Κατσίκες, σκύλοι, πρόβατα επιστρατεύονται για την πρόβλεψη σεισμών και ηφαιστειακών εκρήξεων

Στην προσπάθειά τους να προβλέψουν σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις και άλλα φυσικά φαινόμενα, οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν κατσίκες, σκύλους, πρόβατα και άλλα ζώα της φάρμας – αλλά και κάποια άγρια ζώα –, των οποίων τις κινήσεις θα παρακολουθούν από το διάστημα.

Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί μικροσκοπικούς πομπούς που τοποθετούνται σε θηλαστικά, πτηνά και έντομα. Οι λεπτομερείς κινήσεις αυτών των πλασμάτων θα παρακολουθούνται στη συνέχεια από έναν ειδικό δορυφόρο που θα εκτοξευθεί το επόμενο έτος.

Ο στόχος δεν είναι μόνο να μελετηθεί πώς τα ζώα αντιδρούν σε επικείμενα φυσικά γεγονότα, αλλά και να αποκτηθούν νέες γνώσεις σχετικά με την εξάπλωση ασθενειών μεταξύ τους, τη μετανάστευση και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, αναφέρει ο Guardian.

«Eλπίζουμε να εκτοξεύσουμε έναν στόλο από περίπου έξι δορυφόρους και να δημιουργήσουμε ένα παγκόσμιο δίκτυο παρατήρησης που όχι μόνο θα παρέχει λεπτομέρειες για τις μετακινήσεις της άγριας ζωής και την υγεία των ζώων σε ολόκληρο τον πλανήτη, αλλά θα αποκαλύπτει πώς τα πλάσματα αντιδρούν σε φυσικά φαινόμενα όπως οι σεισμοί», δήλωσε ο επικεφαλής του προγράμματος, Martin Wikelski, του Ινστιτούτου Max Planck για τη Συμπεριφορά των Ζώων στη Γερμανία.

Σε κάποια πρώτα πειράματα στη Σικελία, στις πλαγιές της Αίτνας, διαπιστώθηκε ότι οι κατσίκες είναι αρκετά καλές στην πρόβλεψη ηφαιστειακών εκρήξεων. Οι αισθητήρες έδειξαν ότι τα ζώα γίνονται νευρικά πριν από μια έκρηξη και αρνούνται να μετακινηθούν σε υψηλότερα βοσκοτόπια όπου υπό άλλες συνθήκες θα πήγαιναν με χαρά. «Γνωρίζουν εκ των προτέρων τι έρχεται. Δεν ξέρουμε πώς το κάνουν, αλλά το ξέρουν», δήλωσε ο Wikelski.

Παρομοίως, ερευνητές παρακολούθησαν σκύλους, πρόβατα και άλλα αγροτικά ζώα στα βουνά του Αμπρούτσο έξω από τη Ρώμη και διαπίστωσαν ότι και αυτά αντιδρούσαν με τρόπους που προέβλεπαν επτά από τους οκτώ μεγάλους σεισμούς στην περιοχή τα τελευταία 12 χρόνια.

Πώς εξηγείται η συμπεριφορά των ζώων

Το γιατί τα ζώα συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο δεν είναι σαφές. «Πριν εκδηλωθεί ένας σεισμός, οι τεκτονικές πλάκες ολισθαίνουν η μία πάνω στην άλλη υπό τεράστιες πιέσεις, και αυτό εκτοξεύει ιόντα από τα πετρώματα στον αέρα. Τα ζώα μπορεί να αντιδρούν σε αυτό», δήλωσε ο Wikelski, ιδρυτής της Διεθνούς Συνεργασίας για την Έρευνα των Ζώων με τη Χρήση του Διαστήματος (Icarus), στην οποία συμμετέχουν ομάδες επιστημόνων από όλο τον κόσμο.

Το πρόγραμμα Icarus κατέστη εφικτό λόγω της επανάστασης στην τεχνολογία σήμανσης. Οι μικροσκοπικοί ψηφιακοί πομποί – που χρησιμοποιούν μικρές μπαταρίες λιθίου – και οι φτηνές και άφθονες μικροσκοπικές συσκευές GPS κατέστησαν δυνατή την κατασκευή ηλεκτρονικών ετικετών που έχουν βάρος μόλις λίγα γραμμάρια.

Ο δορυφόρος Icarus CubeSat, πρόκειται να εκτοξευθεί μέσα στο 2025. «Μετά από αυτό, θα επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας μέχρι να έχουμε περίπου έξι CubeSats και ένα μόνιμο σύστημα παρακολούθησης των ζώων καθώς μετακινούνται και μεταναστεύουν σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Wikelski. «Αυτό θα μας παρέχει τεράστιο όγκο δεδομένων σχετικά με τον τρόπο συμπεριφοράς των ζώων».

Εκδήλωση και εξάπλωση ασθενειών

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα πλάσματα αντιδρούν στις γεωλογικές αλλαγές είναι μόνο ένας τομέας ενδιαφέροντος. «Για παράδειγμα, μπορούμε να ερευνήσουμε την υγεία της άγριας ζωής από το διάστημα» , πρόσθεσε ο Wikelski.

Για παράδειγμα, οι ηλεκτρονικές ετικέτες – εφοδιασμένες με μικροσκοπικά επιταχυνσιόμετρα – που έχουν τοποθετηθεί σε αυτιά αγριογούρουνων, μπορούν να δείξουν από τις αλλαγές στις κινήσεις τους αν έχουν αναπτύξει αφρικανική πανώλη των χοίρων. Η γνώση του πότε εκδηλώνεται ένα ξέσπασμα της νόσου στην άγρια φύση θα μπορούσε να είναι σημαντική για τον περιορισμό των επιπτώσεων της νόσου στα αγροκτήματα, λένε οι ερευνητές.