηρεάζει στο να δω κάποιες δυσλειτουργίες.

­- Για να διευκολύνω τη συζήτηση… Ποιες είναι οι δυσλειτουργίες που εντοπίζετε στη σημερινή δημοκρατία μας;
Για παράδειγμα, η μεγάλη επιρροή που ασκούν τα ΜΜΕ…

­- Άλλη δυσλειτουργία;
Η μεγάλη επιρροή που ασκούν τα οικονομικά συμφέροντα…

­- Άρα υπάρχουν και μειονεκτήματα…
Παρ’ όλα αυτά το δημοκρατικό πολίτευμα είναι προτιμότερο από το οποιοδήποτε αυταρχικό πεφωτισμένο καθεστώς!

­- Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας…Παρεμπιπτόντως, η δημοκρατία είναι το πολίτευμα που επιτρέπει την ύπαρξη και πολλών μικρών κομμάτων… Μερικοί μάλιστα λένε ότι η μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα των μειονοτήτων στο Κοινοβούλιο κάνει ισχυρότερη τη δημοκρατία… Συμφωνείτε;
Απολύτως!

­- Πώς συμβιβάζετε αυτό, κύριε Πρόεδρε, με τα λεγόμενά σας περί «χαμένης ψήφου»; Αυτό δεν είναι αντιδημοκρατικό;
Εγώ απλώς επισημαίνω στους ψηφοφόρους ποιες θα είναι οι συνέπειες της μιας ή της άλλης επιλογής τους.

­ Ο τρόπος που τους το επισημαίνετε τους βάζει σε ένα δίλημμα. Τους το επισημαίνετε θυμίζοντας σε όλους «τι σημαίνει, για παράδειγμα, Δεξιά». Είχα την αίσθηση ότι είχατε αποστασιοποιηθεί από αυτή την παλιά μορφή αντιπαράθεσης «κακή Δεξιά», «καλή Αριστερά»…
Σας επαναλαμβάνω… επισημαίνω ποιες θα είναι οι συνέπειες. Αυτό δεν είναι αντιδημοκρατικό. Θα ήταν αντιδημοκρατικό αν οι ψηφοφόροι δεν ήταν ελεύθεροι να επιλέξουν. Αλλά τελικώς οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν ελεύθερα. Πιστεύω ότι οι ψηφοφόροι έχουν ανάγκη από πληροφόρηση, έχουν ανάγκη να ξέρουν πώς λειτουργεί ο εκλογικός νόμος και ότι η ψήφος τους, λόγω αυτού του εκλογικού νόμου, έχει οδηγήσει σε ορισμένο αποτέλεσμα. Πρέπει να ξέρουν οι ψηφοφόροι ποιο μπορεί να είναι αυτό το αποτέλεσμα.

­- Με άλλα λόγια, ο εκλογικός νόμος είναι αυτός που οδηγεί στον διπολισμό… Προτίθεστε, αν γίνετε κυβέρνηση, να τον αλλάξετε; (γέλια).
Δεν νομίζω ότι η συζήτηση αυτή είναι αυτής της ώρας!

­- Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει έναν απλό πολιτικό από έναν ηγέτη;
Κάθε ηγέτης για να είναι ηγέτης πρέπει να μπορεί να επικοινωνεί με τον κόσμο στον οποίο απευθύνεται. Πρέπει, εκτός από το να λέει αυτό που σκέφτεται, να βρίσκει και τον τρόπο με τον οποίο αυτό που σκέφτεται θα γίνει κατανοητό στον κόσμο. Ο ηγέτης πρέπει να βρει τον τρόπο να συνομιλεί με τον κόσμο. Αυτή είναι και η διαφορά ενός διανοουμένου, ενός φιλοσόφου από τον πολιτικό ηγέτη. Ένας φιλόσοφος, για παράδειγμα, μπορεί να λέει πολύ σημαντικά πράγματα αλλά να τα λέει με έναν τρόπο ώστε να μην έχουν ευρύτερη απήχηση… άρα η επίδρασή τους θα είναι μικρή. Ο πολιτικός ηγέτης είναι η γέφυρα ανάμεσα στους φιλοσοφικούς προβληματισμούς της εποχής του και στον λαό του. Είναι αυτός που μεταφράζει τις σκέψεις, τις θεωρίες σε μια γλώσσα κατανοητή, σε μια γλώσσα που οδηγεί στην κινητοποίηση και στη συμμετοχή.

