Θα κάνουμε σεξ; Υπόγραψε το συμφωνητικό

«Ποιες μεθόδους αντισύλληψης εφαρμόζετε;», «συναινείτε στο στοματικό σεξ;», «σας αρέσει να μιλάτε βρώμικα;». Αυτές είναι ορισμένες από τις ερωτήσεις που εμπεριέχονται στα προ-σεξουαλικά συμβόλαια, τα οποία έχουν προκαλέσει την αγανάκτηση της ισπανικής κοινής γνώμης, μετά την αποκάλυψη ότι ολοένα περισσότεροι ποδοσφαιριστές της La Liga υποχρεώνουν τις ερωτικές συντρόφους τους να τα υπογράφουν πριν πέσουν μαζί τους στο κρεβάτι, ούτως ώστε να μη βρεθούν μια μέρα κατηγορούμενοι για βιασμό.

Στην κοινοποίηση του επίμαχου εντύπου, το οποίο έλαβε από έναν ξένο ποδοσφαιριστή, προέβη ο Μιγκέλ Γκαλάν, πρόεδρος της Σχολής Προπονητών Ποδοσφαίρου της Ισπανίας (CENAFE). Το κοινοποίησε στο διαδίκτυο μετά την πρόσφατη σύλληψη του επιθετικού της Βαλένθια, Ράφα Μιρ, ο οποίος κατηγορείται για σεξουαλική επίθεση εναντίον δύο γυναικών.

Η σεξουαλική βία στην Ισπανία με δράστες αστέρες του ποδοσφαίρου τείνει να λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Η Εουτζενία Νικολόζι της Repubblica θυμίζει ενδεικτικά ότι, μόλις πριν από μερικούς μήνες, ο Ντάνι Αλβες, πρώην αμυντικός της Μπαρτσελόνα, καταδικάστηκε σε τεσσεράμισι ετών κάθειρξη, κατηγορούμενος για βιασμό (αν και στη συνέχεια αποφυλακίστηκε, εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσης που άσκησαν οι δικηγόροι του, καταβάλλοντας εγγύηση ένα εκατομμύριο ευρώ). Η λίστα με τα ονόματα ποδοσφαιριστών κατηγορουμένων για σεξουαλική βία είναι μεγάλη, εξ ου και η ιδέα για ένα προληπτικό προ-σεξουαλικό συμβόλαιο με στόχο την εξασφάλιση της συναίνεσης των πιθανών ερωτικών συντρόφων τους.

Στο έντυπο αναφέρονται τα ονόματα των συμβαλλόμενων καθώς και η ημερομηνία σύναψης του συμβολαίου, ενώ όσον αφορά τη σεξουαλική επαφή αυτή καθαυτή προσδιορίζονται λεπτομερώς τα πάντα – περιλαμβανομένων και των τύπων συνουσίας που είναι αποδεκτοί από την εκάστοτε ερωτική σύντροφο.

Αλλά υπάρχει και μια ειδική ρήτρα, η οποία ορίζει πως η υπογράφουσα το συμβόλαιο αποδέχεται το ενδεχόμενο του «κατά λάθος βιασμού», με τη λογική ότι «ένας άνδρας, καθώς κινείται, θα μπορούσε άθελά του να διεισδύσει στον κόλπο, ακόμα κι αν δεν προβλέπεται στο συμβόλαιο».

Αυτός ο «σκανδαλώδης», όπως τον χαρακτηρίζει η ιταλίδα δημοσιογράφος, όρος ξεσήκωσε τη γενική κατακραυγή στην Ισπανία, καθώς μια παρόμοια ρήτρα δεν είχε συμπεριληφθεί ποτέ ξανά σε κάποιον από τους πολλούς τύπους προ-σεξουαλικών συμβολαίων που κυκλοφορούν εδώ και αρκετά, πλέον, χρόνια.

Οπως αναφέρεται στο ιταλικό δημοσίευμα, ήδη από το 2004, στον απόηχο της καταγγελίας που υπέβαλε μια 19χρονη υπάλληλος ξενοδοχείου για βιασμό κατά του κορυφαίου μπασκετμπολίστα των Los Angeles Lakers Κόμπι Μπράιαντ, ορισμένοι αθλητές είχαν αποκαλύψει, μιλώντας σε αθλητικά περιοδικά, ότι πλέον έκαναν σεξ μόνον αφού οι ερωτικές τους σύντροφοι υπέγραφαν το σχετικό συμφωνητικό.

