Η οικονομία της Δανίας… πάχυνε χάρη στο Ozempic

Μέχρι πριν από δύο χρόνια το όνομα της δανέζικης φαρμακευτικής εταιρείας Novo Nordisk ήταν παντελώς άγνωστο. Πλέον, όμως, οι αυξανόμενες πωλήσεις των δύο δημοφιλέστατων φαρμάκων για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και του διαβήτη Ozempic και Wegovy έχουν μετατρέψει τον φαρμακευτικό γίγαντα σε μια από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις της Ευρώπης.

Τα δύο αυτά φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν δώσει τεράστια ώθηση στην οικονομία της Δανίας, καθιστώντας την μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες της ηπείρου, όπως σημειώνει το BBC. Από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας έως τα χαμηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων, οι επιπτώσεις της αυξανόμενης ζήτησης των δύο φαρμάκων έχουν γίνει αισθητές σε ολόκληρη τη χώρα.

Περισσότερο ωφελημένη από αυτή την ανάπτυξη είναι η μικροσκοπική παραλιακή πόλη Κάλουντμποργκ, στη βορειοδυτική ακτή της Ζηλανδίας, του μεγαλύτερου νησιού της Δανίας –μια κοινότητα με λιγότερους από 17.000 κατοίκους– όπου μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στην ιστορία της χώρας βρίσκεται σε εξέλιξη. Εκεί παράγεται η μισή ινσουλίνη παγκοσμίως, καθώς και η σεμαγλουτίδη, το δραστικό συστατικό των Ozempic και Wegovy.

Το εργοστάσιο παραγωγής τους βρίσκεται σε μια έκταση γης που καλύπτει 1,6 εκατ. τετραγωνικά μέτρα, ισοδύναμη δηλαδή με το μέγεθος 224 γηπέδων ποδοσφαίρου. Το BBC μέτρησε 20 τεράστιους γερανούς εντός του εργοστασίου, να υψώνονται πάνω από νέες κατασκευές από σκυρόδεμα, και προσωρινές καμπίνες.

Σε αυτόν τον αχανή χώρο αναμένεται να δαπανηθούν 60 δισ. δανέζικες κορώνες (8,22 δισ. ευρώ) μέσα στα επόμενα χρόνια, που θα προσθέσουν 1.250 νέες θέσεις εργασίας στο εργατικό δυναμικό των 4.400 ατόμων του εργοστασίου. Μόνο οι οικοδομικές εργασίες έχουν φέρει στην περιοχή 3.000 εργάτες. Σύμφωνα με έναν εμπειρικό κανόνα, στη Δανία, για κάθε μία δουλειά εντός ενός κλάδου δημιουργούνται τρεις θέσεις εργασίας εκτός αυτού.

Τα δύο τρίτα της αύξησης του ΑΕΠ της Δανίας προήλθαν από μόλις τέσσερις δήμους, οι οποίοι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τις εγκαταστάσεις της Novo Nordisk. Ανάμεσά τους το Κάλουντμποργκ, που έχει σημειώσει τον εντυπωσιακό ρυθμό ανάπτυξης 27% μέσα στο 2022, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία της χώρας. Η δε ανεργία, τα ποσοστά της οποίας ήταν στα ύψη προ δεκαετίας, έχει σχεδόν εκμηδενιστεί.

Ο διογκούμενος εταιρικός φόρος της Novo Nordisk έχει απογειώσει τα οικονομικά του δήμου, ο οποίος τα επενδύει σε κατασκευές – δημόσιο κολυμβητήριο, νέο πολιτιστικό στέκι, βιβλιοθήκη. Το BBC σημειώνει ότι περισσότερα από 1.250 σπίτια αναμένεται να κατασκευαστούν στην πόλη, ενώ έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες θεμελίωσης ενός νέου αυτοκινητόδρομου που θα τη συνδέει με την πρωτεύουσα Κοπεγχάγη.

Ωστόσο, παρά την οικονομική άνθηση της πόλης, τα τοπικά δημοτικά σχολεία υστερούν σε μαθήματα όπως τα μαθηματικά, ενώ η περιοχή έχει υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων παιδιών από την υπόλοιπη χώρα, προκαλώντας δημόσια κριτική. Επίσης, πολλοί από τους εργαζόμενους στο εργοστάσιο ζουν έξω από την πόλη και ταλαιπωρούνται από την τεράστια κίνηση στους δρόμους.

Για έναν αιώνα η επιχείρηση της Novo Nordisk βασιζόταν στην παραγωγή ινσουλίνης, αλλά η ανακάλυψη της επίδρασης της σεμαγλουτίδης στην απώλεια βάρους σηματοδότησε ένα σημείο καμπής. Τα Ozempic και Wegovy ανήκουν σε μια κατηγορία φαρμάκων που βοηθούν στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και στην καταστολή της όρεξης. Το πρώτο κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 2017, ενώ το δεύτερο το 2021 – και είναι διαθέσιμο σε 13 χώρες παγκοσμίως, ανάμεσά τους και η Κίνα.