­- Φαντάζομαι θα έχετε ακουστά ότι «ο Σημίτης έχει μια δυσκολία να επικοινωνήσει με τις μάζες». Λένε μάλιστα ότι το «μειονέκτημα» είναι ο τρόπος που μιλάτε… Είναι, λένε, πολύ ακαδημαϊκός…Εσείς αισθάνεστε αυτή τη δυσκολία που σας καταλογίζουν;
Νομίζω ότι έχω κατά κανόνα μια καλή επικοινωνία με τον κόσμο στον οποίο απευθύνομαι. Απλώς έχω μιαν άλλη πεποίθηση για το τι είναι πολιτικός λόγος. Υπάρχει μια πρακτική στην Ελλάδα, μια πρακτική συνθηματολογίας, υψηλών τόνων, έλλειψης αναλύσεων, η οποία έχει εμπεδώσει στον κόσμο ορισμένες πεποιθήσεις για το τι είναι πολιτικός λόγος! Από τις ομιλίες μου έχω διαπιστώσει ότι οι ακροατές πολλές φορές ενδιαφέρονται για την ανάλυση, ενδιαφέρονται να τους εξηγήσεις τι ακριβώς συμβαίνει και δεν δυσαρεστούνται αν λείπουν συχνά τα συνθήματα ή οι καταγγελίες αντιπάλων.

­- Πάντως, για να μην κρυβόμαστε, ο Α. Παπανδρέου στηρίχθηκε στη συνθηματολογία περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον…
Η πολιτική επιτυχία μου πιστεύω ότι οφείλεται μερικώς και σε αυτή την πεποίθησή μου κατά των συνθημάτων και των καταγγελιών των αντιπάλων… στο ότι δεν μιλώ όπως μιλούν όλοι οι άλλοι.

­- Καθ’ όλη την ως τώρα προεκλογική περίοδο νιώσατε φόβο για τον τρόπο που εκφράζετε τον πολιτικό σας λόγο; Υπήρξε μια στιγμή όπου σκεφθήκατε «μήπως δεν με καταλαβαίνουν;».
Όχι. Μπορεί και να μη με καταλαβαίνουν όπως λέτε… (χαμογελάει).

­- Δεν το λέω εγώ… Εγώ σας μεταφέρω αυτό που ακούω…
Έχω έναν τρόπο σκέψης και ομιλίας, έχω μια ταυτότητα και αυτή την ταυτότητα θα τη διατηρήσω. Με αυτή την ταυτότητα εκφράζομαι. Δεν πρόκειται να αλλάξω την ταυτότητά μου επειδή κάποιοι πιστεύουν ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα είχα καλύτερη επικοινωνία. Αν δεν έχω αυτή την ταυτότητα, την ταυτότητά μου, δεν θα είμαι εγώ… Και αυτό δεν το θέλω με κανέναν τρόπο. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε εκλογές.

­- Ένας πολιτικός είναι ειλικρινής όταν είναι συνεπής με την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του ή όταν είναι συνεπής με την εικόνα που έχει ο κόσμος γι’ αυτόν;
Όταν είναι συνεπής με την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του… Σίγουρα.

­- Βρεθήκατε λίγους μήνες στην εξουσία…Θα μπορούσατε να μου πείτε αν είναι άλλο να ονειρεύεσαι την εξουσία και άλλο να είσαι εξουσία; Ο Α. Παπανδρέου μού είχε πει κάποτε: «Άλλο να ονειρεύεσαι την εξουσία και άλλο να είσαι εξουσία… Όταν είσαι εξουσία, το όνειρό σου δεν πραγματοποιείται ποτέ γιατί έχει να αντιμετωπίσει πολλά μικροσυμφέροντα».
Εγώ δεν διαπίστωσα κινδύνους από μικροσυμφέροντα ως τώρα.