Επειτα από σχεδόν μια δεκαετία, το 2015, κοινοποιήθηκαν στοιχεία για την έκταση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης/βίας στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, προκαλώντας σάλο, καθώς διαπιστώθηκε πως θύμα έπεφτε κατά μέσο όρο μία στις πέντε φοιτήτριες και ένας στους 16 φοιτητές. Με στόχο την αντιμετώπιση του προβλήματος, μια ομάδα ακτιβιστών, που σήμερα δεν υπάρχει πια, η Affirmative Consent Project, άρχισε να μοιράζει στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις «έντυπα συναίνεσης», προσφέροντας στους φοιτητές και στις φοιτήτριες ακόμη και στιλό για την υπογραφή τους. Την ίδια περίπου περίοδο η Καλιφόρνια προέβη στη θέσπιση ενός πολιτειακού εντύπου συναίνεσης, υποχρεώνοντας ταυτόχρονα με νόμο τα πανεπιστήμια και τα κολέγιά της να τον εφαρμόσουν.

Οι πρώτες εφαρμογές δεν άργησαν να εμφανιστούν. Το 2014 η Apple αναγκάστηκε να αποσύρει από τα ψηφιακά καταστήματά της την Good2Go, μια εφαρμογή που είχε αναπτύξει έναν μήνα νωρίτερα μια start-up του Σαν Ντιέγκο και παρείχε στους χρήστες τη δυνατότητα να δίνουν την «καταφατική συναίνεσή» τους, όντας όμως υποχρεωμένοι να ενημερώνουν την εφαρμογή, όχι μόνο πού και πότε θα γινόταν η όποια σεξουαλική επαφή, αλλά και αν είχαν καταναλώσει αλκοόλ.

Το 2018, μια ολλανδική start-up λάνσαρε την εφαρμογή LegalFling, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι We-Consent, uConsent, Yes Means Yes και άλλες, «όλες σχεδιασμένες να αποκρυσταλλώνουν τη στιγμή της συναίνεσης προς αποφυγή παρεξηγήσεων και, κυρίως, ποινικών μπελάδων», όπως συνοψίζει η δημοσιογράφος της Repubblica, αναφέροντας ενδεικτικά ότι στον ιστότοπο μιας άλλης παρόμοιας εφαρμογής, της Coscent Amour, επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι «καθημερινά απαγγέλλονται ψευδείς κατηγορίες εναντίον αθώων αγοριών».

Τον Ιανουάριο του 2021 στη Δανία, στον απόηχο της ψήφισης ενός νέου νόμου για το έγκλημα του βιασμού, μια ομάδα προγραμματιστών, σε συμφωνία με την κυβέρνηση, κυκλοφόρησε το iConsent: για την υπογραφή του σχετικού συμφωνητικού αρκούσαν οι αριθμοί τηλεφώνου των συμβαλλομένων μερών, ενώ είχε ισχύ για μόνον 24 ώρες και μία σεξουαλική επαφή. Ωστόσο, έως το τέλος του έτους η εφαρμογή είχε ήδη εξαφανιστεί από τα ψηφιακά καταστήματα. Ναυάγησε, όπως και πολλές άλλες, καθώς «η συναίνεση δεν είναι μια διαπραγμάτευση προς  ολοκλήρωση, αλλά μια συζήτηση που δεν τελειώνει ποτέ», όπως εύστοχα σημειώνει η Εουτζενία Νικολόζι.

Οι εφαρμογές και τα συμβόλαια δεν έχουν νομική αξία και δεν καταδεικνύουν τίποτε άλλο εκτός από την «ανθρώπινη αθλιότητα», σχολίασε, μιλώντας στη Repubblica, η Ελβίρα Ρουτιλιάνο, νομική σύμβουλος της ιταλικής εθελοντικής οργάνωσης κατά της βίας Le Onde. «Δεν έχει αξία ούτε μεταξύ των μερών, πόσο μάλλον στο δικαστήριο» πρόσθεσε, εξηγώντας ότι «η συναίνεση μπορεί να ανακληθεί σε οποιοδήποτε στάδιο ή ενόψει οποιασδήποτε πράξης που προτείνεται ή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη: η αρχική συγκατάθεση δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα».

Οσον αφορά τους ποδοσφαιριστές της Ισπανίας, η ιταλίδα δικηγόρος καταρχάς σημείωσε πως κάθε χώρα έχει τους δικούς της νόμους, «αλλά έχοντας επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και με τον νόμo Solo Sì es Sì (Μόνο το Ναι είναι Ναι) του 2022, πραγματικά δεν καταλαβαίνω πώς μια τέτοια σύμβαση θα μπορούσε να έχει αξία ή νόημα».

. . .