Καταγγέλει «παιχνίδια» στην αγορά του ρεύματος

Συστηματική πρακτική από κάποιους παίκτες που δηλώνουν στο χρηματιστήριο ενέργειας μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που χρειάζονται οι πελάτες τους, έτσι ώστε να αυξάνεται πλασματικά η ζήτηση και να «φουσκώνει» το κόστος του ρεύματος για τις βιομηχανίες, καταγγέλλει η ΕΒΙΚΕΝ.

Μελέτη της Grant Thornton, που έγινε για λογαριασμό της Ενωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας, υποστηρίζει ότι πάροχοι προβαίνουν επί σειρά μηνών σε σημαντικές «υπερδηλώσεις φόρτιων», αυξάνοντας τεχνητά τη ζήτηση και διαμορφώνοντας υψηλότερες τιμές στο χρηματιστήριο ενέργειας έναντι αυτών που θα υπήρχαν χωρίς τις παραπάνω πρακτικές.

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τη μελέτη, αποτυπώνεται στον αποκαλούμενο «Λογαριασμό Προσαυξήσεων 3», (ΛΠ3). Είναι μια από τις βασικές παραμέτρους για τη τελική διαμόρφωση του χονδρεμπορικού κόστους, καθώς περιλαμβάνει χρεώσεις γύρω από τη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης, τις απώλειες του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και άλλες ρυθμιζόμενες χρεώσεις που επιβάλλονται στο πλαίσιο της αγοράς.

Στη προκειμένη περίπτωση, υποστηρίζεται ότι η συνολική επιβάρυνση από το συγκεκριμένο λογαριασμό για το 2024 ανήλθε στα 394,8 εκατομμύρια ευρώ έναντι 299,9 εκατ. ευρώ το 2023, δηλαδή αυξήθηκε κατά 31,6%, κάτι που δεν μπορεί να αποδοθεί σε ανάλογη αύξηση της ζήτησης.

Τα φορτία κατά την ίδια περίοδο αυξήθηκαν μόλις κατά 3,3% και από τις 36,3 TWh διαμορφώθηκαν στα 37,5 TWh. Κλιμάκωση της επιβάρυνσης, αλλά με φορτία στα ίδια επίπεδα, καταγράφεται ειδικά τον Νοέμβριο του 2024, με τα ποσά να διαμορφώνονται στα 53 εκατ. ευρώ έναντι μόλις 21 εκατ. τον ίδιο μήνα του 2023, συμπαρασύροντας προς τα πάνω και τις χονδρεμπορικές τιμές.

Οπως υποστηρίζεται στη μελέτη, τα δεδομένα είναι ακόμη χειρότερα για τις επιχειρήσεις της Υψηλής Τάσης. Στην περίοδο Ιανουαρίου – Νοέμβριου 2024, η αύξηση των επιβαρύνσεων για τις παραπάνω βιομηχανίες φτάνει στο 37%, καθώς τα ποσά διαμορφώθηκαν στα 64,6 εκατ. ευρώ έναντι 47,2 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα του 2023.

Αλλά, η κατανάλωση ενέργειας των παραπάνω επιχειρήσεων αυξήθηκε μόλις κατά 4%, από τις 5,82 TWh στις 6,06 TWh. Κλιμάκωση και εδώ παρατηρείται το Νοέμβριο του 2024, όπου η μεν επιβάρυνση κατέγραψε αύξηση 134% έναντι του ίδιου μήνα το 2023 (8,83 εκατ ευρώ έναντι 3,76 εκατ), αλλά το φορτίο ήταν χαμηλότερο. Το συγκεκριμένο μήνα διαμορφώθηκε στις 551,8 GWh έναντι 560,6 GWh ένα χρόνο πριν.

Οι υπερδηλώσεις φορτίων

Στη πράξη, η μελέτη της Grant Thorton υποστηρίζει ότι υπάρχει στρέβλωση της αγοράς, και συγκεκριμένα για τις ποσότητες που δηλώνουν από τη προηγούμενη ημέρα οι προμηθευτές ότι θα χρειαστούν για λογαριασμό των πελατών τους την επόμενη ημέρα, και αντίστοιχα για τις προσφορές που υποβάλουν οι παραγωγοί ώστε να καλυφθεί η παραπάνω ζήτηση (Day Ahead Market).

