«Κοκτέιλ» πληθωρισμού από το ενεργειακό ράλι, σε αναμονή των δασμών – Το πλαφόν της ΕΕ και οι παρεμβάσεις της Ελλάδας

Δυσοίωνα είναι τα μηνύματα που στέλνει το ράλι τιμών του φυσικού αερίου για την πορεία του πληθωρισμού, πριν καλά – καλά εφαρμοστούν οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ, με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να βρίσκεται σε καθεστώς πίεσης για να δράσει, ενώ και η ελληνική κυβέρνηση δρομολογεί τις δικές της κινήσεις στήριξης των καταναλωτών.

Οι τιμές του φυσικού αερίου στην ΕΕ έχουν εκτοξευθεί, απειλώντας με γενικότερη «ανάφλεξη» τα επίπεδα των τιμών στην περιοχή, καθώς ο ψυχρότερος χειμώνας σε συνδυασμό με τις μειωμένες ποσότητες από τη Ρωσία εξαντλούν τα αποθέματα με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων ετών, χωρίς μάλιστα να εμφανίζεται αποκλιμάκωση ενώ κινούμαστε προς την άνοιξη.

Η προοπτική αυξημένης ζήτησης φέτος για την αναπλήρωση των αποθεμάτων κατά τους θερμότερους μήνες σημαίνει ότι οι τιμές για το ανοιξιάτικο και το καλοκαιρινό φυσικό αέριο έχουν εκτοξευθεί σε ασυνήθιστο premium σε σχέση με τον επόμενο χειμώνα. Είναι χαρακτηριστικό, πως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αναφοράς έχουν αυξηθεί κατά 16% φέτος στα 56,70 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αυτές οι τιμές, μετακυλίονται από τις επιχειρήσεις στους καταναλωτές, βάζοντας «δυναμίτη» στην προσπάθεια απομείωσης του πληθωρισμού και θέτοντας εν αμφιβόλω τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε σχέση με τη νομισματική της πολιτική.

Το ράλι έχει αναζωπυρώσει την ανησυχία γύρω από τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας και την οικονομική προσιτότητα για τους καταναλωτές, αναγκάζοντας την ΕΕ να παρέμβει. Όπως αναφέρουν διεθνή μέση, η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο θέσπισης ανώτατου ορίου στην τιμή του αερίου.

Το σχετικό έγγραφο το οποίο επικαλείται το Bloomberg, περιγράφει τρόπους για τη στήριξη της βαριάς βιομηχανίας της ΕΕ, καθώς οι επιχειρήσεις παλεύουν με πολλαπλές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιθετικών εμπορικών μέτρων του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και της φιλόδοξης πράσινης μετάβασης της ίδιας της ΕΕ.

Αυξάνονται οι πιέσεις στην ΕΕ

Η Ευρώπη έχει παρέμβει για την επιβολή πλαφόν στις τιμές και στο παρελθόν, ενώ η πρακτική βρίσκεται και ανάμεσα στις προτάσεις πολιτικής της έκθεσης Ντράγκι. Κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, η ΕΕ εφάρμοσε ένα ανώτατο όριο που θα ενεργοποιούνταν εάν οι τιμές ξεπερνούσαν τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τρεις εργάσιμες ημέρες και εάν ήταν τουλάχιστον 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα υψηλότερες από τις τιμές στην παγκόσμια αγορά. Δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ και έληξε στα τέλη του περασμένου μήνα.

Ωστόσο, καθώς το μέτρο επανέρχεται στη συζήτηση, οι μεγαλύτεροι παραγωγοί και έμποροι ενέργειας της Ευρώπης προειδοποιούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της θέσπισης ανώτατου ορίου τιμών φυσικού αερίου ως εργαλείου σε περιόδους κρίσης. Επιπλέον, η ιδέα ενός πλαφόν αντιτίθεται από τα περισσότερα κράτη μέλη, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, ενώ και οι ευρωπαϊκοί βιομηχανικοί όμιλοι έχουν εκφράσει ανησυχίες καθώς ο εκτελεστικός βραχίονας της EE ετοιμάζεται να παρουσιάσει ένα σχέδιο για την ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και τη διασφάλιση προσιτής ενέργειας, στις 26 Φεβρουαρίου.

Ζυμώσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη

Από την άλλη, το πρόσφατο ράλι των τιμών, έχει οδηγήσει μια ομάδα κρατών μελών να πιέσει την Κομισιόν προκειμένου να επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τις απαιτήσεις αναπλήρωσης για την αποθήκευση φυσικού αερίου ενόψει του επόμενου χειμώνα, καθώς η ταχεία εξάντληση των αποθεμάτων και η εκτίναξη των τιμών εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το κόστος επίτευξης των σημερινών στόχων.

