Η Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ στην πρωτοπορία για το πολλαπλούν μυέλωμα

Στις 6-10 Δεκεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε το 66o ετήσιο Αμερικανικό Συνέδριο Αιματολογίας στο San Diego των ΗΠΑ, η μεγαλύτερη παγκόσμια συνάντηση που αφορά την αιματολογία. Στο συνέδριο αυτό ήταν και φέτος ισχυρή η ελληνική παρουσία με πολλές προφορικές και αναρτημένες ανακοινώσεις από τη χώρα μας. Εξαιρετικά σημαντική παρουσία είχε η Θεραπευτική Κλινική (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Στο πεδίο των πλασματοκυτταρικών δυσκρασιών η Μονάδα Πλασματοκυτταρικών Δυσκρασιών της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ παρουσιάστηκαν πέντε προφορικές ανακοινώσεις.

…

Η πρώτη αφορά στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της πολυκεντρικής κλινικής μελέτης φάσης 3 AQUILA από τον Καθηγητή Θάνο Δημόπουλο. Το ασυμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα είναι μια προ-συμπτωματική κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί σε συμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα, και οι ασθενείς παρακολουθούνται χωρίς θεραπεία καθώς δεν υπάρχει εγκεκριμένη θεραπεία για πρόληψη της εξέλιξης της νόσου. Η μελέτη AQUILA έδειξε ότι η χορήγηση μονοθεραπείας με το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του CD38 δαρατουμουμάμπη, για 3 χρόνια, σε ασθενείς με ασυμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα υψηλού κινδύνου μείωσε σημαντικά την πιθανότητα εξέλιξης της νόσου και την εμφάνιση συμπτωμάτων συγκριτικά με την απλή παρακολούθηση, ενώ παρατηρήθηκε όφελος και στην ολική επιβίωση.

Τα αποτελέσματα αυτά αλλάζουν καθοριστικά την κλινική πρακτική και δημοσιεύτηκαν παράλληλα στο πιο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, The New England Journal of Medicine.

Η δεύτερη ανακοίνωση αφορούσε στο ρόλο των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων σε νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα και παρουσιάστηκε από τον Καθηγητή Ευάγγελο Τέρπο. Η παρουσία κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων σε επίπεδα πάνω από 0,02% αποτελεί δυσμενή προγνωστικό παράγοντα για τα άτομα με νεοδιαγνωσθέν πολλαπλούν μυέλωμα. Ο Καθηγητής Ευάγγελος Τέρπος ανέπτυξε ένα νέο σύστημα σταδιοποίησης για τους ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα που ενσωματώνει τόσο κλινικά χαρακτηριστικά όσο και το επίπεδο των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων και βελτιώνει την προγνωστική ακρίβεια. Η αξιολόγηση των κυκλοφορούντων μυελωματικών κυττάρων γίνεται σε συνεργασία με τη Μονάδα Κυτταρομετρίας Ροής του Τμήματος Βιολογίας (Καθηγήτρια Ουρανία Τσιτσιλώνη και Δρ. Ιωάννης Κωστόπουλος) και αποτελεί πρωτοποριακή εξέταση καθώς φαίνεται ότι θα μπορούσε να υποκαταστήσει τη βιοψία μυελού των οστών στην παρακολούθηση του πολλαπλού μυελώματος.

…

Η τρίτη προφορική ανακοίνωση πραγματοποιήθηκε από τον Καθηγητή Ευστάθιο Καστρίτη και αφορούσε την παρουσίαση των τελικών αποτελεσμάτων ολικής επιβίωσης της πολυκεντρικής κλινικής μελέτης φάσης 3 ANDROMEDA σχετικά με το ρόλο της προσθήκης της δαρατουμουμάμπης στον συνδυασμό μπορτεζομίμπης, κυκλοφωσφαμίδης και δεξαμεθαζόνης σε ασθενείς με συστηματική AL αμυλοείδωση. Η προσθήκη του μονοκλωνικού αντισώματος οδήγησε σε ταχείες και βαθιές αιματολογικές ανταποκρίσεις, 2-3 φορές υψηλότερο ποσοστό ανταπόκρισης των προσβεβλημένων οργάνων καθώς και σε επακόλουθη βελτίωση της ολικής επιβίωσης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι 41% των ασθενών που έλαβαν το νέο συνδυασμό πέτυχαν πλήρη καρδιακή ανταπόκριση, το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη μακροχρόνια επιβίωση αυτών των ασθενών. Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη που έδειξε όφελος στη συνολική επιβίωση των ασθενών με AL αμυλοείδωση συγκρίνοντας δύο σύγχρονα θεραπευτικά σχήματα.

