Ημερολόγιο Θράκης: Η Πρόεδρος και η αλήθεια για την κλιματική αλλαγή

Το είχε καιρό στο μυαλό της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας το συνέδριο στη Θράκη. «Κλιματική ανθεκτικότητα και Τοπική Κοινωνία» ήταν ο τίτλος που έντυσε την πρωτοβουλία της, η οποία και έγινε πράξη κατά το διήμερο 28 και 29 Ιουνίου στην Αλεξανδρούπολη. Οι ιδέες απαιτούν βεβαίως συμπαραστάτες: ο Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης, πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Ευγενίδου –τιμώντας και τη γενέτειρα του εθνικού ευεργέτη Ευγένιου Ευγενίδη– αγκάλιασε την ιδέα και αποφάσισε να την κάνει πράξη στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 21 με επικεφαλής τον Ιωάννη Μάνο.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, ο Δήμος Αλεξανδρούπολης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο την πίστεψαν, συνέδραμαν καθοριστικά. Και η πραγματικότητα της περιοχής υποδέχθηκε –μέσω του συνεδρίου– μια παρέμβαση επιστημονική, κοινωνική, αισθητική, αντάξια της ιστορίας και της σπουδαιότητάς της για τον ελληνισμό.

To . ήταν εκεί, παρακολούθησε τις εργασίες του συνεδρίου, καταγράφοντας σε ένα ιδιότυπο ημερολόγιο πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες, και πάντως φωτίζοντας σημαντικά στιγμιότυπά του, μέσα από πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στο σκηνικό του.

Παρασκευή 28 Ιουνίου

Η ξενοδοχειακή αίθουσα, όπου και διεξάγεται το συνέδριο, είναι κατάμεστη. Η ανθρωπογεωγραφία του κοινού έχει τεράστιο ενδιαφέρον, πολιτικό και πολιτισμικό, καθώς το «παρών» δίνει σύσσωμη η τοπική αυτοδιοίκηση,  καθώς και εκπρόσωποι της θρησκευτικής ηγεσίας της μουσουλμανικής κοινότητας, οι μουφτήδες Διδυμοτείχου και Κομοτηνής, με τις χαρακτηριστικές ενδυμασίες τους. Η Θράκη διανύει μετατραυματικό στάδιο μετά την πυρκαγιά στον Έβρο, ιδίως στο δάσος της Δαδιάς, πέρυσι το καλοκαίρι, προσπαθεί να επεξεργαστεί αυτό που συνέβη, εύχεται να μη το ξαναζήσει. Και πάντως πενθεί για όλα αυτά που έχασε – ένα εκατομμύριο στρέμματα γης, τη μισή επικράτεια του Έβρου. Δε θέλει να την ξεχάσουν στη μοίρα της, και το συνέδριο της δίνει την ευκαιρία, έχει πλέον φωνή.

Η κραυγή αγωνίας από τους τοπικούς παράγοντες ήταν συγκινητική, τόσο από τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης Χριστόδουλο Τοψίδη, όσο και από τον δήμαρχο Αλεξανδρούπολης Γιάννη Ζαμπούκη. Το Δημοκρίτειο ήταν εκεί για να συστηματοποιήσει τη γνώση «μετά». Από την κόλαση του περασμένου Αυγούστου ξεπήδησε η υπόσχεση: να κάνουν ό,τι μπορούν για να μη ξανασυμβεί τέτοια συμφορά, η μοναδική αυτής της κλίμακας από τη δεκαετία του ’50.

Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Δεν είναι ευρύτερα γνωστό, αλλά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέπτεται σχεδόν μια φορά τον μήνα τη Θράκη, τόπο καταγωγής της μητέρας της. «Σπίτι σου είναι εκεί όπου όταν γυρίσεις, κλαις» συνηθίζει να λέει. Η συγκίνησή της ήταν πηγαία όταν ανέβηκε στο βήμα για να κηρύξει την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου: «Εδώ διδάχτηκα από παιδί ότι, ανεξάρτητα από φυλή, θρήσκευμα ή άλλη διάκριση, είναι με την καρδιά σου που θα γνωρίσεις τον γείτονα, τον συνάνθρωπο, τον άλλον· αυτό που σήμερα αποκαλούμε συμπεριληπτική κοινωνία» είπε, εξαίροντας τη σημασία του τόπου με το «σπάνιο φυσικό κάλλος», «ξεχωριστής γέφυρας ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση», με «υψηλό φορτίο για τον ελληνισμό».

