Εύη Νομικού: Τι είναι το «Τεκτονικό Κέρας» – Τι αναφέρει η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας για πιθανή ηφαιστειακή έκρηξη

Δηλώσεις στο ERTNews.gr, έκανε η καθηγήτρια Γεωλoγικής Ωκεανογραφίας, Εύη Νομικού, η οποία διέψευσε ότι τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος έκρηξης του υποθαλάσσιου ηφαιστείου της Σαντορίνης λέγοντας ότι «πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο τι δηλώνουμε».

…

«Αναλύουμε συνεχώς με ξένους επιστήμονες όλα αυτά τα γεωφυσικά δεδομένα τα οποία έχουμε αποκτήσει από τον Δεκέμβριο του 2024 και πρέπει να συνδυάσουμε την ηφαιστειότητα με την τεκτονική».

Ερωτηθείσα σχετικά με την ενδεχόμενη δημιουργία ενός νέου ηφαιστείου στη Σαντορίνη απάντησε ότι απαιτείται ανάλυση στοιχείων.

Όσον αφορά τις σχετικές δηλώσεις Συνολάκη η κα. Νομικού του απέδωσε εύσημα επισημαίνοντας ωστόσο ότι «είναι αυτός ο άνθρωπος που όλοι εμπιστευόμαστε για το παλιρροιακό κύμα».

…

Λέγοντας ότι και οι δύο ανήκουν στην «ίδια ομάδα» η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στοιχείων ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε αναλύσει τα γεωφυσικά δεδομένα, τα οποία θα τα καταθέσουμε στην Επιτροπή. Πάντα πρέπει να μιλάμε με δεδομένα και στη θάλασσα γίνονται και ανασκαφικές αποστολές. Στη θαλάσσια έρευνα έχεις γεωφυσικά προφίλ, τα αναλύεις, τα συνδυάζεις με τα υπόλοιπα δεδομένα και βγάζεις ένα συμπέρασμα».

Όσον αφορά το στάδιο των υποθαλάσσιων ερευνών η κα Νομικού εξήγησε στην εκπομπή «Συνδέσεις» ότι οι καιρικές συνθήκες δεν τους ευνοούν. «Δεν μπορούμε να σηκώσουμε τους υποθαλάσσιους τομογράφους που τοποθετήσαμε πρόσφατα στην καλντέρα της Σαντορίνης. Περιμένουμε να πέσουν τα μποφόρ ώστε να αναλύσουμε τα νέα στοιχεία», ανέφερε, σημειώνοντας παράλληλα ότι η περιοχή παρουσιάζει υψηλή σεισμική δραστηριότητα λόγω της γεωλογικής της δομής.

Τεκτονικό κέρας γύρω από την Άνυδρο

…

«Η σεισμική δραστηριότητα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, βορειοανατολικά της Σαντορίνης, παραμένει έντονη, με αλλεπάλληλες δονήσεις να καταγράφονται καθημερινά» είπε μεταξύ άλλων η καθηγήτρια σχολιάζοντας ταυτόχρονα τη σεισμική δραστηριότητα του τελευταίου 24ωρου. «Θέλω να πιστεύω ότι οι κάτοικοι κοιμήθηκαν πιο ήσυχα σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες», ανέφερε η κα Νομικού με αφορμή έναν ακόμη σεισμό.

Μιλώντας για τη σεισμική δραστηριότητα στην Άνυδρο (μια μικρή ακατοίκητη νησίδα των νοτιοανατολικών Κυκλάδων) το παρομοίασε ως ένα «τεκτονικό κέρας γύρω από την Άνυδρο», εξηγώντας ότι είναι μια περιοχή η οποία τεμαχίζεται από πολλές μικρότερες ζώνες και «γι’ αυτό ουσιαστικά έχουμε πάρα πολλούς μικρούς σεισμούς γιατί κάθε φορά ενεργοποιείται μια διαφορετική περιοχή».

Αναφορικά με δηλώσεις για ενδεχόμενη ηφαιστειακή έκρηξη, η κα. Νομικού υπογράμμισε ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν ένα τέτοιο σενάριο. «Ας έρθουν να μας δείξουν τα δεδομένα όσοι το ισχυρίζονται. Μόνο μέσα από τη σύγκριση καταγραφών, όπως η διαφυγή αερίων και υγρών από τις υδροθερμικές καμινάδες, μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την ενεργοποίηση ενός ηφαιστείου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η κ. Νομικού κάλεσε τους κατοίκους της Σαντορίνης να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να εμπιστεύονται την επιστημονική ενημέρωση. «Η σωστή πληροφόρηση είναι το καλύτερο που μπορούμε να προσφέρουμε στους ανθρώπους που ζουν εδώ», κατέληξε.

