«Η πυρηνική ενέργεια είναι μια από τις καθαρότερες και πιο βιώσιμες μορφές ενέργειας»

Ο Γ. Χρηστίδης αναγνωρίζοντας το ιδιαίτερο οικονομικό τοπίο της Ελλάδας, θεωρεί ότι με βάση το Καναδικό μοντέλο, αλλά και το παράδειγμα της Γαλλίας, πυρηνική ενέργεια προσφέρει κάποιες ενθαρρυντικές προοπτικές σχετικά με την αποδοτικότητα του κόστους.

«Η εμπειρία του Καναδά δείχνει ότι με τον κατάλληλο σχεδιασμό και εκτέλεση, η πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμη ως μέρος μιας ποικιλόμορφης ενεργειακής στρατηγικής» τονίζει ο ίδιος.

Απαριθμώντας τα οφέλη από την παραγωγή πυρηνικής ωφέλειας, που ξεφεύγουν από τα όρια της παροχής αξιόπιστης ενέργειας βασικού φορτίου, η οποία λειτουργεί σταθερά ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες ή την ώρα της ημέρας και αγγίζουν και την ανάπτυξη νέων τομέων της εγχώριας βιομηχανίας, ο Γ. Χρηστίδης, σημειώνει ότι:

«Η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει επίσης στην ενεργειακή ασφάλεια παρέχοντας εγχώρια παραγόμενη ενέργεια με αποθέματα καυσίμων που μπορούν να αποθηκευτούν, μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγόμενες πηγές ενέργειας».

Παράλληλα, επιχειρώντας να απαντήσει στα ζητήματα ασφαλείας που τίθενται, ο Γ. Χρηστίδης, σημειώνει ότι:

«Αναγνωρίζοντας τις πολύ πραγματικές ανησυχίες που υπάρχουν στην Ελλάδα, η εμπειρία του Καναδά δείχνει ότι η πυρηνική ενέργεια, όταν λειτουργεί μέσα σε ένα ισχυρό πλαίσιο και μια ισχυρή κουλτούρα ασφάλειας, μπορεί να ενσωματωθεί στο ενεργειακό σύστημα ενός έθνους με την εμπιστοσύνη του κοινού».

Ολόκληρη η συνέντευξη

Πόσο συμφέρουσα είναι η πυρηνική ενέργεια στην Ελλάδα;

Αν και αναγνωρίζω ότι το ιδιαίτερο οικονομικό τοπίο της Ελλάδας παρουσιάζει μοναδικές εκτιμήσεις, η πορεία του Καναδά με την πυρηνική ενέργεια προσφέρει κάποιες ενθαρρυντικές προοπτικές σχετικά με την αποδοτικότητα του κόστους που θα μπορούσαν να δώσουν τροφή για σκέψη.

Η πυρηνική ενέργεια τροφοδοτεί σήμερα περίπου το 14% των σπιτιών και των επιχειρήσεων του Καναδά, με ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στο Οντάριο, όπου παράγει περίπου το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας.

Η καναδική πυρηνική βιομηχανία συνεισφέρει πάνω από 22 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στο ΑΕΠ του Καναδά, σημειώνοντας αύξηση 30% τα τελευταία πέντε χρόνια, και απασχολεί επίσης περίπου 89.000 άτομα, που αντιπροσωπεύει αύξηση 17% από το 2019.

Εξετάζοντας την Ευρώπη, η Γαλλία μας δείχνει κάποια εντυπωσιακά οικονομικά οφέλη από την πυρηνική της βιομηχανία. Με περίπου το 70% της ηλεκτρικής τους ενέργειας να προέρχεται από την πυρηνική ενέργεια, έχουν δημιουργήσει πάνω από 220.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας σε 2.500 εταιρείες. Ο πυρηνικός τομέας προσθέτει περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στο εμπορικό ισοζύγιο της Γαλλίας και έχει καταστεί σημαντικός μοχλός περιφερειακής ανάπτυξης. Η εμπειρία τους, όπως και του Καναδά, αποδεικνύει ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να αποφέρει σημαντικές οικονομικές αποδόσεις όταν εφαρμόζεται στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής.