­- Διαπιστώσατε όμως κάποιους κινδύνους;
Αυτό που διαπίστωσα είναι ότι η εικόνα που έχει ο κόσμος για την εξουσία είναι μια εικόνα όπου όποιος έχει την εξουσία στα χέρια του μπορεί να κάνει και ό,τι θέλει! Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Γιατί το τι θα κάνεις εξαρτάται από τους πόρους που έχεις, τους ανθρώπους που έχεις στη διάθεσή σου,… τα συστήματα τα οποία επικρατούν και δεν σε βοηθούν! Πολλές φορές έχεις όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα της εξουσίας αλλά στην ουσία δεν έχεις πραγματική εξουσία. Επίσης έχω διαπιστώσει ότι μικρά προβλήματα όταν είσαι εκτός εξουσίας παίρνουν πολύ μεγάλη διάσταση όταν είσαι εξουσία… Τελικά όμως αυτός είναι και ο ρόλος μας… Να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις οι οποίες χρειάζονται για να εφαρμόσουμε αυτό που πιστεύουμε… Οι αλλαγές δεν έρχονται με διαταγές αλλά με συστηματική δουλειά… Σιγά σιγά χτίζεις το σπίτι που σου αρέσει, που θέλεις.

­- Μια που το αναφέρατε… Αν πέσει το σπίτι, αναζητούμε ευθύνες από τον αρχιτέκτονα, τον πολιτικό μηχανικό και ο νόμος προβλέπει και τιμωρίες σ’ αυτές τις περιπτώσεις… Μπορείτε να μου πείτε ποια θα πρέπει να είναι η τιμωρία ενός πολιτικού που με τους χειρισμούς του οδηγεί τη χώρα στον γκρεμό;
Ο πολιτικός σύμφωνα με το σύστημα έχει ευθύνες… Για την τιμωρία του αποφασίζει ο λαός κάθε φορά που τον εκλέγει.

­- Δυστυχώς, κύριε Πρόεδρε, ο λαός δεν έχει και πολλές ευκαιρίες… Άντε, μία την τετραετία ή την τριετία… Βλέπουμε, κύριε Πρόεδρε, ανθρώπους που έχουν κάνει μεγάλα λάθη να συνεχίζουν να είναι στα πράγματα με το σκεπτικό ότι είναι οι μόνες ή οι καλύτερες δυνατές επιλογές…
Η δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα που επιτρέπει ώστε τα πρόσωπα που δεν ικανοποιούν τον κόσμο να απομονώνονται και νέα πρόσωπα να αναλαμβάνουν τον ηγετικό ρόλο που τους αρμόζει… Ο Α. Παπανδρέου είναι η απόδειξη… Αντικατέστησε με το ΠαΣοΚ ολόκληρη τάξη προυχόντων οι οποίοι κυριαρχούσαν στον τόπο για πολλά χρόνια και είχαν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.

­- Εσείς πάντως εσωκομματικά ήσασταν ένα «αγκάθι» για τον Α. Παπανδρέου… Στεκόσασταν, για να το πω κομψά, πάντα κριτικά απέναντί του…
Καθόλου… Με συγχωρείτε που θα σας το πω, αλλά η κριτική στάση δεν είναι «αγκάθι»… Πρώτα απ’ όλα στέκομαι κριτικά απέναντι στον εαυτό μου, άρα μπορώ να σταθώ κριτικά απέναντι στον οποιονδήποτε.

­- Θέλετε να πείτε ότι οι σχέσεις σας με τον Α. Παπανδρέου υπήρξαν αρμονικές;
Ήταν σχέσεις συνεργασίας και, πέραν τούτου, φιλικές. Ήμουν από τους πρώτους συνεργάτες του, μαζί οργανώσαμε το ΠΑΚ και συμμετείχα στην ίδρυση του ΠαΣοΚ και στη συγγραφή της Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη.

