«Καμπανάκι» για διεθνές εμπορικό χάος από τον διπλασιασμό των δασμών στα μέταλλα του Καναδά

Σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε διεθνώς η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ χθες (11.3.2025) να ανεβάσει τους δασμούς στο 50% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που εισάγουν οι ΗΠΑ από τον Καναδά.

Αίφνης, ενώ φαινόταν να επέρχεται ηρεμία μετά το άγριο sell off το οποίο είχε υποστεί η Wall Street ένα 24ωρο πριν κάτω από το βάρος της αβεβαιότητας λόγω των αλλεπάλληλων μπρος – πίσω του Ντόναλντ Τραμπ σε σχέση με τους δασμούς, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια αλλά και η αμερικάνικη αγορά ξαναγύρισαν σε βαθύ κόκκινο σημειώνοντας σημαντικές απώλειες.

Υπενθυμίζεται, πως ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε χθες ότι διπλασιάζει τον δασμό στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από τον Καναδά (από 25% στο 50%), ανταποδίδοντας στην κίνηση του Οντάριο να επιβάλει εισφορά στην ηλεκτρική ενέργεια που εισάγεται από τις ΗΠΑ.

Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για τους δασμούς στον Καναδά έχει ισχύ από σήμερα (12.3.2025), ενώ από την 2η Απριλίου αναμένονται να μπουν σε ισχύ νέοι δασμοί ενάντια στον Καναδά, εάν η γειτονική χώρα δεν μειώσει τους δασμούς στα γαλακτοκομικά προϊόντα και σε άλλα αμερικανικά προϊόντα. Την ίδια στιγμή, η κίνηση όξυνσης της αντιπαράθεσης ενισχύει την απειλή της ύφεσης για την οικονομίας των ΗΠΑ, όπως προειδοποιούν αναλυτές.

Η Λόρα Τζάκσον Γιανγκ, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bentley, δήλωσε ότι η αβεβαιότητα αποτελεί βάση κινδύνων.

«Υπάρχει μια ουσιαστική απειλή ύφεσης που έχει αυξηθεί τις τελευταίες εβδομάδες και είναι κάτι που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε», δήλωσε η Γιανγκ, προσθέτοντας ότι όταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν έχουν σαφήνεια για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας, γίνονται πιο συγκρατημένοι στα σχέδια δαπανών. «Μεγάλο μέρος αυτού που οδηγεί τις χαοτικές διακυμάνσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές αυτή τη στιγμή οφείλεται στην αβεβαιότητα», πρόσθεσε.

«Αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο για τις επιχειρήσεις που εξετάζουν αν τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να επενδύσουν ή να επεκτείνουν το εργατικό τους δυναμικό», πρόσθεσε ο Γιανγκ. «Μπορεί επίσης να δούμε επιπτώσεις στις καταναλωτικές δαπάνες, καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να ενισχύουν τις αποταμιεύσεις τους με ασαφείς προοπτικές για την εργασιακή τους ασφάλεια».

O «πόλεμος» με την Ευρώπη

Η όξυνση και εξάπλωση της αναταραχής μετά από μια απόφαση που αφορά, φαινομενικά, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, έχει σαφείς εξηγήσεις:

1. Οι εξαγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ απειλούν ξεκάθαρα και την Ευρώπη με τον Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει δηλώσει πως έχει με σκοπό να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την ΕΕ. Μάλιστα, ο επόμενος γύρος δασμών που θέτει στο στόχαστρο τις εισαγωγές αυτοκινήτων από τον Καναδά, βάζει σε «αναμμένα κάρβουνα» και τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες οι οποίες στην κυριολεξία δεν ξέρουν τι να… περιμένουν. Ήδη, οι πρώτες αντιδράσεις των επενδυτών στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ήταν να ξεπουλήσουν τις μετοχές αυτοκινήτων με την Stellantis να χάνει 5% της αξίας της σε λίγες ώρες. Το ίδιο ισχύει για αμέτρητες εταιρείες της ηπείρου οι οποίες ανησυχούν για το ποια θα είναι η επόμενη, περισσότερο ή λιγότερη απρόβλεπτη, κίνηση του Τραμπ.
2. Οι απώλειες τρισεκατομμυρίων δολαρίων τα οποία έχουν χάσει οι αγορές μέσα σε λίγες εβδομάδες, έχουν προκληθεί πριν καλά – καλά εφαρμοστούν οι δασμοί της νέας θητείας Τραμπ στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, προκαλώντας ερωτηματικά σχετικά με τις πραγματικές επιπτώσεις που θα επιφέρει η ενεργοποίησή τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζεται για έναν γύρο αμερικανικών δασμών ύψους 25% από σήμερα στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα, οι οποίες μάλιστα επηρεάζουν περισσότερες εξαγωγές σε αξία από τους δασμούς που επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις εισαγωγές μετάλλων της ΕΕ το 2018, ύψους 6,4 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται πως οι δασμοί το 2018 ήταν 10% ενώ πλέον πολλαπλασιάζονται στο 25%. Οι δασμοί θα εφαρμοστούν επίσης σε «παράγωγα προϊόντα», όπως εξαρτήματα μηχανημάτων από χάλυβα και αντικείμενα πλούσια σε αλουμίνιο.

Η ελβετική υπηρεσία παρακολούθησης Global Trade Alert έχει εκτιμήσει την αξία των εξαγωγών της ΕΕ τέτοιων παράγωγων προϊόντων σε 20,3 δισ. δολάρια πέραν των 8 δισ. ευρώ από τις εξαγωγές των ίδιων των μετάλλων.

Επιπλέον, στις 21 Φεβρουαρίου οι ΗΠΑ εξέδωσαν υπόμνημα στο οποίο εκφράζονται ανησυχίες του για την αντιμετώπιση των αμερικανικών ψηφιακών εταιρειών από το εξωτερικό, ιδίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ζητείται από τον εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ να επανεξετάσει τυχόν φόρους ψηφιακών υπηρεσιών.

Η προσοχή τώρα είναι στραμμένη και προς την Κομισιόν, καθώς η ενεργοποίηση των αμερικανικών δασμών θα οδηγήσει σε ευρωπαϊκά αντίποινα, με κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης, όπως έγινε και στην περίπτωση του Καναδά, όπου οι δασμοί στην αμερικανική ενέργεια είχαν ως αποτέλεσμα το 50% στα καναδικά μέταλλα.

Το χρονολόγιο των δασμών του Ντόναλντ Τραμπ σε Καναδά, Μεξικό και Κίνα

Φυσικά, η νέα αυτή φάση στον εν εξελίξει εμπορικό πόλεμο δεν είναι μία κόντρα μεταξύ ΗΠΑ, Καναδά ή ΕΕ. Στην λίστα αναμονής του Τραμπ περιμένουν ένας μεγάλος αριθμός εμπορικών εταίρων οι οποίοι βρίσκονται στο «κενό» σχετικά με το τι θα «ξημερώσει» στις εμπορικές τους σχέσεις με την υπερδύναμη, μετά από τα αλλεπάλληλα «σκωτσέζικα ντους» στα οποία υποβάλλει ο Αμερικανός πρόεδρος την διεθνή κοινότητα.

Μετά από τις προεκλογικές του εξαγγελίες, ο Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα την 1η Φεβρουαρίου για την επιβολή δασμών στις εισαγωγές από το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα –10% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα και 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά– από τις 4 Φεβρουαρίου, συμφωνώντας τελικά σε 30ήμερη παύση των απειλών κατά του Μεξικού και του Καναδά, αφού αμφότεροι έλαβαν μέτρα για να κατευνάσουν τις ανησυχίες του Αμερικανού.

Οι νέοι δασμοί 10% του Τραμπ τέθηκαν σε ισχύ στις 4 Φεβρουαρίου για όλες τις κινεζικές εισαγωγές με την Κίνα να ανταπαντά την ίδια ημέρα ανακοινώνοντας καταιγισμό αντιμέτρων, συμπεριλαμβανομένων σαρωτικών νέων δασμών σε διάφορα αμερικανικά προϊόντα και μιας αντιμονοπωλιακής έρευνας για την Google, ενώ στις 10 Φεβρουαρίου ήρθαν νέοι κινέζικοι δασμοί 15% στον αμερικανικό άνθρακα και LNG και 10% στο αμερικανικό αργό, γεωργικά μηχανήματα και αυτοκίνητα μεγάλων κινητήρων.

Την ίδια ημέρα ο Τραμπ ανακοίνωσε σχέδια για την αύξηση των δασμών χάλυβα και αλουμινίου, κάτι που οδηγεί όλες τις εισαγωγές χάλυβα να φορολογούνται με ελάχιστο συντελεστή 25%, ενώ αυξάνει επίσης τους δασμούς του 2018 για το αλουμίνιο στο 25% από 10% που είχε οριστεί να τεθεί σε ισχύ στις 12 Μαρτίου.

Τρεις ημέρες αργότερα ανακοίνωσε το σχέδιο του για τους ανταποδοτικούς δασμούς με όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, ενώ πέρα από την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό, βάζει στόχαστρο και άλλες χώρες, όπως η Ινδία. Στο ίδιο πλαίσιο, θέτει στο επίκεντρο την ΕΕ απειλώντας με δασμούς 25%.

Στις 4 Μαρτίου τίθενται σε ισχύ οι δασμοί 25% στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό αν και περιορίζει την επιβολή στο 10% για την καναδική ενέργεια και διπλασιάζει τον δασμό σε όλες τις κινεζικές εισαγωγές σε 20%.

Και οι τρεις χώρες υπόσχονται αντίποινα. Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε δασμούς σε περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικών προϊόντων και η πρόεδρος του Μεξικού Κλαούντια Σεϊνμπάουμ δηλώνει ότι η χώρα της θα απαντήσει με τους δικούς της ανταποδοτικούς δασμούς στα αμερικανικά αγαθά.

Η Κίνα, εν τω μεταξύ, επιβάλλει δασμούς έως και 15% σε ένα ευρύ φάσμα βασικών αγροτικών προϊόντων των ΗΠΑ.

Στις 5 Μαρτίου, ο Τραμπ χορηγεί εξαίρεση ενός μηνός στους νέους δασμούς του που επηρεάζουν προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά για τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες ενώ την επομένη αναβάλλει για ένα μήνα τους δασμούς 25% σε πολλές εισαγωγές από το Μεξικό και ορισμένες εισαγωγές από τον Καναδά, αν και συνεχίζει να προαναγγέλλει πως οι ανταποδοτικοί δασμοί ξεκινούν στις 2 Απριλίου. Οι παραπάνω κινήσεις οδηγούν σε ελπίδες αποκλιμάκωσης της κρίσης.

Στις 10 Μαρτίου η Κίνα αντέδρασε στον διπλασιασμό των αμερικάνικων δασμών, επιβάλλοντας επιπλέον φόρους 15% σε βασικά αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, όπως κοτόπουλο, χοιρινό κρέας, σόγια και βοδινό κρέας, αν και αρχικά είχε αναγγείλει αναβολή έως τις 12 Απριλίου.