Θα μπορέσει ο Μερτς να κάνει τη διαφορά;

Ο Φρίντριχ Μερτς, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών της Γερμανίας που νίκησαν στις πρόωρες εκλογές της Κυριακής, έχει εκφράσει την προθυμία του να χαράξει μια νέα πορεία. Αλλά η πορεία αυτή παραμένει θολή.

«Μέσα σε αυτήν την Ευρώπη, η Γερμανία πρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο», είπε ο Μερτς στην Εσση. «Πρέπει να αναλάβουμε αυτήν την ευθύνη. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι αποφασισμένος να το κάνω».

Ομως σε περιόδους κρίσης, σημείωσε το Politico, οι γερμανοί ηγέτες κατά κανόνα υπόσχονται αλλαγές και μετά εξηγούν γιατί αυτές οι αλλαγές θα πρέπει να περιμένουν. Αυτό έκανε και ο (απερχόμενος) καγκελάριος Ολαφ Σολτς σε όλη την άδοξη τετραετή θητεία του.

Κατά την άφιξή του στο Παρίσι αυτή την εβδομάδα, συμμετέχοντας σε μια έκτακτη συνάντηση για να συζητηθούν όσα επεισοδιακά διαδραματίστηκαν στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, ο Σολτς είπε πολλά. Οταν όμως ρωτήθηκε εάν ήταν έτοιμος να δεσμεύσει τη Γερμανία σε μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία, απάντησε: «Δυστυχώς, είμαστε ακόμη πολύ μακριά» από εκείνη τη στιγμή.

Νωρίτερα, σε προεκλογική συγκέντρωση στην πόλη του Κάσελ, ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος είχε πει μια παρόμοια αόριστη κοινοτοπία: «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη θα ξεπεράσει τις προκλήσεις του μέλλοντος με δυνατό και κυρίαρχο τρόπο».

Μετά τις κάλπες της Κυριακής ο Σολτς μας τελείωσε. Και ενώ ο Φρίντριχ Μερτς έχει πολλά ελαττώματα, η έλλειψη αποφασιστικότητας δεν είναι ένα από αυτά. Θα είναι η εκλογή του το σημείο καμπής για την επάνοδο της Γερμανίας στο προσκήνιο;

Ο Μερτς δίνει την εντύπωση ότι θέλει να είναι διαφορετικός ηγέτης, τόσο από τον Σολτς όσο και από την προκάτοχό του, Ανγκελα Μέρκελ. Περίμενε πολύ καιρό –και στη σκιά της Μέρκελ με την οποία δεν τα πήγε ποτέ καλά– για να έρθει στην εξουσία και στην ηλικία των 69 ετών, μπορεί να έχει μόνο μια ευκαιρία στην καγκελαρία.

Θα έχει τρία τεράστια καθήκοντα, σύμφωνα με το Politico: να ενισχύσει το γερμανικό σύστημα ασύλου, μια επείγουσα πρόκληση μετά το πρόσφατο κύμα τρομοκρατικών επιθέσεων· να οδηγήσει στην ανάκαμψη μια προβληματική οικονομία και να μετασχηματίσει τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του. Προκειμένου να εκπληρώσει τις δύο τελευταίες από αυτές τις προτεραιότητες, θα χρειαστεί να χαλαρώσει το συνταγματικό φρένο στον δανεισμό, κάτι που άφησε να εννοηθεί ότι είναι έτοιμος να κάνει.

Ο Σολτς τον Φεβρουάριο του 2022 εκφώνησε την περίφημη ομιλία του Zeitenwende (σημείο καμπής), μόλις λίγες ημέρες αφότου ο  Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία. Τότε, πρότεινε ότι ο ίδιος και η Γερμανία ήταν τελικά έτοιμοι να επενδύσουν σε σκληρή δύναμη για να υπερασπιστούν τη δημοκρατία. Και η δημοτικότητα του Σολτς εκτινάχθηκε στα ύψη.

Ομως, αντί να υιοθετήσει πραγματικά αυτή τη νέα ισχυρή προσέγγιση, ο Σολτς έκανε πίσω. Υπέκυψε στους «ειρηνιστές του σαλονιού» που παραμένουν ισχυροί μέσα στο κόμμα του. Και ενώ η Γερμανία κατέληξε να γίνει ο μεγαλύτερος στρατιωτικός δωρητής της Ουκρανίας, η υποστήριξη ήταν συχνά καθυστερημένη και δεν περιελάμβανε το πιο ισχυρό οπλικό σύστημα, που είχε ζητήσει το Κίεβο.

Εκτός από την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής, η Ευρώπη στο σύνολό της μόλις πρόσφατα πέτυχε τον στόχο αμυντικών δαπανών για του 2% του ΑΕΠ που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε από τις χώρες του ΝΑΤΟ το 2014. Και τώρα, ο Μερτς και άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αντιμετωπίσουν το 3% που απαιτεί ο Τραμπ. Ο ίδιος ωστόσο δηλώνει ότι ίσως να έχει φτάσει το τέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και να είναι η ώρα για μια ευρωπαϊκή διάδοχη κατάσταση, χωρίς τους Αμερικανούς.

Καθώς ο νέος Λευκός Οίκος φαίνεται έτοιμος να συνάψει μια σκληρή συμφωνία με το Κρεμλίνο, η προσοχή της Γερμανίας θα πρέπει να στραφεί όχι μόνο στην υπεράσπιση της Ουκρανίας από τη Ρωσία αλλά και στην προστασία της Ευρώπης από τις δίδυμες απειλές Τραμπ και Πούτιν. Η περιφρόνηση του Βανς και άλλων στο περιβάλλον του Τραμπ που επιδεικνύεται προς τη δυτική δημοκρατία –ή τουλάχιστον την ευρωπαϊκή ερμηνεία της δυτικής δημοκρατίας– επηρεάζει ιδιαίτερα τη Γερμανία.

Συναντώντας επιδεικτικά την ηγέτη του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) Αλις Βάιντελ (ενώ απέφευγε τον Σολτς) και ζητώντας την απομάκρυνση του «τείχους προστασίας» της Γερμανίας ενάντια στην Ακροδεξιά, ο Βανς, στην πραγματικότητα, ενέκρινε το AfD μια εβδομάδα πριν από την ημέρα των εκλογών. Ο έρωτας του τεχνολογικού δισεκατομμυριούχου Ελον Μασκ με τη Βάιντελ κάνει επίσης πολλούς Γερμανούς να αναρωτιούνται αν οι ΗΠΑ είναι πλέον προστάτης ή εχθρός τους.

Από την επόμενη εβδομάδα, πιθανότατα θα πρέπει να ξεκινήσει το έργο του σχηματισμού της νέας κυβέρνησης της Γερμανίας, είτε σε συνεργασία με το SPD είτε με τους Πρασίνους, ή πιθανώς και με τους δύο. Ο Μερτς έχει πει ότι δεν θα κάνει πολλά παζάρια. Η Γερμανία αντιμετωπίζει πάρα πολλές κρίσεις σε πάρα πολλά μέτωπα και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο καθυστέρησης.

Τα κυρίαρχα κόμματα θα πρέπει να αποδείξουν στους ψηφοφόρους και στους αμερικανούς επικριτές τους ότι μπορούν να οργανώσουν μια ανθεκτική διοίκηση, η οποία στη συνέχεια θα πείσει ότι η Ευρώπη «μετράει».

Ωστόσο, αυτό απαιτεί μια θαρραλέα Γερμανία, με επικεφαλής έναν θαρραλέο καγκελάριο, καταλήγει το Politico. Θα είναι ο Μερτς αυτός ο άνθρωπος;

. . .