«Ο τραγικός απολογισμός των πυρκαγιών στον Εβρο, κυρίως στο δάσος της Δαδιάς, είναι το καταστροφικό και θλιβερό αποτύπωμα μιας ανθρωπογενούς κρίσης με πολύπλευρες συνέπειες στο φυσικό οικοσύστημα και την οικονομία της περιοχής», υπογράμμισε η Πρόεδρος. «Το πλήγμα που δέχθηκαν η υλοτομία, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και άλλα επαγγέλματα ήταν εξαιρετικά βαρύ και η στήριξη των ανθρώπων της Θράκης είναι επείγουσα προτεραιότητα τόσο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, όσο και για τη συγκράτηση των νέων στον τόπο καταγωγής τους. Επείγει η ενίσχυση της ανθεκτικότητας, δηλαδή της ικανότητας επανόδου σε μια κανονική λειτουργία όταν παρέλθει η κρίση».

Η κυρία Σακελλαροπούλου ομολόγησε ότι το ενδιαφέρον και η ενασχόλησή της με τα περιβαλλοντικά ζητήματα ανατρέχει στη μακρά θητεία της ως δικαστή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ιδιαίτερα στο Ε’ Τμήμα, αρμόδιο για την εκδίκαση των περιβαλλοντικών υποθέσεων. Στο συνέδριο ήταν ενεργά παρούσα, δίπλα στον κ. Δημητριάδη-Ευγενίδη: δεν έχασαν ούτε ένα πάνελ, χειροκρότησαν, συνομίλησαν, δέχθηκαν θερμές ευχαριστίες για την κίνησή τους να φέρουν τη Θράκη στο προσκήνιο.

«Στη δύσκολη συγκυρία που διανύουμε, η Θράκη συνιστά ένα εργαστήριο πολιτικών και εμπειριών που μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε παράδειγμα προοδευτικής εξέλιξης και συμβίωσης για την υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη» σημείωσε η Πρόεδρος. «Το πλούσιο θρακιώτικο βίωμα, το ήθος και το πνεύμα των ανθρώπων του τόπου, αυτό της απαράμιλλης αυταπάρνησης και του ξεχωριστού ακριτικού πατριωτισμού, της ειρηνικής και δημιουργικής συνύπαρξης με τη διαφορετικότητα, της βαθιάς ευαίσθητης και οικολογικής επαφής με τη φύση, είναι πολύτιμη παρακαταθήκη και ελπίδα μας για το μέλλον».

Δημήτρης Μπερτσιμάς. Ο καθηγητής της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων Sloan του ΜΙΤ (Τεχνολογικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης) έδωσε πνοή αισιοδοξίας στο συνέδριο. Ενας διαπρεπής έλληνας του εξωτερικού, με αγάπη για τον τόπο του (σ.σ.: κατάγεται από την Αλεξανδρούπολη και η περυσινή φωτιά στο δάσος της Δαδιάς έγινε αγκάθι και για κείνον) είναι «εδώ», κοντά μας, διατεθειμένος να μεταλαμπαδεύσει αφιλοκερδώς στην ελληνική κυβέρνηση την πολύτιμη γνώση των αλγορίθμων, της Τεχνητής Νοημοσύνης, ως προς την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.

Με επιστημονική ομάδα 40 προσώπων, ο καθηγητής εφήρμοσε τα της Τεχνητής Νοημοσύνης στις σχετικά πρόσφατες πυρκαγιές στις ΗΠΑ. «Το έχω δει να δουλεύει στην Καλιφόρνια» είπε, τονίζοντας ως μείζονος σημασίας –αν θέλουμε να υιοθετήσουμε το μοντέλο– τη συνεργασία, τον συντονισμό ανάμεσα σε αλγόριθμους και φορείς, ιθύνοντες.