Σε συνεδρίαση της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο στις Βρυξέλλες την Πέμπτη (13.02.2025), ορισμένες χώρες θα πιέσουν για χαλάρωση των στόχων που έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλιστεί ότι τα αποθέματα θα είναι γεμάτα κατά 90% έως την 1η Νοεμβρίου, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg.

O λόγος για αυτή την κίνηση είναι πως ο συνδυασμός του κρύου καιρού και της απώλειας των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας μείωσε τα αποθέματα φυσικού αερίου πιο γρήγορα φέτος από ό,τι συνήθως. Οι αποθηκευτικοί χώροι είναι τώρα γεμάτοι κατά μέσο όρο κατά 48%, το χαμηλότερο επίπεδο για αυτή την εποχή του έτους από το 2022. Η προοπτική της αυξημένης ζήτησης αυτό το καλοκαίρι για ανεφοδιασμό αυξάνει τις τιμές, καθιστώντας ασύμφορη την αποθήκευση του καυσίμου.

Ο διαχειριστής της γερμανικής αγοράς Trading Hub Europe GmbH εξετάζει το ενδεχόμενο επιδότησης για την αναπλήρωση αποθεμάτων. Η Κομισιόν σχεδιάζει επί του παρόντος να προτείνει διετή παράταση των υφιστάμενων κανόνων που λήγουν στο τέλος του έτους, μαζί με ενδιάμεσους στόχους αναπλήρωσης, στις αρχές του επόμενου μήνα, και τα κράτη μέλη εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να προσπαθήσουν να πείσουν την Επιτροπή να λάβει υπόψη της τα αιτήματά τους και να ανακουφίσει μέρος της πίεσης που δημιουργούν οι στόχοι στις τιμές του φυσικού αερίου. Τουλάχιστον έξι χώρες υποστηρίζουν τη χαλάρωση του φετινού στόχου, δήλωσε μια από τις πηγές του Bloomberg. Δεν είναι σαφές αν υπάρχει αρκετή υποστήριξη από άλλες χώρες για να επιβληθούν οι αλλαγές μέχρι τον Ιούνιο, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος πριν από τον ερχόμενο χειμώνα. Οι χώρες εξακολουθούν να υποστηρίζουν τη γενική αρχή των στόχων και μπορεί να συμβιβαστούν με βελτιώσεις για την περίοδο πλήρωσης του επόμενου έτους.

Τι θα κάνει η Αθήνα για τις αυξημένες τιμές ενέργειας;

Επί του παρόντος, στην Ελλάδα καταγράφεται η υψηλότερη κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα από το 2008 και το ράλι τιμών ενδέχεται να οδηγήσει σε αλυσιδωτές συνέπειες. Η αύξησή τον Ιανουάριο του 2025 σε σχέση με πέρυσι προήλθε αποκλειστικά από τον ηλεκτρισμό, καθώς ήταν η υψηλότερη της τελευταίας πενταετίας αυξημένη κατά 54,2% σε σχέση με τον περσινό Ιανουάριο. Εντωμεταξύ, στην Ελλάδα, όπου η ηλεκτροπαραγωγή εξαρτάται κατά 50% από το φυσικό αέριο, ο Φεβρουάριος προβλέπεται δύσκολος.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση θα συνεχίσει την επιδότηση στα τιμολόγια ρεύματος για τα νοικοκυριά και τον Μάρτιο, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του site σήμερα.gr στις αρχές του ιδίου μήνα θα ανοίξει και η πλατφόρμα για τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για το κόστος της παραγωγής λόγω των υψηλών ενεργειακών τιμών. Ο ΣΕΒ και άλλες βιομηχανικές ενώσεις, ζητούν στήριξη από την ελληνική κυβέρνηση αν και η απάντηση ρίχνει τον πήχη των προσδοκιών.

Σε ό,τι αφορά και πάλι τα νοικοκυριά, αναμένεται να δοθούν σε δόσεις τα κίνητρα για τη μετάβαση στα μπλε τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς η συζήτηση κινείται για το ποιοι πρέπει να είναι οι πρώτοι δικαιούχοι, με την υφυπουργό Ενέργειας & Περιβάλλοντος, Αλεξάνδρα Σδούκου, να αναφέρει σε δήλωσή της πως πρέπει να είναι «ευάλωτοι». Πληροφορίες του site σήμερα.gr αναφέρουν πως με τον όρο «ευάλωτοι» στο υπουργείο Ενέργειας εννοούν εκείνους οι οποίοι είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) ρεύματος.

Υπενθυμίζεται πως οι εν λόγω δικαιούχοι είναι ταυτόχρονα και δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος το οποίο καταβάλλεται από τον ΟΠΕΚΑ.