­- Σωστά όλα αυτά, αλλά έχουμε όλοι την αίσθηση ότι δεν ήσασταν δίπλα του… Ήσασταν πάντα απέναντί του…
Δεν συμφωνώ μαζί σας. Ποτέ δεν υπήρξα απέναντι, ήμουν πάντα δίπλα. Αλλά δεν σας κρύβω ότι ήθελα να συνεισφέρω στην κοινή προσπάθεια όλων με τη δική μου ιδιαιτερότητα.

­- Εσείς, κύριε Πρόεδρε, δεν πιστεύετε ότι η στάση αυτή, όπως την περιγράφετε, ενοχλούσε κατά βάθος τον Α. Παπανδρέου;
Σας είπα ότι είχα πάντα μια πολύ καλή και φιλική σχέση. Αν ενοχλούσαν οι συμπεριφορές αυτές τους γύρω του και μετέφεραν σε αυτόν την ενόχληση, αυτό δεν νομίζω ότι συνεπάγεται ότι ο Α. Παπανδρέου ενοχλείτο από τέτοιου είδους συμπεριφορές.

­- Εσάς δεν θα σας ενοχλούσε η ύπαρξη ενός νέου Σημίτη μέσα στο ΠαΣοΚ;
Καθόλου…

­- Αντιθέτως, θα χαιρόσασταν! (γέλια)
Αυτό είναι αλήθεια… Θα χαιρόμουν πολύ να υπάρχει.

­- Τον χαρήκατε δηλαδή τον κ. Τσοχατζόπουλο στο συνέδριο, ε; (γέλια).
Τον κ. Τσοχατζόπουλο τον τιμώ. Είναι ένα ιστορικό στέλεχος και είναι γνωστοί οι κοινοί μας αγώνες καθώς και η δουλειά που έχει προσφέρει σε αυτή την κοινή μας πορεία.

­- Έτσι λέει και ο κ. Έβερτ για τον κ. Μητσοτάκη και ο κ. Μητσοτάκης για τον κ. Έβερτ… Οι εκλογές συμφιλιώνουν και τους εχθρούς… (γέλια) Πιστεύετε ότι οι άλλοι δύο της «ομάδας των τεσσάρων», ο κ. Πάγκαλος και η κυρία Παπανδρέου έχουν ηγετικές βλέψεις στην περίπτωση όπου εσείς θα αποτύχετε;
Νομίζω ότι όλα τα στελέχη του ΠαΣοΚ μπορεί να έχουν φιλοδοξίες και παράλληλα να εργάζονται για να ηγηθούν κάποτε του ΠαΣοΚ. Είναι θεμιτό και, αν θέλετε, πιστεύω ότι αυτό βοηθάει και στην ανάπτυξη του ΠαΣοΚ.

­- Κύριε Πρόεδρε, πότε ένας ηγέτης πρέπει να φεύγει; (γέλια)
Ένας ηγέτης πρέπει να φεύγει όταν δεν μπορεί να προσφέρει πια.

­- Και αν δεν το καταλάβει ο ίδιος, μόνος του; Δεν μπορείτε να μου αρνηθείτε ότι έχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις ιστορικώς…
Είναι χαρακτηριστικό ενός μεγάλου ηγέτη να έχει το γνώθι σαυτόν, να ξέρει πότε ήρθε η ώρα της αποχώρησής του.

­- Είναι, λέτε, η πιο κατάλληλη στιγμή αποχώρησης ενός ηγέτη η στιγμή μιας ήττας; (γέλια)
Η στιγμή της αποχώρησης δεν είναι πάντα η στιγμή της ήττας. Η στιγμή της αποχώρησης μπορεί να είναι και η στιγμή της νίκης! Η στιγμή όπου ανοίγεται ένας νέος δρόμος!