«Με δεδομένα από δορυφόρους και αισθητήρες στη γη, με ατμοσφαιρικά δεδομένα και drones, μπορούμε να  βγάλουμε συμπεράσματα σε πραγματικό χρόνο για τις πυρκαγιές, για τους τυφώνες, για την παρακολούθηση της αγροτικής δραστηριότητας», ανέφερε ο κ. Μπερτσιμάς, τονίζοντας παράλληλα ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δύναμη να προσφέρει λύσεις στην έγκαιρη ανίχνευση της φωτιάς.

Αγγελική Γιαννακίδου. Με θρακιώτικη ψυχή, παρότι μη Θρακιώτισσα. Ιδρύτρια και Πρόεδρος του (ιδιωτικού) Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, χώρου με vibes και αστείρευτο ενδιαφέρον (σε κτίριο του 1899, ιδιοκτησίας του Εμμανουήλ Αλτιναλμάζη από το Καραγάτς της Αδριανούπολης), καταγράφει εδώ και δεκαετίες έθιμα, συνταγές, ιστορίες της Θράκης, συλλέγει αντικείμενα, από τοπικές φορεσιές ως σκεύη, θρησκευτικές εικόνες και κεφαλοδέσματα. Δεν θα μπορούσε να λείπει από το συνέδριο – τρέφει άλλωστε και ισχυρό προσωπικό δεσμό με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Πρότεινε να γίνεται συνέδριο κάθε χρόνο στη Θράκη, ακόμη και γεωστρατηγικού χαρακτήρα, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στην ηθική και πολιτισμική διάσταση του τόπου. Η ίδια συνηθίζει να μιλά μέσα από τις βιογραφίες των αντικειμένων, μέσα από τις μνήμες των ανθρώπων – στα μουσεία φυλάσσονται εντέλει οι ίδιες οι ζωές τους. Ο πολιτισμός είναι άξονας της βιώσιμης ανάπτυξης, ας συλλογιστούμε την αξία του, ήταν η παραίνεσή της.

«Να επανακαθορίσουμε τη σχέση μας με το τοπίο», υπογράμμισε η κ. Γιαννακίδου. «Ζούσαμε κάποτε σε βιοκλιματικά σπίτια….(…) Δε θα επιβιώσουμε χωρίς περιβάλλον. Είχαμε το μέτρο, τη λιτότητα, την εμπιστοσύνη, κι έχουμε πια την εντύπωση και την τύχη».

Δημήτρης Καραβέλλας. Ο γενικός διευθυντής WWF Ελλάδος αποδόμησε σε μια ενδιαφέρουσα αποστροφή του την πιο κλασσική θεωρία συνωμοσίας των πυρκαγιών: οι φωτιές μπαίνουν για να πάρουν θέση στο τοπίο ανεμογεννήτριες. Εργα ΑΠΕ μπορούν άλλωστε να γίνουν σήμερα, ακόμη και σε δασικές εκτάσεις, υπό όρους, σημείωσε.

Χρειαζόμαστε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ΑΠΕ, εκτίμησε, κάνοντας ωστόσο λόγο για διείσδυση και ανάπτυξή τους σε καθεστώς χωροταξικής ασυδοσίας. Δεν μπορεί το βασικό κριτήριο να είναι το ενδιαφέρον των επενδυτών, έκρινε ο ίδιος, τονίζοντας ότι τα όποια προβλήματα προκύπτουν από τη λανθασμένη χωροθέτηση, αφού απουσιάζει η διαβούλευση με γνώστες και ειδικούς. «Η απάντηση δεν είναι να φύγουμε από τις ΑΠΕ. Πρέπει να αποφασίσουμε τι είδους ΑΠΕ θέλουμε και ποιας κλίμακας. Οφείλουμε μάλιστα να το δούμε και σε μικρότερη κλίμακα, σε επίπεδο αυτοπαραγωγής-αυτοκατανάλωσης» πρότεινε ο κ. Καραβέλλας.