Περισσότερες από τις μισές πωλήσεις της Novo Nordisk προέρχονται από τις ΗΠΑ, όπου δεκάδες χιλιάδες νέοι χρήστες του Wegovy λαμβάνουν εβδομαδιαίες συνταγογραφήσεις του. Το BBC αναφέρει ότι το κόστος κάθε συσκευασίας ανέρχεται στα 1.000 δολάρια (958 ευρώ), με αποτέλεσμα πολλά αμερικανικά ασφαλιστικά ταμεία να μην το καλύπτουν. Αντιστοίχως, το κόστος του φαρμάκου στη Γερμανία δεν ξεπερνά τα 90 ευρώ.

Παγκοσμίως, περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι είναι παχύσαρκοι, και εκτιμάται ότι το κόστος για θεραπείες απώλειας βάρους ίσως αγγίξει τα 150 δισ. δολάρια (143 δισ. ευρώ) μέχρι το 2030. Το γεγονός τροφοδοτεί έναν «πυρετό» για την ανακάλυψη της επόμενης γενιάς σκευασμάτων κατά της παχυσαρκίας από τη φαρμακευτική βιομηχανία.

Η Novo Nordisk και η αμερικανική ανταγωνίστριά της στην παραγωγή τέτοιων φαρμάκων, Eli Lilly, ηγούνται προς το παρόν της κούρσας, αλλά και οι δύο δυσκολεύονται να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση. Για την ενίσχυση της παραγωγής της η Novo Nordisk ξοδεύει δισεκατομμύρια, διευρύνοντας τα εργοστάσιά της και προσθέτοντας καινούργια, τόσο εντός Δανίας όσο και σε χώρες όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ.

Για μια εταιρεία με έδρα σε μια μικρή χώρα, λιγότερων από έξι εκατομμύρια κατοίκων, η μετεωρική άνοδος της Novo Nordisk έχει τεράστιο αντίκτυπο. Το 2023 η Δανία ήταν μια από τις πλέον αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ευρώπης, με αύξηση 2,5% του ΑΕΠ της – το 50% της οποίας προήλθε από τον φαρμακευτικό τομέα, όπως σημειώνει το BBC.

Μετά τη μεγάλη ώθηση της δανέζικης οικονομίας από τις εξαγωγές φαρμάκων, η κυβέρνηση αναμένει τώρα ότι η ανάπτυξη το 2024 θα είναι στο 3% – με πρόβλεψη για 2,9% το 2025. Η Novo Nordisk είναι ο μεγαλύτερος φορολογούμενος της Δανίας και αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο όλων των νέων θέσεων εργασίας – ενώ πολλά συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και ιδιώτες Δανοί, είναι κάτοχοι μετοχών της.

Τα δολάρια που πλημμυρίζουν τη Δανία, από τις πωλήσεις των φαρμάκων στο εξωτερικό, ασκούν πιέσεις στην κορώνα, γεγονός που χαμηλώνει το κόστος δανεισμού στη χώρα. Από την άλλη, η υψηλή τιμή της μετοχής της Novo Nordisk πέφτει, καθώς τα αποτελέσματα των δοκιμών για δύο νέες θεραπείες κατά της παχυσαρκίας απογοήτευσαν τους επενδυτές.

Το κύμα πωλήσεων των μετοχών αποδυνάμωσε το εθνικό νόμισμα της Δανίας για ένα μικρό διάστημα την περυσινή χρονιά. Ωστόσο τα επιτυχημένα δεδομένα μιας πρώιμης δοκιμής ενός άλλου εβδομαδιαίου εμβολίου κατά της παχυσαρκίας ανέβασαν ξανά την τιμή των μετοχών της εταιρείας τον Ιανουάριο. Αλλά νέοι κίνδυνοι ελλοχεύουν στον ορίζοντα, όπως επισημαίνει το BBC.

Εν μέσω εντάσεων σχετικά με τον έλεγχο της Γροιλανδίας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε τα δανέζικα προϊόντα με πιθανούς δασμούς, με αποτέλεσμα η πρωθυπουργός της χώρας Μέτε Φρέντερικσεν να καλέσει τους ηγέτες των μεγαλύτερων εταιρειών – ανάμεσά τους και τον διευθύνοντα σύμβουλο της Novo Nordisk, Λαρς Γιόρενσεν, ο οποίος δήλωσε ότι η εταιρεία είναι προετοιμασμένη, αλλά «δεν διαθέτει ανοσία» απέναντι σε πιθανούς δασμούς.

Εκτός της Novo Nordisk, μια σειρά από μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις έχουν αναδυθεί στη Δανία – ανάμεσά τους ο ναυτιλιακός γίγαντας Maersk, η ζυθοποιία Carlsberg και η βιομηχανία παιχνιδιών Lego. Πολλές ανήκουν εν μέρει σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, ένα ιδιοκτησιακό μοντέλο που παρέχει μακροπρόθεσμη σταθερότητα και αποτρέπει την εύκολη διάλυση των επιχειρήσεων.

Πίσω στο Κάλουντμποργκ, μια νέα εκπαιδευτική πανεπιστημιούπολη εκπαιδεύει την επόμενη γενιά εργαζομένων στις βιοεπιστήμες. Μεταξύ πολλών ιδρυμάτων, το Helix Lab χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Novo Nordisk και παρέχει στους μεταπτυχιακούς φοιτητές πρόσβαση σε ερευνητικά εργαστήρια και θέσεις εργασίας σε τοπικές εταιρείες βιοτεχνολογίας.

. . .