Ο «χάρτης» των ελληνικών ηφαιστείων: Τα ενεργά, το «επικίνδυνο» και τα σενάρια μιας έκρηξης

Ο ελλαδικός χώρος είναι γεμάτος από ηφαίστεια εξού και η νησιωτικότητά του. Βέβαια, τα πιο «καινούρια» από αυτά τα ηφαίστεια βρίσκονται στο λεγόμενο «ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου», το οποίο ξεκινάει από τον Σαρωνικό, περνάει από τη Μήλο και τη Σαντορίνη και καταλήγει στην Κω και τη Νίσυρο.

Τα ενεργά ηφαίστεια

Ηφαιστειακά, το «τόξο» του Νοτίου Αιγαίου ξεκίνησε πριν περίπου 4,5 εκ. χρόνια. Σε αυτό το τόξο, τα ενεργά ηφαίστεια, δηλαδή τα ηφαίστεια που έχουν δώσει τουλάχιστον μία έκρηξη τα τελευταία 10.000 χρόνια, είναι έξι:

H Καμένη Χώρα στα Μέθανα που εξερράγη το 240 π.χ.

Στη Μήλο, όπου έχουν καταγραφεί υδροθερμικές εκρήξεις και κάτω από τα πετρώματά της υπάρχει μάγμα.

Οι δύο Καμένες (η Παλαιά και η Νέα Καμένη) εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, που έχουν καταγραφεί οκτώ εκρήξεις με τελευταία το 1950, αλλά και ένα ηφαίστειο έξω από την καλδέρα, το Κολούμπο που τελευταία φορά εξερράγη το 1650.

Στη Νίσυρο, που είχαμε μαγματικές εκρήξεις πριν 5.000-7.000 χρόνια και υδροθερμικές εκρήξεις με τελευταία το 1887.

Ο κ. Βουγιουκαλάκης διευκρινίζει ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε εν ενεργεία ηφαίστεια, δηλαδή ηφαίστεια που εκλύουν λάβα, όπως είναι το Στρόμπολι και η Αίτνα στην Ιταλία.

«Στην Ελλάδα έχουμε ηφαίστεια που θέλουν μεγάλο διάστημα για να συσσωρεύσουν ενέργεια και να παράξουν μάγμα. Έχουμε ηφαίστεια που “κοιμούνται” για μεγάλα χρονικά διαστήματα», λέει στο CNN Greece ο κ. Βουγιουκαλάκης.

Οι Καμένες της Σαντορίνης

Το ηφαίστειο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι αυτό στις Καμένες της Σαντορίνης.

Στο σημείο είναι τοποθετημένα πολυπαραμετρικά δίκτυα που καταγράφουν τη σεισμικότητα, την παραμόρφωση του εδάφους κ.α.

Το πλήρες δίκτυο λειτουργεί από το 1990, καταγράφοντας την πρώτη διέγερση του ηφαιστείου το διάστημα μεταξύ 2011-2012, διέγερση που «έκλεισε» τον Φεβρουάριο του 2012, με αρκετούς σεισμούς και μικρή παραμόρφωση του εδάφους.

Το πλήρες δίκτυο λειτουργεί από το 1990, καταγράφοντας την πρώτη διέγερση του ηφαιστείου το διάστημα μεταξύ 2011-2012, διέγερση που «έκλεισε» τον Φεβρουάριο του 2012, με αρκετούς σεισμούς και μικρή παραμόρφωση του εδάφους.

Η εξέλιξη του ηφαιστείου της Παλαιάς και Νέας Καμένης της Σαντορίνης.

«Τώρα, έχουμε ξανά μία μικρής κλίμακας ηφαιστειακή διέγερση που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2024», μας λέει ο κ. Βουγιουκαλάκης.

«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το ηφαίστειο θα συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο, γι’ αυτό οφείλουμε να το παρακολουθούμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε μία βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία, αλλά μία μεσο-μακροπρόθεσμη πρόβλεψη μάς λέει ότι αν ενεργοποιηθεί το ηφαίστειο θα γνωρίζουμε τι είδους έκρηξη θα δώσει», προσθέτει.

Τι είδους έκρηξη θα είναι αυτή;

«Αν ενεργοποιηθούν οι Καμένες περιμένουμε μία ήπια ηφαιστειακή δραστηριότητα, αντίστοιχη εκείνης του 1925-1927», ξεκαθαρίζει ο κ. Βουγιουκαλάκης.

Είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου;

Στο ερώτημα αν είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής, ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης αναφέρεται στο σχέδιο ΤΑΛΩΣ της πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης.

Η εξέλιξη της Σαντορίνης από την προηφαιστειακή φάση της μέχρι και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού

«Οι συνέπειες μίας έκρηξης στη Σαντορίνη είναι διαχειρίσιμες. Το σχέδιο δεν προβλέπει εκκένωση του νησιού και μαζικές μετακινήσεις πολιτών. Μιλάμε για κλείσιμο του αεροδρομίου για κάποιο διάστημα, λόγω του ότι θα υπάρχει λεπτόκοκκη στάχτη στον αέρα και προειδοποίηση σε κατοίκους και τουρίστες να παρακολουθούν τις εκρήξεις από απόσταση», εξηγεί ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης.