Θα σπείρει ο Τραμπ τη διχόνοια στην ΕΕ;

Σε αναμονή κράτησε τις Βρυξέλλες για λίγες ημέρες ο Μάρκο Ρούμπιο, πριν απαντήσει στην ανοιχτή πρόσκληση της Κάγια Κάλας να δώσει το «παρών» σε συνάντηση των ευρωπαίων υπ. Εξωτερικών. Η κορυφαία διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέστειλε ανοιχτή πρόσκληση στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ να παραστεί σε τακτική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του μπλοκ για να ξεκινήσουν «με το δεξί» οι νέες διατλαντικές σχέσεις.

Η Κάλας δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι του ζήτησε να έρθει «για να εξηγήσει τις απόψεις των Ηνωμένων Πολιτειών», οι οποίες περιλαμβάνουν πλέον την «κατάληψη» της Γροιλανδίας, όπου ζουν 55.000 πολίτες της ΕΕ. Ο Ρούμπιο δεν εμφανίστηκε στη συνάντηση της Δευτέρας, ούτε μέσω βιντεοκλήσης. Από ό,τι αναφέρουν τα διεθνή ΜΜΕ, δεν φαίνεται να απάντησε καν στην πρόσκληση της Κάλας.

Οταν ρωτήθηκε σχετικά, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρκέστηκε να δηλώσει το εξής: «Δεν έχουμε να ανακοινώσουμε κάποιο ταξίδι αυτή τη στιγμή». Πάντως το Politico σημείωσε ότι η μη εμφάνισή του δεν είναι απαραίτητα ένα μοιραίο διπλωματικό ατόπημα.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ τείνουν να συνεδριάζουν τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, οπότε ο Ρούμπιο μπορεί να εμφανιστεί την επόμενη φορά. Η Κάλλας τόνισε επίσης ότι είναι «πρόθυμη να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον το συντομότερο δυνατό».

Αργότερα, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας δήλωσε ότι είχε μια θετική τηλεφωνική επικοινωνία με τον αμερικανό ΥΠΕΞ.

Good call with @SecRubio.

We discussed global issues where the EU and US have the same interests, including Russia’s war in Ukraine, Iran’s malign influence and challenges posed by China.

The EU and US are always stronger together.

Looking forward to meeting you soon. pic.twitter.com/leKEB81SUT

— Kaja Kallas (@kajakallas) January 28, 2025

«Συζητήσαμε παγκόσμια ζητήματα για τα οποία ΕΕ και ΗΠΑ έχουν τα ίδια συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένων του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, της κακόβουλης επιρροής του Ιράν και των προκλήσεων που θέτει η Κίνα» αναφέρει η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας.

«Η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι πάντα ισχυρότερες μαζί. Ευελπιστώ να σας συναντήσω σύντομα» έγραψε στο X.

Ανησυχία στις Βρυξέλλες

Η σιωπή του Ρούμπιο προκαλεί ανησυχία στους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες, οι οποίοι υποψιάζονται ότι η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ βάζει στον πάγο σκόπιμα την ΕΕ, όπως εκπροσωπείται από τις Βρυξέλλες και τα πανευρωπαϊκά διπλωματικά πλαίσια, προς όφελος εκπροσώπων κρατών-μελών. Ολα αυτά στο πλαίσιο της προσφιλούς στον Τραμπ στρατηγικής τού «διαίρει και βασίλευε» για την αποδυνάμωση του μπλοκ.

Η στάση αυτή θα σηματοδοτούσε μια απότομη στροφή συγκριτικά με τον Τζο Μπάιντεν, η κυβέρνηση του οποίου συνεργάστηκε στενά με το γραφείο της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τα πάντα, από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας έως την προμήθεια εμβολίων.

Ο κίνδυνος για την Ευρώπη είναι ότι ο Τραμπ θα καταφέρει να αποδυναμώσει την ενότητα του μπλοκ, καθιστώντας τις Βρυξέλλες πιο ευάλωτες στις πιέσεις της Ουάσινγκτον σε θέματα όπως το εμπόριο.

Οπως εξηγεί το Politico, οι Βρυξέλλες είναι υπεύθυνες για τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών για λογαριασμό όλων των χωρών της ΕΕ, αλλά η επιλεκτική πίεση σε συγκεκριμένες χώρες από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να κάμψει τη συλλογική αποφασιστικότητα του μπλοκ.

Ο Τραμπ απείλησε τη σύμμαχό του στο ΝΑΤΟ Δανία με κυρώσεις, εκτός αν η Κοπεγχάγη υποχωρήσει στις απαιτήσεις του για τη Γροιλανδία, οι οποίες δεν έχουν διευκρινιστεί επακριβώς. Μπροστά σε αυτή την απειλή, η δανή πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν πραγματοποίησε περιοδεία-αστραπή σε Βερολίνο, Παρίσι και Βρυξέλλες για να χτίσει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο απέναντι στον Τραμπ.

Ο αμερικανός πρόεδρος δεν προσκάλεσε κανέναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους του μπλοκ –τη Φον ντερ Λάιεν, την Κάλλας ή τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα– στην ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου, επιλέγοντας αντ’ αυτού να προσκαλέσει τον ακροδεξιά πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι πιο ανησυχητικό για τις Βρυξέλλες το γεγονός ότι η ΕΕ φαίνεται να βρίσκεται πολύ χαμηλά στη λίστα με τις προτεραιότητες του Ρούμπιο. Εκτός από τις τηλεφωνικές συνομιλίες με τους υπουργούς Εξωτερικών 12 χωρών εκτός ΕΕ, ο Αμερικανός έχει μιλήσει μόνο με ελάχιστους ΥΠΕΞ του μπλοκ από τότε που διορίστηκε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτό έχει δημιουργήσει ήδη ένα χάσμα μεταξύ των πρωτευουσών της ΕΕ και των Βρυξελλών.

Μεταξύ όσων είχαν την τύχη να εξασφαλίσουν τηλεφωνικό χρόνο με τον Ρούμπιο, υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία για την κατάσταση των διατλαντικών σχέσεων υπό τον Τραμπ.

«Δεν υπήρξε κανένα αρνητικό μήνυμα προς την Ιταλία από τους Αμερικανούς, οπότε πιστεύω ότι τα πράγματα βαίνουν απολύτως προς τη σωστή κατεύθυνση» δήλωσε ο ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, μία ημέρα μετά τη συνομιλία του με τον Ρούμπιο. «Πιστεύω ότι υπάρχει χώρος για έναν καλό διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Για τους κορυφαίους αξιωματούχους της ΕΕ δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να επιδείξουν ένα γενναίο πρόσωπο και να διαφημίσουν το άνοιγμα της ΕΕ στον διάλογο με τη νέα κυβέρνηση. Αλλοι υπουργοί εξέφρασαν την ελπίδα ότι στο τέλος όλα θα πάνε καλά μεταξύ ΕΕ και Ουάσινγκτον.

«Νομίζω ότι είναι απολύτως ζωτικής σημασίας η ΕΕ και οι ΗΠΑ να δημιουργήσουν μια βαθιά και ουσιαστική σχέση εργασίας» δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Εμπορίου και Εξωτερικών της Ιρλανδίας, Σάιμον Χάρις. Μένει να δούμε αν ο Ρούμπιο δώσει το «παρών» στην επόμενη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, στις 24 Φεβρουαρίου.

. . .