Η αποδοτικότητα της πυρηνικής ενέργειας εξαρτάται τελικά από πολυάριθμους τοπικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμιστικών πλαισίων, των κατασκευαστικών δυνατοτήτων και του τρόπου διάρθρωσης των ενεργειακών αγορών. Η εμπειρία του Καναδά δείχνει ότι με τον κατάλληλο σχεδιασμό και εκτέλεση, η πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμη ως μέρος μιας ποικιλόμορφης ενεργειακής στρατηγικής.

Η ύπαρξη ενός πυρηνικού εργοστασίου, στην Ελλάδα, πρέπει να αποτελεί πηγή φόβου;

Η εμπειρία του Καναδά με την πυρηνική ενέργεια, υπογραμμίζει τη σημασία της ισχυρής ρυθμιστικής εποπτείας και της κουλτούρας ασφάλειας. Η Καναδική Επιτροπή Πυρηνικής Ασφάλειας (CNSC) παρέχει ανεξάρτητη ρύθμιση της πυρηνικής βιομηχανίας.

Οι καναδικές πυρηνικές εγκαταστάσεις λειτουργούν βάσει της αρχής της συνεχούς βελτίωσης, με τακτικές αναθεωρήσεις της ασφάλειας και δημόσιες εκθέσεις. Η CNSC απαιτεί πολλαπλά επίπεδα άμυνας σε βάθος σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, από τα φυσικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού έως την ετοιμότητα έκτακτης ανάγκης. Οι κοινότητες που βρίσκονται κοντά στις καναδικές πυρηνικές εγκαταστάσεις συμμετέχουν σε τακτικές ασκήσεις έκτακτης ανάγκης και έχουν πρόσβαση σε δεδομένα περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Η σχέση μεταξύ των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των κοινοτήτων υποδοχής στον Καναδά έχει αναπτυχθεί επί δεκαετίες, με τη διαφανή επικοινωνία να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Η ασφάλεια των εργαζομένων αποτελεί προτεραιότητα στις καναδικές πυρηνικές δραστηριότητες, με ολοκληρωμένα προγράμματα και εκπαίδευση για την προστασία από την ακτινοβολία. Τα ρυθμιστικά όρια που έχει θεσπίσει η CNSC ευθυγραμμίζονται με τα διεθνή πρότυπα και οι καναδικές εγκαταστάσεις προσπαθούν να διατηρούν την πραγματική έκθεση πολύ κάτω από τα όρια αυτά.

Αναγνωρίζοντας τις πολύ πραγματικές ανησυχίες που υπάρχουν στην Ελλάδα, η εμπειρία του Καναδά δείχνει ότι η πυρηνική ενέργεια, όταν λειτουργεί μέσα σε ένα ισχυρό πλαίσιο και μια ισχυρή κουλτούρα ασφάλειας, μπορεί να ενσωματωθεί στο ενεργειακό σύστημα ενός έθνους με την εμπιστοσύνη του κοινού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καναδάς έχει διατηρήσει μηδενικούς θανάτους από έκθεση σε ακτινοβολία σε πάνω από 60 χρόνια μη στρατιωτικής πυρηνικής λειτουργίας.

Ποια τα οφέλη της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας;

Η πυρηνική ενέργεια παρέχει αξιόπιστη ενέργεια βασικού φορτίου, η οποία λειτουργεί σταθερά ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες ή την ώρα της ημέρας. Αυτή η αξιοπιστία συμβάλλει στη διατήρηση της σταθερότητας του δικτύου και στηρίζει τόσο τις οικιακές όσο και τις βιομηχανικές ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρο τον Καναδά.

Από περιβαλλοντική άποψη, οι πυρηνικοί σταθμοί που λειτουργούν δεν παράγουν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στο Οντάριο, η πυρηνική ενέργεια συνέβαλε καθοριστικά στη μετάβαση της επαρχίας από την παραγωγή με καύση άνθρακα, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Η πυρηνική βιομηχανία του Καναδά δημιουργεί θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η μηχανική, τα εξειδικευμένα επαγγέλματα, η επιστημονική έρευνα και η προηγμένη μεταποίηση. Οι θέσεις αυτές στηρίζουν τις κοινότητες και συμβάλλουν στην ευρύτερη οικονομία. Πέρα από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η πυρηνική βιομηχανία του Καναδά έχει αναπτύξει σημαντική τεχνογνωσία σε ιατρικές εφαρμογές. Οι καναδικοί ερευνητικοί αντιδραστήρες παράγουν ισότοπα που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για θεραπείες καρκίνου και ιατρική αποστείρωση, παρέχοντας σημαντικά οφέλη για την υγεία. Το σχετικά μικρό αποτύπωμα των πυρηνικών εγκαταστάσεων σε σύγκριση με την ενεργειακή τους παραγωγή είναι ένα άλλο πλεονέκτημα που επισημαίνουν οι Καναδοί υποστηρικτές. Αυτή η συγκεντρωμένη ικανότητα παραγωγής απαιτεί μικρότερη έκταση γης από πολλές άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας.