­- Το μόνο που μένει τώρα, κύριε Πρόεδρε, είναι να μου πείτε ότι, αν στις 23 Σεπτεμβρίου είστε ο νικητής, θα παραιτηθείτε… (γέλια) Έχει κόστος η νίκη, κύριε Πρόεδρε;
Κάθε νίκη έχει πύρρεια στοιχεία. Με τη νίκη σημαίνει ότι κάποια πράγματα συντρίβονται, υπάρχουν κάποιες πολώσεις, υπάρχουν αντιπαλότητες, υπάρχουν τάσεις, αλλά υπάρχει και η ωραία πλευρά, ότι αποκτάς τη δυνατότητα να κάνεις αυτό που επιδιώκεις.

– Μια κυβέρνηση που δεν θα είναι υποχρεωμένη να σέβεται τις εσωκομματικές ισορροπίες… Εσείς, αν γίνετε πάλι πρωθυπουργός, θα κάνετε αλλαγές στην προηγούμενη κυβέρνηση, στην κυβέρνηση προ των εκλογών;
Κάθε κόμμα όταν κερδίζει ξανά τις εκλογές εκλέγει και διαφορετική κυβέρνηση.

­- Το λέω γιατί σας ακούω στους προεκλογικούς λόγους και έχω την εντύπωση ότι η προηγούμενη κυβέρνηση τα πήγαινε σε όλα τα επίπεδα πολύ καλά…
Πάντα υπάρχουν περιθώρια αλλαγών.

­- Και ιδιαίτερα τώρα, κύριε Πρόεδρε, όπου δεν θα πρέπει να σεβαστείτε τις ισορροπίες… Πείτε μου ένα-δύο σημεία που επιδέχονταν διορθωτικές αλλαγές στην προ της προκήρυξης πρόωρων εκλογών κυβέρνησή σας;
Ουδέν άλλο σχόλιο! Αυτά θα τα πούμε μετά τις εκλογές.

­- Υπάρχει κέρδος στην ήττα; Δηλαδή, αν την 23η Σεπτεμβρίου δεν είστε κυβέρνηση, ποιο το κέρδος σας; (γέλια)
Στις 23 Σεπτεμβρίου θα είμαστε νικητές, άρα θα έχουμε να κάνουμε με την προηγούμενη ερώτησή σας που ζητούσε το κόστος της νίκης… Τώρα, το κέρδος της ήττας είναι ότι βλέπεις πιο καθαρά τα αδύνατα σημεία σου. Βλέπεις πού είχες κάνει τις υπερεκτιμήσεις του, πού υπήρξε έλλειψη προσοχής. Το βήμα πίσω προετοιμάζει πάντα ένα νέο βήμα προς τα εμπρός. Και η ήττα είναι πάντα ένα βήμα πίσω!

­- Η νίκη ή η ήττα περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα γνώσης;
Για να νικήσεις θα πρέπει να ξέρεις καλά τα πράγματα. Άρα η νίκη περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα γνώσης. Η γνώση στην ήττα έρχεται μετά!

­- Υπάρχει ένας άνθρωπος, κύριε Πρόεδρε, που του οφείλετε σήμερα τον τρόπο σκέψης σας; Πέρα από τους γονείς σας…
Τον οφείλω, θα έλεγα, στον αδελφό μου και σε όλους τους φίλους μου, με τους οποίους χρόνια πολλά είχα πάντα συζητήσεις, κοινές συζητήσεις, κοινούς προβληματισμούς. Ζούσα και ζω σε έναν κύκλο ο οποίος πάντα διερωτάται για το σήμερα και για το αύριο. Το ωραίο του κύκλου αυτού είναι η συνεχής ανησυχία.

­- Οι επιλογές ή οι επιρροές μας καθορίζουν τελικά αυτό που θα καταφέρουμε στη ζωή μας;
Οι επιλογές είναι το αποτέλεσμα των επιρροών. Κατά κανόνα δεν υπάρχουν καθοριστικές επιρροές ενός ανθρώπου… Γι’ αυτό και πιο εύκολα, θα έλεγα ότι, οι επιλογές καθορίζουν τη ζωή μας.

