Η περιβαλλοντική εκπαίδευση «ζωτικής σημασίας» για την καλλιέργεια ευαισθητοποιημένων πολιτών

Την σημασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ως οργανικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας επισημαίνει μιλώντας στο CNN Greece η καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, Αναστασία Δημητρίου.

«Η περιβαλλοντική εκπαίδευση έχει σαν απώτερο στόχο την καλλιέργεια πολιτών ικανών να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του παρόντος και του μέλλοντος» εξηγεί.

«Αυτό σημαίνει ότι καλλιεργεί γνώσεις, ευαισθητοποιεί τους σημερινούς και μελλοντικούς πολίτες, δημιουργεί θετικές στάσεις απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα, που έχουν να κάνουν με την διαχείριση τόσο του περιβάλλοντος, όσο και της κοινωνίας και βεβαίως λειτουργεί μέσα στο πλαίσιο των βασικών ανθρωπίνων αξιών: της ισότητας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και προ πάντων της δημοκρατίας».

Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, όπως σημειώνει η κα Δημητρίου «η περιβαλλοντική εκπαίδευση καλλιεργεί στα παιδιά τις δεξιότητες εκείνες, ώστε να μπορούν να λειτουργούν με κριτική σκέψη, να αντιλαμβάνονται τα προβλήματα ολιστικά, να εξετάζουν πολύπλευρα και να μπορούν να εντοπίζουν τα βαθύτερα αίτια και όχι μόνο τα συμπτώματα ενός περιβαλλοντικού ζητήματος».

Πώς λειτουργεί η περιβαλλοντική εκπαίδευση στην Ελλάδα;

Μιλώντας για το πώς λειτουργεί η περιβαλλοντική εκπαίδευση στην Ελλάδα, η ακαδημαϊκός εξηγεί πως «λειτουργούσε στο πλαίσιο προγραμμάτων που γινόταν μετά την λήξη του σχολικού ωραρίου».

«Τα τελευταία χρόνια δεν φαίνεται να δίνεται η έμφαση που θα όφειλε η κοινωνία να δώσει, με την έννοια της ενίσχυσης των προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης» στο βαθμό μάλιστα που οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης φαίνεται να γιγαντώνονται.

Παράλληλα, αναφέρει πως τα προγράμματα που υλοποιούνται «γίνονται στο πλαίσιο εργαστηρίων δεξιοτήτων που έχουν καθιερωθεί, αλλά δεν είναι αρκετό».

«Πρέπει να υποστηριχθεί, να ενισχυθεί και να ενδυναμωθεί. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος της Πολιτείας είναι καθοριστικός και να συνομιλήσει και με τα Πανεπιστήμια για να προωθήσει στην ουσία και τους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε ό,τι αφορά στην επίτευξη ενός ουδέτερου κλίματος» υπογραμμίζει.

«Η φιλοσοφία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης θα έπρεπε να είναι ενσωματωμένη στην οργάνωση του προγράμματος της εκπαιδευτικής πραγματικότητας» εξηγεί.

«Γιατί εφόσον ο στόχος μας είναι μέχρι το 2030 να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αυτό σημαίνει πως η περιβαλλοντική εκπαίδευση θα πρέπει να διατρέχει την εκπαιδευτική πραγματικότητα».

Δράσεις για την οικοδόμηση οιλογογικής συνείδησης

Αναφερόμενη στις δράσεις που θα έπρεπε να πραγματοποιούνται στα σχολεία σημειώνει πως «συνήθως οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται είναι μια δενδροφύτευση ή ο καθαρισμός ακτών».

Παρά το γεγονός, όπως εξηγεί, ότι οι δράσεις αυτές έχουν την αξία τους «υπάρχει συνήθως ένα πρόβλημα. Μια δενδροφύτευση είναι πολύ σημαντική, εφόσον, όμως γνωρίζουμε πως θα πρέπει να γίνεται. Υπάρχουν προϋποθέσεις για να προβούμε, λοιπόν, σε μια τέτοια δράση».

«Θα πρέπει, λοιπόν, να συμβουλευόμαστε δασολόγους για το ποιες δεντροφυτεύσεις θα κάνουμε και πού».

Την διστακτικότητά της εκφράζει, όμως, με τον καθαρισμό των παραλιών, καθώς όπως σημειώνει ότι «ο εθελοντισμός δεν θα πρέπει να αντικαθιστά τον ρόλο της Πολιτείας».«Η Πολιτεία έχει υπηρεσίες και είναι υποχρέωσή της να διατηρεί καθαρό το χώρο. Υπάρχουν υπηρεσίες καθαρισμού θαλασσών, υπηρεσίες συλλογής απορριμμάτων».

«Οι πολίτες θα πρέπει να εκπαιδευτούν πολύ περισσότερο να διατηρούν τις ακτές καθαρές».

Σε αυτή τη βάση, συμπληρώνει «οι μαθητές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και τα παιδιά της προσχολικής εκπαίδευσης, να πρέπει να αποφασίζουν και να παίρνουν θέση πάνω σε προβλήματα που αφορούν και το σχολείο και την τοπική κοινωνία».

Να αναλάβουν, δηλαδή, δράση και για το σχολείο που επιθυμούν και να διεκδικήσουν παρεμβάσεις για αναμόρφωση του αστικού χώρου, ώστε να μπορούν να ζουν μια ποιοτική ζωή. Έτσι, δημιουργείται ένας ενεργός πολίτης, ευαισθητοποιημένος για τη φύση και το περιβάλλον συλλογικά.

Είναι σημαντικό, τονίζει η ίδια «να ενδιαφερθούμε και να διεκδικούμε ένα ποιοτικό περιβάλλον, να λειτουργούμε με τρόπο που διασφαλίζει τόσο την περιβαλλοντική, όσο και την κοινωνική αειφορία».

«Η περιβαλλοντική αειφορία σημαίνει να διατηρηθούν οι πόροι και η ποιότητα του περιβάλλοντος, ώστε να μπορούμε να ζούμε και εμείς και οι μελλοντικές γενιές και σε ότι αφορά την κοινωνική αειφορία σημαίνει να αναπτύξουμε θεσμούς που εκτιμούν τον άνθρωπο και να διαμορφώνουν μια κοινωνία και ένα σχολείο ανοιχτό για όλους, όπου να αποδεχόμαστε τις διαφορετικές απόψεις, τη διαφορετική κουλτούρα, ΄όπου ενδιαφέρεται ο ένας για τον άλλο» καταλήγει.