Η Δήμητρα Πασπαλά μάς μιλά για το βιβλίο της «Αγριοτριανταφυλλιές»

Πότε και πώς σας κέρδισε ο κόσμος της λογοτεχνίας;

Η λογοτεχνία υπήρχε στη ζωή μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Μεγάλωσα σ ένα χωριό, στον Μανταμάδο της Μυτιλήνης που τα βιβλία θεωρούνταν από όλους θησαυροί και δώρο. Υπήρχαν παντού, σε βιβλιοθήκες κοινόχρηστες μα και σε ιδιωτικές και άλλαζαν χέρια σκορπώντας χαρά. Επομένως ο μαγικός κόσμος της λογοτεχνίας μου χαρίστηκε από πολύ νωρίς. Και με κέρδισε.

Τι έχετε αποκομίσει μέχρι τώρα από το ταξίδι σας σε αυτόν;

Δεν ξέρω αν μπορώ να κατονομάσω τι έχω κερδίσει από τις σελίδες των βιβλίων που με ταξιδεύουν, ξέρω όμως πως δεν θα μπορούσα να συνεχίσω χωρίς να διαβάζω βιβλία. Είναι η καθημερινότητά μου, η ισορροπία μου η ξεκούρασή μου, η διαφυγή μου, οι διακοπές μου, τα ταξίδια μου.

«Αγριοτριανταφυλλιές» είναι ο τίτλος του νέου σας βιβλίου, το οποίο είναι στην ουσία μία συλλογή διηγημάτων αφιερωμένων στις γυναίκες. Πώς προέκυψε η έμπνευσή τους;

Εκτός από πολλά βιβλία στο χωριό είχαμε και πολλές γυναίκες, ή για να το θέσω πιο σωστά είχαμε μεγαλύτερη συναναστροφή με γυναίκες. Γυναίκες δυνατές, περήφανες, αξιοπρεπείς. Mεγαλώνοντας, αλλάζοντας παραστάσεις και περιβάλλον, βρήκα τα ίδια στοιχεία και σε άλλες γυναίκες γύρω μου. Τις θαύμαζα, ακόμα και σήμερα αντλώ δύναμη από την συμπεριφορά και τη στάση τους απέναντι σε όσα αντιμετώπιζαν. Από εκείνες τις γυναίκες γεννήθηκαν αυτές εδώ οι ιστορίες.

Η επιλογή του λουλουδιού αυτού δεν ήταν τυχαία, φαντάζομαι, συνεπώς πείτε μας δύο λόγια για τις σκέψεις που σας ώθησαν σε αυτή την επιλογή;

Η τριανταφυλλιά είναι το αγαπημένο μου φυτό. Η άγρια τριανταφυλλιά μου προκαλεί αισθήματα θαυμασμού για την ομορφιά της και την αντοχή της. Για τα λουλούδια της που φαίνονται και τα αγκάθια της που δεν φαίνονται. Και που βρίσκει τρόπο να κυριαρχεί και να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα φυτά που μεγαλώνουν γύρω της. Πραγματικά μου θυμίζει την γυναίκα. Ομορφιά, αντοχή και σαν πανοπλία της, αγκάθια.

Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας μία σύντομη περιγραφή της κάθε ιστορίας που θα βρούμε στη συλλογή διηγημάτων σας;

Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιγράφεται στο Βασίλειο. Οι γυναίκες της παιδικής μου ηλικίας. Γυναίκες του χωριού, πολύ περισσότερες από τις ιστορίες, που μου χάρισαν από ένα κομμάτι της ψυχής τους για να καταλήξουν να γίνουν αυτές οι ιστορίες. Οι ζωές τους δύσκολες. Απώλεια, μοναξιά, κακοποίηση, πατριαρχία, τραύματα ανοιχτά τα οποία μετέτρεπαν σε δύναμη και φροντίδα, σε έννοια και τρυφερότητα. Το δεύτερο μέρος με το νέο βασίλειο, οι γυναίκες έξω από τα όρια του χωριού μου, με διαφορετική συμπεριφορά, αλλιώς μαθημένες μα με την ίδια δύναμη μέσα τους απέναντι στις δυσκολίες και στις αδικίες της ζωής.

Τα αγριοτριαντάφυλλα με τα αγκάθια τους είναι παρεξηγημένα φυτά, γιατί μπορεί να πληγώσουν αυτούς που θα τα πλησιάσουν απρόσεκτα, όμως ανταμείβουν με την ομορφιά τους όσους τους φερθούν σωστά. Οι ηρωίδες σας ήταν πάντα αγριοτριανταφυλλιές ή έγιναν στην πορεία της ζωής τους λόγω κάποιων βιωμάτων;

Μερικές έγιναν αγριοτριανταφυλλιές από την πρώτη τους ανάσα. Άλλες αναγκασμένες από το πατριαρχικό πλαίσιο που μας στοιχειώνει, άλλες από την ίδια τη ζωή και την σκληρότητά της. Όσο άνθιζαν μεγαλώνοντας, θωρακίζονταν με τα αγκάθια τους, την πανοπλία τους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΕθνική Βιβλιοθήκη: Επεκτείνει τη δράση της στον ψηφιακό κόσμο με μια νέα σειρά podcasts12.09.2018

Στις «Αγριοτριανταφυλλιές», αφιερώνετε τα διηγήματά σας στις γυναίκες. Ποιο είναι ένα γενικό μήνυμα που θα θέλατε να τους αφήσουν οι ιστορίες σας;

Η κάθε μία τους, ο κάθε άνθρωπος, είναι όλα αυτά που κουβαλάει μαζί του, και όλα όσα έχει μέσα του. Όσα τον βαραίνουν και όσα τον ελευθερώνουν. Κανένας δεν είναι αυτό που φαίνεται. Αν διάλεγα ένα μήνυμα αυτό θα ήθελα, να βρίσκουμε μάτια για όσα δεν φαίνονται, μα για όσα είναι.

Έχετε μήπως ήδη σκεφτεί την επόμενη ιστορία σας;

Δεν ξέρω αν υπάρχει μια μόνο ιστορία στη ζωή ενός ανθρώπου που γράφει. Άλλωστε η ίδια η γραφή μπορεί να σε οδηγήσει σε μια ιστορία εντελώς διαφορετική από αυτή που είχες σκεφτεί στην αρχή. Σκέψεις λοιπόν υπάρχουν πολλές, όπως και ιστορίες.

Και τέλος, ποια είναι η συμβουλή που θα δίνατε στους επίδοξους συγγραφείς, που ελπίζουν κάποτε να δουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων τις δημιουργίες τους;

Να συνεχίζουν να γράφουν – δεν θα το έλεγα συμβουλή, άλλωστε δεν νομίζω να μπορούν να κάνουν αλλιώς. Και φυσικά να ψάξουν όσο χρειάζεται να βρουν τους ανθρώπους που θα αποτυπώσουν τις λέξεις τους στο χαρτί.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