Σάββατο 29 Ιουνίου

Στο περιθώριο του συνεδρίου, στους δρόμους, τα μαγαζιά, τα εστιατόρια, η Αλεξανδρούπολη παραδέχεται ότι αισθάνεται μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η απόσταση από την πρωτεύουσα προφανώς δε γίνεται αντιληπτή μόνο ως χιλιομετρική. Μεγαλύτερο πρόβλημα, το δημογραφικό. Και βεβαίως η πόλη μετασχηματίζεται – ακούει κανείς; Πού να το φανταζόταν η χώρα των Κικόνων, το πάλαι ποτέ Δεδέαγατς των Οθωμανών και των Βούλγαρων,  ότι τα ακίνητα στα όρια του θα κόστιζαν εν έτει 2024 2.500 – 3.000 το τετραγωνικό μέτρο… Η μεγαλύτερη πόλη του Έβρου βλέπει πάντως το μέλλον να καλπάζει προς το μέρος της: με σημαντικές υποδομές, αλλά και χαρακτηριστικά κόμβου, με ενεργειακό, στρατιωτικό – στρατηγικής σημασίας πρόσημο, λόγω και του ενδιαφέροντος της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Εντός του ξενοδοχείου, ο κόσμος πηγαίνει κι έρχεται ακούραστα, ακατάπαυστα. Το επιτελείο της Προέδρου της Δημοκρατίας και του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι σε εγρήγορση. Η επιτυχής διεξαγωγή του κατά την πρώτη ημέρα πρέπει να έχει και συνέχεια.

Εμμανουήλ Κογεβίνας. Από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης στην Αλεξανδρούπολη, ο κ. Κογεβίνας, Επιστημονικός Διευθυντής Severo-Ochoa (ISGlobal), συνέδεσε την αύξηση της θερμοκρασίας με τη θνησιμότητα –«υπολογίσαμε 60.000 θανάτους στη δυτική Ευρώπη μετά τον καύσωνα του 2022, 3.000 στην Ελλάδα, αναλογικά υψηλότατο ποσοστό» είπε–, ενώ επεσήμανε ότι οι πλέον σημαντικές επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία είναι έμμεσες.

Αυξάνεται η θερμοκρασία με τον υδράργυρο ψηλά τις περισσότερες ώρες της μέρας, μειώνεται και η δυνατότητα για φυσική άσκηση. Παρατηρείται ξηρασία, υπάρχουν προφανώς λιγότερες πηγές νερού, αυξάνεται και η πιθανότητα μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων, ασθενειών από πουλιά και κουνούπια, όπως φέρ’ ειπείν ο ιός του Δυτικού Νείλου. «Είναι λάθος τα ανθρωποκεντρικά μοντέλα, ό,τι κάναμε μέχρι σήμερα ήταν λάθος» υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο κ. Κογεβίνας.

«Κατά μία άποψη η ανθρωπότητα έχει πάει καλά, έχει αυξηθεί το προσδόκιμο επιβίωσης ιδιαίτερα στις χώρες μέσης οικονομικής ανάπτυξης, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Νότια Αφρική, Μεξικό, Βραζιλία. Ξέρετε γιατί μιλάμε για κρίση ενώ το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί τρομακτικά; Υποθηκεύσαμε το περιβάλλον, τις ζωές των παιδιών, των εγγονών, των δισέγγονών μας. Οποιοδήποτε μέτρο εφεξής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την υγεία του περιβάλλοντος, όχι μόνο την υγεία του ανθρώπου. Αυτή είναι η θεωρία της πλανητικής υγείας, είναι κάτι πάρα πολύ απλό και αν δεν μπούμε σ’ αυτή τη νοοτροπία δεν έχουμε μέλλον».

Σταύρος Μπένος. Ισως στην πιο επικοινωνιακή ομιλία του συνεδρίου (συνομιλούσε απευθείας με το κοινό, προσφωνώντας συμμετέχοντες που γνώριζε), ο πρόεδρος του σωματείου Διάζωμα και επικεφαλής της Επιτροπής Ανασυγκρότησης για τον Εβρο απηύθυνε έκκληση στην κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να αποσαφηνίσουν άμεσα το σκηνικό στον Εβρο, όπως έκαναν στη Θεσσαλία, προκειμένου να καταγραφεί πρόοδος στο πρόγραμμα αποκατάστασης, το «ΕΒΡΟΣ ΜΕΤΑ». Λίγο αργότερα, πρότεινε –πάντα σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση– να ανακοινώσει μέτρα και πολιτικές για το δημογραφικό, για τις υποδομές και τη χρηματοδότηση, ενώ προσυπέγραψε την πρόταση Μπερτσιμά για επένδυση όλου του προγράμματος με ΤΝ.