­- Αλήθεια, νιώθετε ότι έχει σημασία μια τέτοια κουβέντα λίγο πριν από τις εκλογές;
Να σας πω… Έχει σημασία να δεις την εικόνα αυτού που θα ψηφίσεις όχι μόνο όπως παρουσιάζεται σε επίσημους λόγους ή θέσεις αλλά όπως είναι και δεν εμφανίζεται δημόσια.

­- Μια που η κουβέντα πάει προς την ψυχή και όχι τόσο προς το μυαλό, πείτε μου, κύριε Πρόεδρε,… «Τα μεγάλα έργα είναι αποτέλεσμα μιας παθιασμένης ψυχής ή ενός σπουδαίου μυαλού»;
Εξαρτάται από την περίσταση. Τα μεγάλα έργα είναι αποτέλεσμα και μυαλού και ψυχής. Γιατί η ψυχή είναι η έμπνευση του μυαλού και το μυαλό χωρίς ψυχή γίνεται κυνικό, αστικό… Όπως και η ψυχή χωρίς το μυαλό οδηγείται στο αδιέξοδο των παθών! Όλος ο αγώνας του ανθρώπου είναι να συνδυάσει αυτά τα δύο… να συνδυάσει την ψυχή με το όραμα, το οποίο είναι προϊόν νοητικής εργασίας.

­- Πώς σας φαίνεται τώρα η νέα αυτή εποχή που ζούμε, όπου για να καταφέρεις να ηγηθείς της χώρας, να κερδίσεις τις εκλογές πρέπει να είσαι και ικανό τηλεοπτικό «αστέρι»;
Δεν συμφωνώ απολύτως με αυτό που λέτε… Βέβαια, όσο δεν υπήρχε η τηλεόραση δεν απαιτούνταν και κάποιες επιπλέον ικανότητες. Αλλά δεν πιστεύω ότι η τηλεόραση είναι το πρόβλημα. Δημιουργεί νέα προβλήματα σε όλους εμάς γιατί απαιτεί διάφορα νέα χαρίσματα. Η τηλεόραση όμως δημιουργεί ευρύτερα κοινά αποδεκτές εικόνες. Αυτό ανεβάζει το επίπεδο, τη στάθμη στην οποία πρέπει να φθάσεις για να γίνεις αποδεκτός. Το σίγουρο είναι ότι κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα για αυτούς που θέλουν να γίνουν κοινά αποδεκτοί. Αλλά αυτό δεν αφορά μόνο τους πολιτικούς… Αφορά τους πάντες.

­- Ξεκινήσατε προτείνοντας έναν άλλον τύπο προεκλογικής εκστρατείας… Σήμερα, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, τι λέτε; Ο κόσμος ήθελε κάτι τέτοιο; ή ήταν ανέτοιμος;
Λάβαμε υπόψη μας τα δεδομένα και είδαμε ότι ο κόσμος δεν ήθελε πια αυτές τις μεγάλες συγκεντρώσεις με τους μεταφερόμενους οπαδούς. Από την άλλη όμως διαπιστώσαμε ότι και ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος να δεχθεί μια προεκλογική εκστρατεία χωρίς καθόλου συγκεντρώσεις. Νομίζω ότι τώρα βρίσκουμε το σωστό μέτρο.

­- Τουλάχιστον δεν ξοδεύονται πια τόσα χρήματα όπως άλλοτε…
Αυτό είναι πολύ σημαντικό.