Σύμφωνα με τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, όταν την ημέρα που πρέπει να εκτελεστούν οι παραπάνω εντολές, ο ΑΔΜΗΕ διαπιστώνει ότι η ζήτηση είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερη από αυτήν που έχει δηλωθεί, καλεί και τους παραγωγούς να περικόψουν τμήμα της προσφερόμενης ενέργειας.

Η προσφορά πρέπει πάντα να ισορροπεί με τη ζήτηση. Η εξομείωση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης γίνεται μέσω της λεγόμενης Αγοράς Εξισορρόπησης (balancing market), μέσω της οποίας ο ΑΔΜΗΕ καλεί τους παραγωγούς των θερμικών μονάδων να μειώσουν τη διαθέσιμη παραγωγή τους, κάτι για το οποίο αμείβονται. Οσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, τόσο αυξάνεται και το κόστος της εξισορρόπησης.

Τούτων δοθέντων, ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, Αντώνης Κοντολέων απέστειλε επιστολή στη ΡΑΕΕΥ και τον ΑΔΜΗΕ, ζητώντας τη διενέργεια έρευνας γύρω από τη συμπεριφορά των προμηθευτών και τις προσφορές που υποβάλλουν στην Αγορά Εξισορρόπησης, θυμίζοντας ότι σε αντίστοιχα συμπεράσματα κατέληγε και μελέτη του Διαχειριστή, τον Ιούνιο του 2024, με αντικείμενο τις συστηματικές αποκλίσεις της ζήτησης για το διάστημα 01/9/2022- 31/8/2023.

Σύμφωνα με εκείνη τη παλαιότερη μελέτη, κατά το πρώτο εννιάμηνο της εξεταζόμενης περιόδου, (Σεπτέμβριος 2022-Μάιος 2023), καταγράφονταν υποδηλώσεις φορτίων, με αντιστροφή της τάσης και υπερδηλώσεις φορτίων κατά το τελευταίο τρίμηνο (Ιούνιος 2023- Αυγουστος 2023).

Τα παραπάνω υποδηλώνουν μια «στρατηγική», κατά τον Πρόεδρο της ΕΒΙΚΕΝ, καθώς οι υπερδηλώσεις φορτίων από τον Ιούνιο του 2023 συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Σε επίπεδα ποσοστών, τα στοιχεία της Grant Thorton, δείχνουν μια υπερδήλωση φορτίων σε επίπεδα 5%-7,5%, αποκλίσεις που με βάση το μοντέλο λειτουργίας της αγοράς, τιμωρούνται από τον ΑΔΜΗΕ με τη λεγόμενη «χρέωση μη συμμόρφωσης».

«Προφανώς, η χρέωση μη συμμόρφωσης δεν αποτελεί επαρκές αντικίνητρο ώστε να μην συνεχίζουν συγκεκριμένοι παίκτες να υπερδηλώνουν συστηματικά το φορτίο, καθώς πιθανότατα τα οφέλη τους ως παραγωγοί να είναι μεγαλύτερα», αναφέρει ο κ. Κοντολέων.

Καταλήγοντας, η επιστολή της ΕΒΙΚΕΝ σημειώνει ότι «υπάρχει ανάγκη να διενεργηθεί παρόμοια μελέτη, η οποία θα αναδείξει ποιοι μεγάλοι παίκτες ακολουθούν συστηματικά αυτή την πολιτική, καθώς επίσης εάν η υπερδήλωση του φορτίου εντοπίζεται σε συγκεκριμένες περιόδους ή και ώρες μέσα στην ημέρα», προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να υπολογιστεί το όποιο όφελος των προμηθευτών λόγω των συμπεριφορών αυτών λαμβάνοντας υπόψη και την ιδιότητα τους ως παραγωγοί».