Επιμένοντας ιδιαίτερα στην ολιστική φιλοσοφία της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, ο κ. Μπένος ανακάλεσε την εμπειρία του –«σκληρή μάχη», όπως ανέφερε– από τη διαχείριση του σεισμού της Καλαμάτας, κοντά σε δυο διανοούμενοyς, τον μουσικοσυνθέτη Μάνο Χατζιδάκι και τον πολεοδόμο Γρηγόρη Διαμαντόπουλο, στην ευτυχή συγκυρία της αυγής των Μεσογειακών Προγραμμάτων. Ο ίδιος υπερθεμάτισε πάντως στην προοπτική του να γίνει το πρόγραμμα «ΕΒΡΟΣ ΜΕΤΑ» ευρωπαϊκό, καθώς η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αδυνατεί να αναλάβει τέτοιο κόστος και εξέφρασε την πεποίθηση ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει εγκριθεί. Έκανε μάλιστα λόγο, μεταξύ άλλων, για το όπλο των ΟΧΕ: «Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις αντλούν χρήματα από παντού», τόνισε, θυμίζοντας ότι στη βόρειο Εύβοια 15 εκατ. ευρώ προήλθαν από την Περιφέρεια, όταν το συνολικό Πρόγραμμα άγγιξε τα 400 εκατομμύρια ευρώ.

Σπυρίδων Πανδής. Ο καθηγητής Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, μιλώντας για την ατμοσφαιρική ρύπανση, κατέθεσε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες του συνεδρίου στο πάνελ με άξονα την ανθρώπινη υγεία. Η καύση ξύλου στο τζάκι επί τέσσερις ώρες παράγει την ίδια ρύπανση με αυτή που παράγουν 10.000 Ι.Χ. Ποιος γνωρίζει εξάλλου ότι η καύση ξύλου είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ηπειρο; Ποιος ξέρει ότι οι τεράστιες ποσότητες ρύπων από τις πυρκαγιές ταξιδεύουν πανεύκολα και πολύ μακριά; Ακόμη και σε άλλες χώρες… «Θα μπορούσαν οι φωτιές να αποτελέσουν αιτία περιβαλλοντικής διπλωματίας» είπε ο κ. Πανδής.

Αναστασία Μήλιου. Με σύνθετη ιδιότητα, πλην όμως λιτό, άμεσο και περιεκτικό λόγο, η υδροβιολόγος, διευθύντρια έρευνας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», και πρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. σε Θέματα Αειφόρου Θαλάσσιας Πολιτικής (με έδρα το Βόρειο Αιγαίο και 4 σκάφη) αλωνίζει στις θάλασσες, για να προλάβει το κακό: όπως στους Φούρνους, εκεί όπου η παράνομη αλιεία παρά λίγο να αφανίσει το άρτι εντοπισθέν –σε 100 μέτρα βάθος– δάσος μαύρων κοραλλιών. «Ολα αυτά ζουν από τύχη» ανέφερε με πικρία. «Δεν τα γνωρίζουμε, δεν τα προστατεύουμε».

«Το Αιγαίο ψαρεύεται διαρκώς από Ελληνες και Τούρκους», πρόσθεσε η κυρία Μήλιου. «Σκάφη τουρκικά ψαρεύουν παράνομα Ιούλιο και Αύγουστο. Παλαιότερα, στέκονταν στην οριογραμμή, τώρα μπαίνουν ακόμη και 40-50 μίλια στα ελληνικά ύδατα». Η ίδια προκάλεσε αίσθηση κάνοντας λόγο για παντελή απουσία στρατηγικής και σχεδίου δράσης. «Σε ένα Αιγαίο, θέλουμε να χωρέσουμε 40 εκατομμύρια τουρίστες, γαλάζια και πράσινη ανάπτυξη, αλιεία, και τη μεταφορά τεράστιου όγκου πετρελαιοειδών» εκτίμησε κρούοντας κώδωνα κινδύνου για τον πιο τρομακτικό κίνδυνο: ενός ατυχήματος, με πετρελαιοειδή.