Η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει επίσης στην ενεργειακή ασφάλεια παρέχοντας εγχώρια παραγόμενη ενέργεια με αποθέματα καυσίμων που μπορούν να αποθηκευτούν, μειώνοντας την εξάρτηση από εισαγόμενες πηγές ενέργειας.

Είναι τελικά, πράσινη η πυρηνική ενέργεια;

Ναι, η πυρηνική ενέργεια είναι μία από τις καθαρότερες και πιο βιώσιμες μορφές παραγωγής ενέργειας που υπάρχουν.

Τα πυρηνικά εργοστάσια που λειτουργούν δεν παράγουν σχεδόν καθόλου εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ η εξόρυξη, η κατασκευή και ο παροπλισμός έχουν σχετικές εκπομπές, οι πλήρεις αναλύσεις του κύκλου ζωής τοποθετούν την πυρηνική ενέργεια μεταξύ των ενεργειακών επιλογών με χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα. Η καναδική πυρηνική βιομηχανία λειτουργεί στο πλαίσιο αυστηρών απαιτήσεων περιβαλλοντικής προστασίας που επιβλέπονται από την CNSC.

Αυτές περιλαμβάνουν ολοκληρωμένα προγράμματα παρακολούθησης για την αξιολόγηση και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στα περιβάλλοντα οικοσυστήματα. Για τη διαχείριση των αποβλήτων, ο Καναδάς έχει αναπτύξει σχέδιο για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων.

Ο Οργανισμός Διαχείρισης Πυρηνικών Αποβλήτων, ο οποίος χρηματοδοτείται από τους φορείς εκμετάλλευσης πυρηνικών εγκαταστάσεων, εφαρμόζει μια προσέγγιση βαθιάς γεωλογικής αποθήκης που βασίζεται στις αρχές της απομόνωσης και του περιορισμού των ραδιενεργών υλικών.

Η καναδική έρευνα συνεχίζεται σε προηγμένα σχέδια αντιδραστήρων με βελτιωμένη αξιοποίηση του καυσίμου και μειωμένο προφίλ αποβλήτων. Ο κλάδος θεωρεί αυτές τις καινοτομίες ως σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιδόσεων της πυρηνικής ενέργειας. Η καναδική προσέγγιση αναγνωρίζει ότι όλες οι πηγές ενέργειας έχουν περιβαλλοντικές πτυχές. Η βιομηχανία υποστηρίζει ότι ο συνδυασμός αξιόπιστης λειτουργίας της πυρηνικής ενέργειας, χωρίς εκπομπές κατά την παραγωγή και συγκεντρωμένες ροές αποβλήτων που μπορούν να διαχειριστούν υπεύθυνα, την καθιστούν σημαντική συνιστώσα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Παρόλο που ο Καναδάς δεν έχει μια τέτοια ταξινόμηση, η συμπερίληψη της πυρηνικής ενέργειας στο πλαίσιο του Πράσινου Ομολόγου του Καναδά και στις Φορολογικές Πιστώσεις Επενδύσεων Καθαρής Ενέργειας έχει στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στους επενδυτές ότι η πυρηνική ενέργεια θεωρείται καθαρή. Η αξιοσημείωτα θετική ανταπόκριση στο Οντάριο στις εκδόσεις πράσινων ομολόγων τόσο από την Ontario Power Generation όσο και από την Bruce Power υπογραμμίζει την όρεξη των ιδιωτών επενδυτών για την πυρηνική ενέργεια.