Οι δύο επόμενες προφορικές ανακοινώσεις πραγματοποιήθηκαν από τον υποψήφιο διδάκτορα ιατρό Παναγιώτη Μαλανδράκη και αφορούν σε πρωτότυπη έρευνα σχετικά με το ρόλο της αξιολόγησης της παρουσίας της ελάχιστης υπολειμματικής νόσου που ανιχνεύεται με κυτταρομετρία ροής για την διακοπή της θεραπείας συντήρησης σε ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα που έχουν υποβληθεί σε αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών και λαμβάνουν θεραπεία συντήρησης με λεναλιδομίδη. Η μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς μπορούν να διακόψουν με ασφάλεια τη θεραπεία συντήρησης εφόσον έχουν πετύχει διατηρούμενη ύφεση με μη ανιχνεύσιμη ελάχιστη υπολειπόμενη νόσο στο μυελό με κυτταρομετρία ροής και με σύγχρονες απεικονιστικές μεθόδους. Αυτή η μελέτη αλλάζει την κλινική πρακτική καθώς προσφέρει τη δυνατότητα διακοπής θεραπείας σε μια ομάδα ασθενών μετά την αυτόλογη μεταμόσχευση. Η δεύτερη μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων στη διάγνωση του ασθενών με ασυμπτωματικές μονοκλωνικές γαμμαπάθειες (είτε μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας είτε ασυμπτωματικό πολλαπούν μυέλωμα) έχουν ανεξάρτητη προγνωστική αξία και μπορούν να βελτιώσουν την αξιολόγησης του κινδύνου εξέλιξης σε συμπτωματικό πολλαπλό μυέλωμα.

Η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Γαβριατοπούλου συμμετείχε στην προφορική παρουσίαση των αποτελεσμάτων της κλινικής μελέτης CLOVER, που αφορά στη θεραπεία ασθενών με υποτροπιάζουσα/ανθεκτική μακροσφαιριναιμία Waldenstrom με το καινοτόμο φάρμακο Ιωποφοσίνη Ι131. Πρόκειται για ένα ραδιοφάρμακο που έχει συνδεδεμένο το ραδιοϊσότοπο ιώδιο Ι131 και χορηγείται συνολικά 4 φορές σε διάστημα 4 μηνών. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και αναμένονται τα τελικά αποτελέσματα της μελέτης που μπορεί να εμπλουτίσουν τη θεραπευτική φαρέτρα γι’ αυτό το σπάνιο νόσημα.

…

Ανακοινώθηκαν επίσης τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης της Ευρωπαϊκής Ομάδας για την Μακροσφαιριναιμία του Waldenström (European Consortium for WM) που αφορούσαν στην αποτελεσματικότητα του συνδυασμού Bortezomib με Ibrutinib και Rituximab σε ασθενείς με νέα διάγνωση Μακροσφαιριναιμίας του Waldenström. Στην μελέτη αυτή ήταν τελευταίος συγγραφέας και κύριος ερευνητής ο Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος και δεύτερος ο Καθηγητής Στάθης Καστρίτης.

Τα στελέχη της Μονάδας Πλασματοκυτταρικών Δυσκρασιών της Θεραπευτικής Κλινικής (Διευθυντής-Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Ευάγγελος Τέρπος, Καθηγητής Ευστάθιος Καστρίτης, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Γαβριατοπούλου) συμμετείχαν επίσης σε προφορικές ανακοινώσεις κλινικών μελετών με νέους αντι-μυελωματικούς παράγοντες όπως η μαφοντοτινική μπελαταμάμπη και ανοσοθεραπείες όπως τα αμφι-ειδικά αντισώματα. Επιπλέον, από την Μονάδα Πλασματοκυτταρικών Δυσκρασιών της Θεραπευτικής Κλινικής παρουσιάστηκαν άνω των 15 αναρτημένων ανακοινώσεων που αφορούν στη βιολογία, στο ρόλο της σύγχρονης απεικόνισης, στη θεραπεία και στην πρόγνωση των πλασματοκυτταρικών νεοπλασμάτων (πολλαπλούν μυέλωμα, μακροσφαιριναιμία Waldenstrom, AL αμυλοείδωση).