Κυριακή 30 Ιουνίου

Το συνέδριο έχει ολοκληρωθεί, πλην όμως το πρόγραμμα της Προέδρου δεν έχει εξαντληθεί. Προορισμός η Ορεστιάδα, περίπου μια ώρα δρόμος από την Αλεξανδρούπολη. Στις εκπλήξεις της διαδρομής, η απόσταση αναπνοής που χωρίζει τον δρόμο από τον φράχτη του Έβρου – είναι δυνατόν; Στις αισθητικές απολαύσεις, οι απέραντες εκτάσεις του εβρίτικου κάμπου με ηλιοτρόπια. Οι αγαπημένοι ηλίανθοι μεγάλων καλλιτεχνών, όπως ο Βαν Γκογκ και ο Γκογκέν, αποτελούν ονειρεμένο σκηνικό πολύ μακριά από την Αρλ, σε ένα τόπο με φόρτιση, που ξέρει κι από εφιάλτες.

Στην Ορεστιάδα, ο δήμαρχος Διαμαντής Παπαδόπουλος υποδέχθηκε θερμά την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την ανακήρυξε Επίτιμη Δημότη της πόλης – της νεότερης στην Ελλάδα, δημιουργία της ελληνικής προσφυγιάς, των διωγμένων από το Καραγάτς της Αδριανούπολης, μόλις 101 ετών. Η Κυριακή ήταν  η τελευταία μέρα εορτασμών της επετείου. «Στο πρόσωπό σας βρίσκει έκφραση ο νέος ελληνικός πατριωτισμός που απαντάει θετικά στις προκλήσεις ενός σύγχρονου και ραγδαία μεταβαλλόμενου κόσμου» ανέφερε ο κ. Παπαδόπουλος μιλώντας προς την Πρόεδρο, εξαίροντας «το φιλελεύθερο πνεύμα» που χαρακτηρίζει τον λόγο της και «δίνει νόημα στην πορεία του ελληνισμού στο μέλλον».

Επόμενος σταθμός οι Καστανιές Εβρου, χωριουδάκι τόσο δα, που αδημονούσε να υποδεχθεί την κυρία Σακελλαροπούλου για τα εγκαίνια της Διαδραστικής Εκθεσης Επιστήμης & Τεχνολογίας «Ευγένιος Ευγενίδης», στο μέχρι πρότινος εγκαταλειμμένο δημοτικό σχολείο του τόπου. Η Έκθεση δημιουργήθηκε από το Ίδρυμα Ευγενίδου και το Διεθνές Γαλλικό Κέντρο Επιστήμης και Τεχνολογίας Cité des sciences et de l’industrie, ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον πρωτοπόρα ιδρύματα στον χώρο της επιστημονικής μουσειολογίας – το δήλωσε με περηφάνια ο ίδιος ο κ. Δημητριάδης-Ευγενίδης.

Το μάτι των επισήμων χάζεψε τη διπλή έλικα, άκουσε για τους νόμους του Μέντελ, παρατήρησε σε μεγέθυνση την πορεία από το ωάριο στον άνθρωπο. Το Μουσείο έμοιαζε με όαση δροσιάς. «Μενεξέδες και ζουμπούλια» τραγούδησε αφοπλιστικά μια παιδική χορωδία στην Πρόεδρο, με τη ζέστη ασφυκτική, υγρή, αναπάντεχη.

Ο επίλογος του ταξιδιού έμελλε να είναι συγκινητικός, στο σπίτι του ηλικιωμένου ζεύγους Αραμπατζή, μερικά χιλιόμετρα μακριά, στη Μάνη Διδυμοτείχου. Η Πρόεδρος αποφάσισε να τους κάνει την τιμή της επίσκεψης για τη σπουδαία κίνησή τους να δωρίσουν μικρό λεωφορείο, κόστους 100.000 ευρώ –«τις οικονομίες μιας ζωής»–, για τη μεταφορά ατόμων με ειδικές ανάγκες στο Κέντρο Φυσικής Ιατρικής Αποκατάστασης Ορεστιάδας – διοικητικά ανήκει στο Γενικό Νοσοκομείο Διδυμοτείχου.

«Το κράτος είμαστε εμείς, κυρία Πρόεδρε», είπε ο 94χρονος Παναγιώτης Αραμπατζής σε μια αποστροφή έμπλεη κοινωνικής ευθύνης και ανθρωπιάς. Φωτίστηκε το μικρό σαλόνι.

. . .