­- Βέβαια, είπαμε «χρήματα» και δεν μπορώ να κρατηθώ και να μη σας ρωτήσω: Πώς συμβιβάζονται, κύριε Πρόεδρε, η σύγκλιση και οι αμυντικές δαπάνες; Υπάρχει περίπτωση αυτά να πάνε μαζί;
Κύριε Λάλα, κυκλοφορεί η φήμη για τα 3 τρισ. σε αμυντικές δαπάνες. Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας έχει κάνει τις προτάσεις του και το ύψος των δαπανών εξαρτάται από την ποιότητα και το είδος του εξοπλισμού. Πιστεύω ότι δεν είναι ώρα, ούτε σωστό, να συζητούνται αυτά τα πράγματα δημόσια και να γίνονται αντικείμενο αντιδικίας.

­- Συγγνώμη, αν κατάλαβα καλά, εννοείτε ότι η δαπάνη δεν είναι τόσο μεγάλη; Δηλαδή δεν χρειάζονται απαραιτήτως 3 τρισ.;
Η Ελλάδα πρέπει να έχει μια δυνατή και αποτελεσματική άμυνα. Όταν έγινε το Πρόγραμμα Σύγκλισης συνυπολογίστηκε αυτό το γεγονός ­ όπως και τα προηγούμενα χρόνια.

­- Είχα την εντύπωση ότι τα πρόσφατα γεγονότα προκάλεσαν την ανάγκη για πρόσθετες αμυντικές δαπάνες.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι δαπάνες της Εθνικής Άμυνας αποτελούν ένα στοιχείο του οικονομικού μας προγράμματος. Δεν έχει αλλάξει τίποτε σε αυτή την κατάσταση.

­- Κύριε Πρόεδρε, να σας ρωτήσω και κάτι ακόμη που έχει σχέση με τη σύγκλιση;
Παρακαλώ.

­Έχω την εντύπωση ­ και εγώ και όλοι ­ ότι όλα γίνονται για να πετύχουμε τους στόχους της σύγκλισης. Μαζί με την Ιταλία και την Πορτογαλία είμαστε από αυτούς που όλοι στην Ευρώπη θεωρούν ότι δεν πρόκειται και στην καλύτερη περίπτωση να πετύχουν αυτούς τους στόχους… Μπορείτε να μου πείτε γιατί αγωνιζόμαστε;
Γιατί η ελληνική οικονομία πρέπει να είναι ανταγωνιστική. Βρισκόμαστε σε έναν δρόμο, τρέχουμε μαζί με άλλους. Για να έχουμε ελπίδα πρέπει τουλάχιστον να τρέχουμε με την ίδια ταχύτητα. Ο στόχος μας λοιπόν δεν είναι ούτε η σύγκλιση ούτε η λιτότητα. Ο στόχος μας είναι να αποκτήσουμε τη δυνατότητα να ανταγωνιστούμε τους άλλους ώστε να συμμετέχουμε με επιτυχία στον αγώνα δρόμου!» (χαμογελάει κοιτώντας το ρολόι του) «Δυστυχώς πρέπει να διακόψουμε…

­- Πόσες ερωτήσεις έχω ακόμη;
Μία… και τελειώσαμε.

­- Δύο…
Έστω… (γέλια).

­-Έχετε σκεφθεί ποτέ να εγκαταλείψετε την πολιτική;
Όχι… Γιατί για μένα η πολιτική είναι ένας τρόπος δράσης και σκέψης. Παρ’ όλες τις αντιξοότητες.

­- Κύριε Πρόεδρε, είναι τυχαίο ότι στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας την πρώτη θέση τη δώσατε σε έναν ψυχίατρο; Μήπως αυτή η κίνηση ήταν συμβολική;
Τι εννοείτε;

– Μήπως πιστεύετε τελικά ότι η περίοδος που ζούμε έχει την ανάγκη ενός ψυχιάτρου; (γέλια)
Πιστεύω ότι ο κ. Στεφανής είναι ένας διαπρεπής επιστήμονας στον χώρο του, που έχει προσφέρει πολλά και είναι τιμή μας ότι ηγείται του ψηφοδελτίου Επικρατείας.

­- Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, και καλή σας επιτυχία.
Και εγώ σας ευχαριστώ.

Πηγή: olafaq.gr