Αυτή η αυξανόμενη αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας ως καθαρής ενεργειακής λύσης ενισχύεται περαιτέρω από τις εξελίξεις στην COP28, όπου τα συμμετέχοντα έθνη δεσμεύτηκαν να τριπλασιάσουν την πυρηνική ενεργειακή ικανότητα ως μέρος των σχεδίων δράσης τους για το κλίμα. Αυτός ο φιλόδοξος στόχος σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην παγκόσμια ενεργειακή πολιτική, με την πυρηνική ενέργεια να θεωρείται όλο και περισσότερο ως βασικό συστατικό ενός βιώσιμου μέλλοντος με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Η συμφωνία της COP28 αντιπροσωπεύει μια σημαντική έγκριση της πυρηνικής τεχνολογίας σε διεθνές επίπεδο και υποδηλώνει μια αυξανόμενη συναίνεση σχετικά με τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην αντιμετώπιση των κλιματικών προκλήσεων, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια.

Νομίζω ότι αυτές οι προσεγγίσεις δείχνουν πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην αντιμετώπιση των κλιματικών προκλήσεων, ενώ παράλληλα να είμαστε προσεκτικοί σε περιβαλλοντικά ζητήματα – κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς η Ελλάδα ζυγίζει τις ενεργειακές της επιλογές.

Πού μπορεί να κατασκευαστεί ένα πυρηνικό εργοστάσιο στην Ελλάδα;

Καταλαβαίνω ότι για πολλούς Έλληνες, το ερώτημα για το πού θα μπορούσε να είναι ένα πυρηνικό εργοστάσιο είναι δικαιολογημένα ευαίσθητο.

Αντί να προτείνουμε συγκεκριμένες τοποθεσίες στην Ελλάδα, η προσέγγιση του Καναδά για τη χωροθέτηση πυρηνικών εγκαταστάσεων προσφέρει ένα πλαίσιο που δίνει έμφαση τόσο σε τεχνικά όσο και σε κοινωνικά ζητήματα.

Η CNSC αξιολογεί τις πιθανές πυρηνικές τοποθεσίες με βάση πολλαπλούς παράγοντες, όπως η γεωλογική σταθερότητα, η πρόσβαση σε νερό ψύξης, η περιβαλλοντική ευαισθησία και η σύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο. Αυτές οι τεχνικές αξιολογήσεις αποτελούν τη βάση της επιλογής των χώρων. Εξίσου σημαντική στο καναδικό μοντέλο είναι η συνεργασία με τις κοινότητες.

Οι επιτυχημένες πυρηνικές αναπτύξεις στον Καναδά περιλαμβάνουν εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τους τοπικούς δήμους, τις κοινότητες των ιθαγενών και τους κοινοτικούς φορείς από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού.

Οι διαδικασίες περιβαλλοντικής αξιολόγησης διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο, εξετάζοντας τις πιθανές επιπτώσεις στο νερό, το έδαφος, τον αέρα και την άγρια ζωή. Οι αξιολογήσεις αυτές εξετάζουν τόσο τις συνήθεις λειτουργίες όσο και τα απίθανα σενάρια ατυχημάτων, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του κοινού και του περιβάλλοντος. Η εμπειρία του Καναδά καταδεικνύει ότι οι κατάλληλες κοινότητες υποδοχής έχουν συνήθως κάποια προηγούμενη εμπειρία με τη βιομηχανική ανάπτυξη και βρίσκονται σε περιοχές με κατάλληλη υποδομή. Η σχέση μεταξύ εγκαταστάσεων και κοινοτήτων αναπτύσσεται επί δεκαετίες, με συνεχή διάλογο και διαφάνεια.

Η καναδική προσέγγιση αναγνωρίζει ότι η επιτυχής χωροθέτηση εξαρτάται τόσο από την εκπλήρωση αυστηρών τεχνικών απαιτήσεων όσο και από την οικοδόμηση πραγματικής κοινωνικής αποδοχής. Αυτή η ισορροπημένη προοπτική επέτρεψε στον Καναδά να διατηρήσει πυρηνικές δραστηριότητες σε αρκετές κοινότητες για πολλές γενιές.

Ο Γιώργος Χρηστίδης θα παρευρεθεί στην πόλη των Δελφών τον Απρίλιο, στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που θα διεξαχθεί από τις 9 έως τις 12 Απριλίου 2025. Το Φόρουμ συμπληρώνει φέτος 10 χρόνια παρουσίας και αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς για το δημόσιο διάλογο και την ανταλλαγή ιδεών, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση πολιτικών και στρατηγικών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.